Peellandpad, Meijel - Roermond (32 km)

Op zaterdag 25 oktober was onze laatste en langste dagetappe van deze driedaagse wandeltocht. Er was droog en zonnig weer voorspeld met een maximum temperatuur van 13 graden. Toen wij rond negen uur vertrokken was het mistig, waarbij de zon wel zijn best deed om door te breken.
We liepen de route van de voorgaande dag een klein eindje terug om nog wat foto’s te maken. We maakten onder andere een paar foto’s van het standbeeld ‘Het Reizend Gezag’.

Hoeveel volwassen Meijelse mensen menen niet, dat ze hier de goedheiligman zien staan ? Nee, het is niet onze patroonheilige Sint Nicolaas, evenmin is het de bisschop die op weg van Utrecht of Bakel naar Echternach mogelijk ook door deze straat is gegaan, Sint Willibrordus. Het beeld is ‘iedereen’ die door de Peel heen wilde. In het verleden was iedere reiziger bij de peelpassage veroordeeld tot deze Meijelse straat met tolheffing bij de Keulse Karre en later bij pand Veltmans: de turfstekers, de voerlui, de vrijers, de soldaten te voet of te paard, de zwervende bendes en de vagebonden, maar ook de hoge heren, het gezag. Toen de Meijelse gemeenteraad op 1 juli 1985 vond dat de reconstructie van de Dorpsstraat zonder de druk van dat oude verkeer wel 780.000 gulden mocht kosten, besloten de ondernemers mee te betalen aan een beeldbepalend kunstwerk. Er werd contact gezocht met Dolf Wong Lun Hing (geb. Roermond 7 mei 1921), de beeldhouwer die van 1973 tot 2003 in Neer woonde. Uitgaande van de oude functie van de straat kwam de kunstenaar al snel met het idee van ‘Het Reizend Gezag’, een gezagsdrager te paard die hier de weg door de Peel moet nemen zoals alle mensen dat eeuwenlang moesten. Met de onthulling van dat kunstwerk op 24 mei 1986 werd de volledig heringerichte Dorpsstraat weer in gebruik genomen. Daarvoor, tijdens haar feestelijke wandeling door Meijel op 29 april 1986, had koningin Beatrix het beeld al met kennersoog bekeken. Ze zag de bijzondere verhoudingen van paard en ruiter, en genoot ervan.

De voorgaande dag was het op dat moment te vochtig geweest om foto’s te maken. Nadat we weer op ons uitgangspunt waren teruggekeerd, vervolgden we ons pad.
Bij een Mariakapelletje sloegen we af. Langs en door een bospassage bereikten we buurtschap Vieruitersten. Daarna zetten we koers naar het kanaal van Deurne, dat parallel aan de Helenavaart loopt en ook wel het Napoleonskanaal wordt genoemd.
Nog steeds probeerde de zon door de mist heen te prikken. Het kanaal mondde uit in de Noordervaart dat we nu volgden. Aan de overkant van de weg kwam een trekker langs gereden die delen van een carnavalswagen voorttrok. Bij Café De Stoep stond een mercedes voor de deur. Daarop keken we of het café misschien toch open was, want in het Peellandboekje stond dat het café om 11 uur open ging. Het bleek dat het café nu om 10 uur openging. En we waren hier even voor half elf. Toen we om de stempel “Ik loop het Peellandpad” vroegen, kregen we naast het stempel ook het Peellandboek overhandigd. Daarin mochten we wat schrijven. We verwezen daarin onder andere naar dit verslag op internet.
We staken de Noordervaart over en dwaalden door buurtschap Witdonk en natuurgebied Waterbloem. We volgden nu een paar lange boswegen die recentelijk geëgaliseerd waren, waar mogelijk. Nabij buurtschap ’t Heide hielden we een rust op een bankje en aten en dronken wat. Het was inmiddels al meer dan een uur geleden dat we café De Stoep hadden verlaten. De zon was nog steeds niet doorgebroken. De waard van het café had gezegd dat de zon binnen een uur zou doorbreken.
Het parkoers door buurtschap Ophoven was open gebied, daarna kwam het schitterende natuurgebied Leudal.

Het Leudal is een natuurgebied van zo'n 900 ha waarvan een groot deel (ca. 500 ha) als reservaat beheerd wordt door Staatsbosbeheer. Het is gelegen tussen de dorpskernen Haelen, Roggel, Neer, Nunhem en Heythuysen. Het Leudal staat bekend om haar diverse beekdalen, landduinen en bosvennen. Door het gebied stromen de Leubeek en de Zeilsterbeek. De Leubeek was in het verleden deels gekanaliseerd. Maar in het begin van 21e eeuw is de oude beekloop met zijn meanders weer hersteld. Midden in het gebied vind je de Ursulamolen uit 1773 (vernoemd naar Sint Ursula), een watermolen die werd gebruikt voor graan en olie.
De molen is eind jaren vijftig van de vorige eeuw gerestaureerd en in gebruik voor educatieve doeleinden. Volgens de legende zou de non St. Ursula, de schutspatrones van de watermolenaars, tijdens een prediktocht in Duitsland bij een beek zijn omgebracht. Het houten beeldje boven de ingang stelt de patrones voor. De kolkende waterstroom komt verderop weer tot rust. Geniet hier van de verstilde schoonheid, geaccentueerd door gele plomp, pijlkruid en blauwe libellen.

