Op zaterdag 14 december 2013 organiseerde de FLAL de Baffelder Koarschoevertocht vanuit Baflo.
Er waren 411 deelnemers.
De start was vanuit Dorpshuis Agricola te Baflo.
Omdat de startlokatie aan de kleine kant was konden we al om 8:50 uur startten.
Baflo werd over een smal maar stevig ijzeren bruggetje over de Rasquerdermaar verlaten.
Even liepen we langs de N363/Warfumerweg.
We sloegen af waarop Rasquert werd bereikt.
Rasquert wordt verlaten na kruising met de spoorlijn Groningen-Roodeschool.
Opnieuw staken we de Rasquerdermaar over en opnieuw kwamen we weer in Baflo.
Baflo werd langs de begraafplaats verlaten waarbij we zicht op een boomhut hadden.
Buiten Baflo was de parkoersbeschrijving even onduidelijk.
Er stond dat we na een plaatsnaambord RA een rode weg met een bocht naar links moesten volgen.
Maar na de achterkant van het plaatsnaambord van Baflo liep wel een weg naar rechts met een bocht naar links,
maar deze weg was niet rood.
We liepen daarop maar RD want de bepijling wees ook RD.
Daarop werd Tinallinge bereikt.
Naast de grote vrijstaande kerk stond, enigzins opvallend, een oud stenen elektriciteits huisje.
Iets verderop kwamen we langs de Nederlands Hervormde kerk.
Dit was een relatief klein gebouwtje.
Langs de vrijliggende begraafplaats aan de rand van het dorp werd Tinallinge verlaten.
Na kruising met de Abbeweerstertocht liepen we door buurtschap Abbeweer.
Bij poldergemaal Sichterman lag een doop schaap langs de weg.
Op enige afstand van ons wandelpad zagen we iets dat leek op een lange fabriekspijp of fabrieksschoorsteen.
De bovenkant van dit object zag er min of meer gerafeld uit.
Het bleek dat hier een oude steenfabriek heeft gestaan.
We liepen naar de N996/Onderdendamsterweg die we naar Onderdendam volgden.
Bij een fabrieksterrein zagen we twee stenen olifanten staan, een grote en een kleine.
Na kruising met het Winsumerdiep werd het centrum van Onderdendam bereikt.
We zagen verschillende gebouwen die het fotograferen meer dan waard waren.
Bij een gebouw riep een medewandelaar naar mij toe dat hij wel op mijn website zou lezen wat voor gebouw dit was.
Dat zorgde voor mij wel extra druk want vooralsnog wist ik niet wat voor gebouw het was.
Het ging hier om het voormalige Waterschapshuis.
Op 9 km was de eerste binnenrust in dorpshuis Zijlvesterhoek te Onderdendam.
Hier was later ook de 2e rust op 22 km.
Het Waterschapshuis wordt ook wel Zijlvesterhuis genoemd en bevindt zich aan de Bedumerweg in Onderdendam. Het statige pand is gebouwd rond 1620 als vergaderruimte voor het zijlvesterbestuur.
Na het opgaan van het waterschap Hunsingo in het waterschap Noorderzijlvest is het gebouw nog tot de zomer van 2001 gebruikt als waterschapshuis. In 2001 is het verkocht aan een vastgoedmaatschappij.
Het wapen van Hunsingo staat nog op de gevel. Links onder op de gevel staat het bekende gezegde: "Dei nait diek'n wil mout wiek'n"
(het Dollardgebied van land tot water en omgekeerd).
Na de rust begon voor ons de lus van de 35 km.
We volgden het Winsumerdiep en kwamen langs de Nederlands Hervormde kerk van Onderdendam.
Over het Jaagpad verlieten we Onderdendam.
Het water aan onze linkerhand heette nu het Boterdiep.
Na een sluizencomplex, waar we later overheen zouden lopen, kwamen we door buurtschap Fraamklap.
We zagen een huis dat flink gestut werd, want we bevonden ons hier in het gebied waar aardbevingen plaatsvinden,
die veroorzaakt worden door de gaswinningen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, kortweg NAM genaamd.
We liepen vervolgens naar Middelstum.
Langs de kant van de Onderdendamsterweg stonden talrijke mooie huizen.
We liepen een eind op met een wandelaar die al heel wat jaartjes meeloopt met FLAL-tochten.
Hij is woonachtig in de plaats waar dit jaar de start was van de FLAL-Lustrumtocht.
Hij vertelde, dat in het verleden in dit gebied veel vaker tochten van de FLAL waren.
Die tochten werden destijds uitgezet door wijlen de heer Zuidema.
Na een aantal fotomomenten van mooie huizen verloren we de aansluiting met voornoemde wandelaar.
Voordat Middelstum werd bereikt kwamen we langs de natuurijsbaan van Middelstum, die er nu erg waterig bijlag.
Het meest opvallende gebouw van Middelstum was de Sint Hippolytuskerk.
Hier liepen we voor driekwart om de kerk heen.
Een pijl naar links was ons niet opgevallen, maar een wandelaar voor ons zag de LA pijl gelukkig wel.
Hier zagen we ook twee wandelaars teruglopen die de LA-pijl ook niet hadden gezien.
In Middelstum stonden meerdere kerken.
Langs Kerk Vermaning uit 1868 kwamen we nog alvorens het centrum van Middelstum te verlaten.
Na Naaimuseum Naald en Draad staken via een smal maar stevig bruggetje het Boterdiep over en volgden het Oude Kerkpad.
Op 1 mei 2004 is in Middelstum het Naaimachinemuseum "Naald en Draad" geopend.
Het gaat hier om een collec­tie hand- en trapnaaimachines met bijbehorende materialen.
