Met de FLAL naar Amerika

Op zaterdag 20 november 2010 organiseerde de FLAL een tocht vanuit Amerika. Amerika behoort tot de plaats Een en dat is weer gemeente Noor­den­veld en ligt in de provincie Drenthe. Er kon gekozen worden uit de afstanden van 25 of 40 km. Wij ko­zen het 40 km parkoers.

Om tien minuten voor negen kwamen de par­koers­uit­de­lers van de 40 km naar buiten en konden wij start­ten. Het eerste natuurgebied waar wij door­heen liepen, waren de Zuursche Duinen. Opnieuw kwamen we op de Meeuwenweg uit en vervolgden nu in de richting van buurtschap Steenbergen. Maar vlag voor Steenbergen sloegen we af en kwamen door de Zuidersche Stukken bij het riviertje Aa of Grote Diep.

Even volgden we dit. We werden ingehaald door twee wandelaars waarvan er één in Leeuwarden woont. Ze zeiden dat het nu niet zulk fotogeniek weer was omdat zij wisten dat ik vaak foto’s maak. Ik vertelde dat ik deze dag nog geen foto had gemaakt. Daarop zeiden ze dat er op mij toch een zekere druk rustte. Maar ik zei dat ik met de druk goed kon omgaan. Later bleek dat ik de eerste foto pas na de eerste rust zou maken. Dit had alles met het weer te maken. Door de mist vond ik het te vochtig om foto’s te maken. We volgden de Westenstukkenweg, de weg die om de gasopslag nabij Langelo loopt en door de Langelose Stukken.

Ondergrondse opslag van aardgas
Elke dag voldoende aardgas voor iedereen. Het lijkt de normaalste zaak van de wereld, maar dat is het niet. Aardgasreserves worden minder en de druk in de velden die nodig is om aardgas te winnen wordt lager. De Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. (NAM) beschikt daarom over twee ondergrondse gasopslagen, bij Grijps­kerk en bij Langelo (in het Norg-veld). Bij een grote vraag naar aardgas, bijvoorbeeld in de winter bij extreme kou, kan er door deze opslagen toch in gas worden voorzien.
Nederland is een echt aardgasland. Dit geldt zowel voor het gebruik als het leveren van aardgas. Ongeveer vijftig procent van alle energie die we in Nederland gebruiken komt van aardgas. Het Groningen-gasveld is één van de grootste ter wereld. Daarnaast zijn er in ons land en op het Nederlandse deel van de Noordzee nog zo’n tweehonderd kleinere gasvelden in productie.
Waarom gas opslaan?
De hoeveelheid aardgas die we in Nederland gebruiken, verschilt van dag tot dag. In de zomer is de vraag naar aardgas klein en in de winter groot. Voor het winnen van aardgas moet er voldoende druk zijn, zodat er genoeg gas naar het aardoppervlak stroomt. In het Groningen-veld is echter al zoveel aardgas gewonnen dat de druk niet meer voldoende is om tijdens de piekvraag – bijvoorbeeld bij extreme kou – iedereen op tijd van aardgas te voorzien. Vandaar dat bij Grijpskerk en Langelo ondergrondse gasopslagen zijn aangelegd waar in korte tijd veel gas kan worden geproduceerd. Zo kan Nederland onder alle omstandigheden van aardgas worden voorzien.
Hoe ziet het eruit?
Bij een gasopslag wordt er vaak gedacht aan een holle ruimte onder de grond. Dit is niet het geval. Het gas in de gasopslag komt op eenzelfde plek te zitten als waar voorheen aardgas heeft gezeten. Aardgas bevindt zich in poreus gesteente. Daar zit het in poriën met een doorsnee van hooguit 0,1 mm tussen korrels zandsteen. Die zand­steen­laag bevindt zich veelal op een diepte van 2500 tot 4000 meter. Daarboven zit een ondoordringbare laag, meestal een dikke zoutlaag, die ervoor zorgt dat het aardgas niet omhoog kan. Deze laag is vaak enkele honderden meters dik. Met een boring is er ooit een gat gemaakt door de bovenliggende lagen, waarna er winning van aardgas kon plaatsvinden. Zo’n gat wordt een put genoemd. Via deze put is het met behulp van de juiste apparatuur en leidingen mogelijk gemaakt om aardgas terug te pompen (injecteren).

