Op zaterdag 5 februari 2022 organiseerde de FLAL een wandeltocht vanuit Norg. Wij waren de voorgaande dag al afgereisd naar Norg voor overnachting. Met het OV waren we via Zwolle naar onze bestemming gereden en hadden in Zwolle nog een 5½ km lange stadswandeling gemaakt.
Toen we bij de start aankwamen, waren wij verbaasd om niet de vlag van de FLAL bij de ingang aan te treffen. Net toen we binnenkwamen, kwam een man naar ons toegelopen die zei dat we een andere ingang moesten nemen vanwege de QRcode-controle. Bij de zijingang stond wel de FLAL vlag.
Bij de start zagen we verschillende bekenden. Daar was o.a. een wandelaarster uit Zwolle bij die met de trein eerst naar Assen was gereden en vervolgens met haar fiets naar de start was gereden. En zij liep de 40 km route. Na afloop plaatste zij nog een
prachtige video op YouTube van de wandeling.
Norg werd in zuidwestelijke richting verlaten, o.a. langs Pelinck tuin en door het buitengebied van Westervelde. Later staken we De Slokkert over via het Witte bruggetje en kwamen langs het Spaanse kerkhof.
Martinus Pelinck was van 1936 tot 1963 burgemeester van Norg. Achter zijn voormalige ambtswoning aan de Brink 14 (‘het grote witte huis’) is een klein landgoed gelegen met leuke paadjes, grachtjes en bruggetjes.
Pelinck overleed in 1972, maar het huis en landgoed zijn nog steeds in handen van de familie.
Het bescheiden landgoed is vrij toegankelijk voor publiek en wordt in de volksmond ook wel “Pelinckstuin” genoemd.
Erg leuk om doorheen te lopen tijdens een wandeling.
Op de plek van het Spaanse Kerkhof lag het laatmiddeleeuwse Veenhuizen dat bestond uit een parochiekerk en zo'n 70-80 huizen. Sinds de stichting van de strafkolonie Veenhuizen in 1823 is door een rigoureuze herinrichting niets, behalve deze aarden wal, van het oude dorp bewaard gebleven. Op deze bult, die in de volksmond het Spaansche Kerkhof wordt genoemd, heeft mogelijk de kerk gestaan. De ware geschiedenis van deze mysterieuze plek blijkt echter moeilijk te achterhalen. Er heeft meerdere malen archeologisch onderzoek plaatsgevonden. In 1895 zijn er diverse schedels en beenderen aangetroffen. In 1938 werden opnieuw menselijke resten gevonden. Bovendien werden toen kloostermoppen en resten van metselwerk opgegraven. Later zijn ook stukjes gekleurd glas, dakpannen en tegeltjes gevonden. De historische gegevens en de menselijke resten vertellen dat er naast een kerk waarschijnlijk ook een begraafplaats was. In 1999 is opnieuw archeologisch onderzoek gedaan, maar ook toen zijn geen sluitende bewijzen gevonden voor de aanwezigheid van een kerk met kerkhof. Ook de naam Spaansche Kerkhof is met geheimzinnigheid omgeven. Het verwijst mogelijk naar het Keltische woord Spanie, wat het land der afgestorvenen betekent.
Veelal over onverharde en door de regenval van de voorgaande dagen, ook modderige wegen en paden werd Veenhuizen bereikt. Bij "hotel Bitter en Zoet" stond langs de weg een kruiwagen waaruit een mes, vork en lepel rechtop stonden.
Langs deze weg, de Hospitaallaan, stonden talrijke woonhuizen met daarop namen, zoals "Een van zin", "Helpt elkander", "Ontwikkeling", "Plichtgevoel", "Bitter en Zoet", "Toewijding", "Controle" en "Werkzaamheid".
Bij het Gevangenismuseum werden we gelokt om een consumptie te gebruiken en verschillende wandelaars deden dat ook daadwerkelijk. Wij liepen door naar de officiële rustlocatie en kwamen langs de oude electriciteitscentrale. De rust was in het Cafe Restaurant Theater Verenigingsgebouw dat naast de Koepelkerk lag.
De Elektriciteitscentrale van Veenhuizen werd in 1912 in gebruik genomen om stroom te leveren voor de houtzagerij en meubelmakerij van het Tweede Gesticht (nu het museum). Om aan de vraag van elektriciteit te kunnen voldoen werd in 1918 besloten om een tweede machinelokaal aan de centrale te bouwen. In dit lokaal kwam een 100 pk zuiggasmotor te staan van het merk Crossley. In 1933 bleek dat de capaciteit van de centrale niet langer toereikend was. Daarom werd er een 150 pk Kromhout dieselmotor gekocht die was gebouwd voor de Zuiderzeewerken.
Een groep vrijwilligers heeft de afgelopen jaren de centrale, mét complete inventaris, geheel teruggebracht in de originele staat. Zowel de Kromhoutmotor als de Crossleymotor zijn na jaren sleutelen weer in staat om te draaien. Bij de restauratie zijn de originele muurschilderingen teruggevonden. Ook deze zijn in hun oude glorie hersteld.
De Elektriciteitscentrale is één van de vele Rijksmonumenten in Veenhuizen. De centrale is op afspraak voor groepen te bezichtigen, eventueel met een draaidemonstratie.
We staken de provinciale weg N919 over. Opnieuw liepen we door een bosgebied. Het was even wat donkerder geworden en even regende het licht. We bleven nu een tijdlang de N919 op afstand parallel volgen en het natuurgebied Fochtelooerveen.
Nabij boerderijwinkel Hoorn staken we de Kolonievaart en de N919 over. In Zuidvelde was op 20 km een buitenrust. Hier konden we koffie, thee, mosterd- of groentesoep kopen tegen schappelijke prijzen.
Langs een weiland met schapen werd Zuidvelde verlaten.
Bij de Hitlerring en een gedenkteken uit de 2e wereldoorlog (8 april 1945) werd Norg bereikt bij de Sint Margarethakerk.
De Hitlerring is een veenplas bij Westerveen. De vorm van de veenplas lijkt op een hakenkruis. Daarom heeft deze veenplas de bijnaam 'Hitlerring'. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is deze veenplas een bluswaterreservoir.
Op 8 april 1945, kort voor de bevrijding van Drenthe, fusilleerde de bezetter op deze plaats tien verzetsstrijders. Zij zaten gevangen in de stad Groningen. De opening in de cirkel van het gedenkteken symboliseert het gebroken leven van de gefusilleerde verzetsstrijders.
Coos stond mij bij de kerk op te wachten en samen liepen we naar de bushalte. Daar meldde ik mij telefonisch af. De bus naar Assen rijdt op zaterdag maar één maal per uur. Met een half uur vertraging door spoorproblemen kwamen we rond 7 uur thuis.
Het was weer een hele mooie tocht geworden en we danken de organisatie hartelijk voor deze tocht.
Klik HIER voor de betekenis van de buttons die boven aan dit verslag staan.
Henri Floor |
