Op zaterdag 27 januari 2024 organiseerde FLAL de Gaasterlandwandeltocht.
De start was vanuit Stichting Multifunctioneel Centrum It Klif te Oudemirdum.
Rond kwart voor negen mochten wij op de 25 km route starten.
De start werd in noordelijke richting verlaten.
Eerst liepen we langs het Fonteinbos.
Op een bospad lagen fitnessers.
Het eerste bosgebied waar wij doorheen liepen was Bos Elfbergen.
Dit bos werd in de 19e eeuw aangelegd door jhr. G.R.G. van Swinderen.
Later kwam het in bezit van de gemeente Gaasterland.
Gemeente Gaasterland verkocht het bos in 1976 aan Staatsbosbeheer.
Het is met 175 hectare het grootste bos van Gaasterland.
In de dertiger jaren was er op dit terrein een werkkamp voor jeugdige werklozen gevestigd onder de naam Werkkamp Elfbergen.
De grote vijver met een houten brug was een van de werkzaamheden die deze jonge mensen tussen 1935 en 1937 uitvoerden.
In de info hierboven konden we lezen dat dit bos eigendom is van Staatsbosbeheer.
Het bevreemde ons dat we even later langs werkschuur Oudemirdum van Natuurmonumenten kwamen.
Voor de Sminkevaart sloegen we linksaf. We moesten goed kijken want de vaart was aanvankelijk niet goed zichtbaar omdat deze zo smal was en water niet meteen zichtbaar was.
Bij de Schaarslijpersbrug staken we de Sminkevaart over.
Nu volgden we een mooi smal pad langs golfterrein Gaasterland.
Later liepen we over landgoed Kippenburg. Maar we kwamen niet langs Huize Kippenburg.
Daarna dwaalden we door de De Starnuman Bossen.
De Starnuman Bossen was eigendom van de familie Star Numan en werd gebruikt voor de exploitatie van eikenhout en eikenschors.
Aangezien het bos op een laag keileem ligt, dat geen water doorlaat, werden er greppels gegraven voor de afwatering.
De grond uit de greppels werd vervolgens weer gebruikt voor het ophogen van het beboste gedeelte (rabatten).
In de jaren 80 kwam het bos in eigendom en beheer van Staatsbosbeheer, die het westelijke deel, tussen Kippenburg en Ruigahuizen ongerept laat (bosreservaat).
We liepen nog langs de Luts. Dit rivertje is een traject van de elfsteden schaatstocht.
In buurtschap Ruigehuizen kwamen we langs de gelijknamige begraafplaats met klokkenstoel.
Op deze begraafplaats stond voorheen een kerk die vermoedelijk rond 1750 is afgebroken. De eerste vermelding van de kerk was in 1421.
De toenmalige klokkenstoel werd in 1920 afgebroken wegens de slechte onderhoudstoestand en pas in 1956 volledig herbouwd met een klok uit 1746 gegoten door Ciprianus Krans uit Amsterdam.
Hoewel deze klok in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers niet werd meegenomen, werd zij in 1975 alsnog gestolen.
In 1979 kwam de klokkenstoel in eigendom bij de voormalige gemeente Gaasterland-Sloten en vond een vernieuwing van de klokkenstoel plaats, terwijl daarnaast een nieuwe klok werd aangekocht.
Deze woog 54 kg en kwam uit Leeuwarden.
Tijdens een bezoek van enkele bestuursleden van de Stichting Restauratie Hulpfonds Klokkenstoelen werden zij attent gemaakt op het feit dat de hoge toon en het haastige tempo van het klokje tijdens begrafenissen door nogal wat mensen als storend werd ervaren.
Op voorstel (juni 2000) van de Stichting Restauratie Hulpfonds Klokkenstoelen heeft de Stichting BMG in overleg met Monumentenzorg besloten om het klokje van 54 kg te vervangen door een zwaarder exemplaar van 285 kg.
Voor deze klok kwam in 2003 een zwaarder exemplaar in de plaats, namelijk de kleinste van de drie luidklokken uit de voormalige Thomas van Aquinokerk te Amsterdam.
De twee grootste klokken zijn in 1948 vervaardigd door de fa. Eijsbouts en inmiddels verhuisd naar de nieuwe kerk van de GG te Geldermalsen.
De kleinste klok werd in 1928 vervaardigd door de fa. Petit en Gebr. Edelbrock te Gescher (Dld).
Deze hangt thans in de klokkenstoel van Ruigahuizen.
Met de gedachte dat we hier nooit meer zouden komen besloten we de klokkenstoel van alle kanten te fotograferen.
Verder dwaalden we door de Bremer Wildernis. Op de terugweg zouden we door een ander deel van dit bosgebied lopen.
De Bremer wildernis dankt haar naam aan de brem, die hier vroeger volop groeide.
Het bosgebied grenst aan het Lycklamabos en de Starnumanbossen.
De Bremer wildernis werd in de 19e eeuw als exploitatiebos aangelegd door de grootgrondbezitter Van Swinderen.
De Bremer wildernis behoort sinds 1976 tot de terreinen van Staatsbosbeheer. In het gebied huizen reeën en dassen.
De natuurbegraafplaats in dit bosgebied is gesitueerd op een voormalige robinia plantage.
Grote robinia-plantages zijn er in Polen, Slowakije en vooral Hongarije.
Robinia is het meest duurzame hout dat in West-Europa kan groeien.
Het hout is, vanwege de grillige groei, moeilijk in grotere maten te krijgen.
Daarnaast vereist het zorgvuldige droging omdat het nogal werkt, het neigt tot kromtrekken en barsten.
In Sondel was in Dorpshuis De Bining de eerste binnenrust. Later zou blijken dat dit ook de tweede binnenrust was.
Toen ik bij de balie een erwtensoep bestelde werd ik in het Fries geantwoord.
Ik vroeg hoe het in het Nederlands is.
Daarop gaf ze lachend in het Nederlands het antwoord.
In Sondel waren enkele grote boerderijen die ook op de momumentenlijst staan.
Na de kerk De Haven liepen we het dorp uit.
We sloegen af over de Sondelerleane.
Voor de eerste boerderij stond een grote steen in het weiland. Deze kei is vermoedelijk tussen de 5000 en 6000 kg zwaar.
Op
riedo.nl
staat interessante achtergrondinformatie.
We liepen helemaal om het meer Sondeler Leien heen.
Daarna werd Dorpshuis De Bining bereikt voor de 2e binnenrustpost.
 
Opnieuw liepen we door de Bremer Wyldernis en later over de lange Griene Singel.
Voor Nijemirdum kreeg Coos voetklachten.
Dat was op de kruising met De Hege Bouwen.
Een mogelijkheid was om De Hege Bouwen te volgen omdat deze weg rechtstreeks naar Oudemirdum voerde.
Een wandelaar uit Gelderland en Noord-Holland kwamen toen ook net langs gelopen.
Uiteindelijk werd besloten om de uitgezette route te blijven volgen.
Als laatste kwamen de nog door Nijemirdum.
Opvallend is een hoge oude kerktoren. De naastliggende kerk werd al in de 19e eeuw afgebroken.
Even verder kwamen we langs De Hoekstien kerk.
Even voor half vijf werd de finish bereikt. De 26 km lange tocht hebben we in ruim 7½ uur afgelegd.
Er waren 408 deelnemers.
Aan de 25 km route deden 322 wandelaars mee.
De overige 86 deelnemers liepen de 40 km.
Wij danken de organisatie hartelijk voor deze tocht.
Klik HIER voor de betekenis van de buttons die boven aan dit verslag staan.
Henri Floor |