In de dorpsrand van Langelo sloegen we af. Nu betraden we bosgebied de Langeloër duinen. Als u de ingetekende route bestudeerd, dan zult u zien hoe erg de route nu naar de eerste grote binnenrust kronkelde. Het bosgebied werd zodoende optimaal benut. Na natuurgebied Schillenveen werd de rust in het restaurant Norgerberg nabij de camping bereikt. De afgelegde afstand bedroeg ruim 12 km. Bij het halen van een consumptie moest je eerst afrekenen en daarna de bestelling bij de balie ophalen. We hadden zoiets nog niet vaak meegemaakt, maar het was wel een goed systeem. Wel stond de kassa vrij dicht bij de toegangsdeur. De 40 km lopers, die veel kleiner in aantal zijn, hadden daar niet zo veel last van als de 25 km lopers.

Na deze rust was de splitsing met de 25 km. We liepen even de route naar de rust tegengesteld en troffen zodoende nog de snelle lopers van de 25 km waaronder de hoffotograaf van de FLAL. Van hem maakte ik pas de tweede foto deze dag. Omdat de eerste foto mislukt was, werd de foto van de hoffotograaf de eerste deze dag in de fo­to­re­por­ta­ge. We kwamen opnieuw langs natuurgebied Schil­len­veen. We kwamen bij het Oorstervoortse Diep, een zijriviertje van het eerder genoemde Aa of Grote Diep. Verderop sloegen we af en volgden de Oostervoortseweg, die parallel aan de Oos­ter­voort­se Diep liep.

We kwamen uit op de Donderseweg. We volgden deze weg even en liepen onder de draden van een hoog­span­nings­mast door. Langs de weg stonden houten stellages, waarschijnlijk om bij nood de hoog­span­nings­dra­den op te vangen. Velen weten waarschijnlijk nog wel dat Drenthe is het verleden is opgeschrikt door zware ijzel waarbij hoogs­pan­nings­mas­ten zwaar beschadigd raakten.

Op 13 februari 1979 ging de ijzel over in zware sneeuwval. De volgende ochtend waren grote delen van Noord-Nederland bedekt met een dikke laag sneeuw. Wegen waren onbegaanbaar en dorpen van de buiten-wereld afgesloten. De stroom viel op diverse plaatsen uit omdat hoogspanningsmasten waren omgeknakt. Soms vielen telefoonverbindingen uit. Er werden sneeuwduinen tot soms wel 7 m hoog gemeten. In Schoonebeek reikte de sneeuw tot aan de dakgoot. Vooral in Zuidoost-Drenthe was de situatie dramatisch. Bussen en treinen reden niet meer. Ziekenhuizen werden onbereikbaar. Er werd gehamsterd en brood en melk raakten uitverkocht. Het openbare leven kwam enkele dagen nagenoeg tot stilstand. Nieuwe sneeuwjachten volgden. Er werd dag en nacht gewerkt om wegen weer sneeuwvrij te krijgen.

Even verderop passeerden we Koffie- en theehuis De Bosrand. Een bord gaf aan dat we welkom waren, maar wij liepen toch maar door.

Nu dwaalden we lange tijd door natuurgebied Noorsche Veld. Daarbij kwamen we langs hei­de­ge­bied De Negen Bergen.

Het Noordsche Veld
Tussen Norg en Donderen loopt een authentieke veldkeienweg. Deze oude weg voert u door een jong bos­ge­bied dat aan de zuidzoom overgaat in een hei­de­ter­rein van ca 75 ha. Dit heideterrein is zelfs het grootste dat u in de weide omgeving kunt aantreffen. Bos en heide samen vormen het natuurgebied Noord­sche Veld, in het westen begrensd dor het beekdal van het Oostervoorsche Diep.
Zo jong als het bos is, zo oud zijn de erfstukken uit vroegere tijden die u aantreft op de "grote stille heide". De talrijke archeologische bijzonderheden maken het Noord­sche Veld tot een uniek gebied.
Er zijn overblijfselen aangetroffen van Germaanse ne­der­zet­tin­gen, waaronder een nabijgelegen hunebed. Wat u opvalt tijdens het wandelen over de heide zijn de opmerkelijke heuveltjes. Dit zijn grafheuvels en daaraan ontleent het heideveld zijn naam "De Negen Bergen".
Verder zijn er, minder opvallend aanwezig op het veld, Celtic fields aangetroffen en helemaal niet zichtbaar is het urnenveld aan de westzijde van het terrein.
In dit natuurgebied huizen bijzondere dieren, vele vogelsoorten zoals de buizerd, de kuifmees, het goudhaantje, de zwarte mees en de klapekster. De klapekster wil zich hier 's winters nog wel even laten zien, maar op de heide leven ook adders, hagedissen en konijnen.
Het beheer is in handen van het Staatsbosbeheer en om vergrassing tegen te gaan lopen er enkele Schotse Hooglanders en een fraaie kudde Landgeiten.