In het museum gaat u weer even terug naar de tijd waarin de ontwikkeling van de naaimachine een langzame maar zekere vooruitgang boekte.
Er zijn zowel huishoudelijke machines te zien als machines die in de kleermakerij werden gebruikt
We liepen nu naar buurtschap Toornwerd.
Op de begraafplaats van Toornwerd stond nog een hoge oude kerktoren.
Toornwerd ligt direct onder de rook van Middelstum. Er wonen 91 burgers (peildatum: 1 januari 2011). Alleen een kleine toren staat nog in het centrum van het dorp. Er wordt geen ruimte geboden voor uitbreidingsplannen in het meest idyllische plekje van de gemeente.
Toornwerd was ooit een kerkdorp. De kerk werd in 1756 door brand zwaar beschadigd. Maar de laatste resten van de kerk werden in 1818 opgeruimd. De wierde waarop de kerk was gebouwd ontging ook niet het lot van de afgravingen. In 1893 werd daarmee begonnen en in 1906 was bijna de hele wierde verloren.
De eerste berichten over Toornwerd dateren vermoedelijk van 1446 wanneer Hiddo van Ewsum een kapel stichtte bij zijn landgoed dat Snitwinkel werd genoemd.
Over een modderig graspad op de grens van de gemeente Eemsmond en Loppersum werd de Bredeweg te Kantens bereikt.
Kantens zelf werd niet betreden.
De Bredeweg werd gevolgd tot de Stitswerterweg.
Stitswert lieten we rechts liggen.
We liepen weer naar het Boterdiep en staken deze via een sluizencomplex over.
Onderdendam werd weer bereikt.
Na de Hunsingo korenmolen werd de rust op 22 km bereikt.
Over de Stadsweg werd Onderdendam verlaten.
Daarop werd buurtschap Onderwierum bereikt.
Op de plek waar vermoedelijk een kerk heeft gestaan was nu een grasveld.
Een stukje geschiedenis van Onderwierum
In oude oorkonden wordt gesproken over Uldernawerum: wierde in het gebied van de onlanders.
Eens stonden er een school en een kerk, een middeleeuwse kerk, afgebroken in 1840/41.
De zerken vertellen het verhaal van bewoners van Onderwierum en omgeving.
Opgravingen en metingen in de jaren twintig en tachtig van de 20e eeuw, resp.
door prof. A.E. van Giffen en dr. M. Miedema, hebben aangetoond dat deze hoogte (2.85 boven N.A.P.)
een vluchtplaats was in de tijd toen steeds weer nieuwe overstromingen plaatsvonden.
Omstreeks het begin van de jaartelling was hier bewoning, daarna een poos niet vanwege te hoge waterstanden
en sinds de Middeleeuwen ononderbroken.
Het kerkje stond midden op de wierde. Op de plaats waar nu een klein bosje is, stond de pastorie.
Deze is in de vijftiger jaren van de 20e eeuw afgebroken. Tot 1863 woonden hier predikanten.
In dat jaar werd namelijk de nieuwe pastorie in Onderdendam betrokken:
Middelstumerweg 9, tegenover de kerk aan de andere kant van het water.
In 1974 verkocht de kerkvoogdij het kerkhofje aan de gemeente Bedum.
Over een moddergraspad werd de Bosweg bereikt.
In Winsum liepen we eerst onder het station door.
Hier had ik theoretisch op de trein kunnen stappen om huiswaarts te gaan.
Maar dat deed ik niet omdat ik de hele route wilde lopen.
Winsum werd verlaten over de Garnwerderstraat, maar via een lus werd Winsum opnieuw bereikt.
Het Winsumerdiep werd bereikt en hier was de laatste rustpost.
De route voerde daarna over het Winsumerdiep Obergum in.
Uit het centrum van Winsum klonk muziek waarop we besloten daar nog even naar toe te gaan.
Want molen De Ster viel hier ook op.
Ook een gebakkraam zag er mooi uit.
Via de Hoofdstraat-Obergum werd de Nicolaas kerk bereikt van Obergum.
Obergum werd over de Schouwerzijlsterweg in westelijke richting verlaten.
Langs het Mensingeweerster Loopdiep werd Maarhuizen bereikt.
Dit was haast niet meer dan een grote boerderij.
Nu werd koers gezet naar Baflo en werd na een paar lange wegen weer bereikt.
We kwamen nog langs het standbeeld Agricola alvorens de finish werd bereikt.
Rodolphus Agricola Phrisius heette eigenlijk Roelof Huesman of Huisman
was een van de belangrijkste vroeg-humanistische geleerden van de noordelijke Lage Landen.
Rodolphus Agricola Phrisius heette eigenlijk Roelof Huesman of Huisman
was een van de belangrijkste vroeg-humanistische geleerden van de noordelijke Lage Landen.
Agricola, die in Baflo geboren is, vertaalde talrijke Griekse werken in het Latijn.
Hij was een van de eerste in Nederland, die het antieke Grieks beheerste.
Hij zette zich in voor de studie van de antieke Hebreeuwse, Griekse en Latijnse cultuur.
Agricola leerde later in zijn leven Hebreeuws en was van plan zich verder aan Bijbelstudies te wijden, toen hij jong overleed.
Agricola werd in zijn tijd Frisii soli spes decusque (hoop en sieraad van de Friese bodem) genoemd.
We waren om 8:50 uur gestart en finishten om 15:35 uur.
Het was weer een hele mooie tocht geworden.
Nog tijdens de tocht werden we verrast met een toegift van 3,3 km, want de 35 km route was 38,3 km lang.
We willen de organisatie hartelijk danken voor deze tocht.
Klik HIER voor de betekenis van de buttons die boven aan dit verslag staan.
|