We staken het Oostervoortse Diep nogmaals over. Na het Bolveentje en de Ooster Esch werd koers gezet naar Peest, maar Peest zelf werd toch niet betreden. We spraken later wandelaars die vooral naar deze tocht waren gekomen omdat de tocht door Peest zou komen. Want in de voorinformatie van de FLAL stond Peest vermeld. Er stond echter dat we langs de Oosteresch van Peest kwamen, dus niet door Peest zelf. Door het Oosterveld werd het centrum van Norg bereikt. Hier was op bijna 25 km de tweede grote binnenrust. Deze was gelegen in café Zwaneveld.

Na deze rust kwamen nog op korte afstand langs de romanogotische Sint-Margaretakerk. We besloten toch niet van de route af te gaan om de kerk van dichterbij te bekijken omdat we voor donker de finish wilden bereiken. We hoorden nog sinterklaasliedjes in het dorp want sinterklaas was al weer een week in het land. Bij het verlaten van Norg zagen we nog stellingmolen De Hoop uit 1857 staan. Na bosgebied Norgerholt en enkele pingo’s werd vlak voor Westervelde nog een hunebed bereikt. Via Tempelstukken werd het riviertje de Slokkert bereikt en overgestoken via de Veenhuizerbrug. We staken het kanaaltje Zesde Wijk over via een brug. Bij de brug was een waterval. Het bruine water viel hier een paar meter. We hebben er een foto van gemaakt. Doordat de sluitertijd lang was, werd het water niet korrelig maar als een vloeiende beweging, dus eigenlijk onscherp, weergegeven. Het zag er heel apart uit.

Verderop staken we ook nog de Schipsloot over. In de verte van dit water weerspiegelde een boom heel fraai in de sloot. We liepen inmiddels over de Veen­hui­zer­weg en aan deze weg lag de ver­zor­gings­post. Door de vele deelnemers (550) deze dag was de koffiemelk op. Daarna liepen we nog over de Hoofdweg van Een. Aan de rand van de bebouwde kom van Een werd nog een leuk pad gevonden. Een meer dan 10 meter brede zandweg was door tractoren modderig en lag vol met plassen. Langs de kant van de weg, op de grens met een weiland, was langs een afrastering een droog pad dat op een gegeven moment verder ging aan de andere zijde van het hekwerk. We konden hier nog makkelijk over het hekwerk stappen. Maar verderop was dat kennelijk niet zo makkelijk want wandelaars hadden hier kennelijk op het hekwerk, bestaande uit een dubbele draad, gestaan. De boer zal niet blij zijn geweest met het vernielen van zijn hekwerk. We liepen verder door Eenerstukken

Via buurtschap Amerika werd de finish bereikt. De totale afstand bedroeg 39 km. Het was best een mooie wandeling geworden. Deze dag liepen we meer over verharde wegen dan in Exloo. Wel waren de verharde wegen uitermate rustig. Pas na half twee zagen we enkele keren auto’s, afgezien van het autoverkeer in Norg. Er waren 550 deelnemers. Wij willen de organisatie weer hartelijk danken voor het mogelijk maken van deze tocht.

Ik was op de voorgaande vrijdag afgereisd naar Leek. Daar had ik overnacht in het Bed and Breakfast adres "Nei 't Sin" (van harte welkom). Zaterdagochtend werd ik door een FLAL-wandelaar uit Leek opgehaald en samen reden we naar de start. Na afloop van de wandeling reed ik met Jaap de Jong mee naar NS Zwolle en vandaar verder huiswaarts.

Henri Floor