Naast het gevarieerde natuurschoon bestaande uit loof- en naaldbomen, heidegebied en droge graslanden is ook de fauna in het Leudal zeer gevarieerd. Zo zijn er vossen en herten te vinden en komen er veel verschillende vogelsoorten voor, waaronder minder alledaagse verschijningen als zwarte en groene spechten, goudvinken, gele kwikstaartjes, sperwers en boomvalken. Bovendien is de ijsvogel een veel geziene bewoner van het Leudal. Ook zijn er in 2002 nog bevers in het gebied uitgezet en laat Staatsbosbeheer de droge graslanden voor een deel begrazen door paarden. Verder is de bijzondere phegeavlinder hier een vermelding waard.
Het Leudal is een populair wandelgebied. Onder andere het Peellandpad loopt dwars door het natuurgebied, maar er zijn ook kortere wandelroutes te vinden waarvan een aantal gemarkeerd is met gekleurde paaltjes. Deze beginnen vlakbij het Leudalmuseum, gevestigd in de Sint Elisabethshof. Dit museum geeft informatie over de flora en fauna, de archeologie, heemkunde en geschiedenis (met name de Tweede Wereldoorlog) van het gebied. Verder lopen er ruiterpaden door het gebied en fietspaden als onderdeel van het fietsknooppuntennetwerk.

In dit bos daalde ons pad en na een houten brug werd ons pad smaller en volgden we de beek Leu. We kwamen bij een smalle stenen brug met ijzeren frame. Alleen in het middengedeelte van deze brug was een leuning. Hier durfden we niet over. Er kwamen nog wel drie wandelaars ons tegemoet gelopen over die brug. Eén van hen hoorden we zeggen: “we moeten hier oppassen”. We hadden daar nog wel een fraai uitzicht op een steil en hoog witgekleurde zandhelling langs de beek Leu.
We liepen terug naar de houten brug en via een alternatieve route liepen we nu naar de verderop gelegen Sint Ursula watermolen. Naar de molen liep een bijna rechte zandweg en was veel minder mooi dan het pad langs de beek. We overwogen bij de Sint Ursula watermolen nog om over het pad langs de beek aan de andere zijde te lopen, maar vanwege tijdgebrek zagen we daar vanaf.
Verderop kwamen we bij de ruďne van de Elisabethmolen met daarnaast een café restaurant. Op het terras zagen we mensen zelfs buiten zitten. En omdat het toch niet zo warm was meenden we dat het binnen dan ook wel druk zou zijn. Want het was de zon uiteindelijk niet gelukt om door te breken. Dit in tegenstelling tot grote delen van Nederland waar de zon ’s-middags zonovergoten heeft geschenen. Verder speelde de beschikbare tijd ook een belangrijke rol om hier niet te rusten.

De Elisabeth watermolen is tijdens de tweede wereldoorlog dusdanig beschadigd geraakt dat zij niet meer is hersteld. De watermolen is gevestigd in de Tungelroyse beek binnen het natuurgebied het Leudal. en heeft te maken met een hoge waterafvoer. Om de watermolen voor verder verval te behoeden en de doorstroom van de beek te verbeteren heeft waterschap Peel en Maasvallei de molen verstevigd. De molen is gevestigd bij de ingang van het natuurgebied het Leudal, pal aan de doorgaande weg tussen Haelen en Roggel. De watermolen is in het beheer van het Waterschap Peel en Maasvallei. De ruďne staat niet op de Rijks-, de Provinciale- noch op de gemeentelijke monumentenlijst. Het project stond reeds voor 1999 op de begroting van de gemeente Haelen. De gemeente Haelen heeft voor het project subsidie aangevraagd bij Euregio, deze kende het echter een te lage prioriteit toe. Zonder subsidie staakte de gemeente Haelen haar deelname aan het project. Dit heeft ertoe geleid dat sinds 2001 geen bedrag meer is opgenomen in de gemeentelijke begroting voor de consolidatie van de watermolen. Ondanks het feit dat de molen functieloos is en geen monumentstatus heeft, heeft het waterschap toch voor behoud van dit cultuurhistorische element gekozen.

Nabij Overhaelen liepen we onder een in 2003 gebouwde tunnel onder de spoorlijn Weert-Roermond door. De drukke Napoleonsweg werd bereikt en overgestoken. Een pad vol met bladeren langs een akker werd niet meteen herkend als pad. Maar omdat er geen ander pad liep besloten we maar langs de akker te lopen. Langs een oude Maasarm werd Horn bereikt.
Een man liet hier zijn hond uit. Toen de hond naar ons toerende riep de eigenaar naar ons toe dat de hond niets deed. Uit ervaring weten we dat veel hondeneigenaren zoiets zeggen. Voor de zekerheid staken we onze wandelstok uit opdat de hond in ieder geval niet tegen ons op kon springen. Wij bevielen de hond kennelijk goed, want hij bleef een tijdlang meelopen. Dit ondanks het geroep van de eigenaar. De eigenaar van de hond woonde kennelijk dichtbij want even later zagen we hem op de fiets en kon zijn hond alsnog “terugvorderen”.
Na een kapelletje uit 1996 kwamen we bij het grote kasteel van Horn.

Kasteel Horn ligt aan de oostkant van Horn, aan de Kasteelstraat 4. Het kasteel ligt in een drassige omgeving. Destijds stroomde hier nog de Maas, maar deze werd in 1342 meer oostelijker naar Roermond verlegd. Het kasteel heeft de vorm van een middeleeuwse ringmuurburcht. Het had aanvankelijk vier hoektorens en een vleugel. Door verbouwing verdwenen er 2 torens, en werd de ringmuur verhoogd door met mergelblokken op de oorspronkelijke weergang een tweede rij bogen en een nieuwe weergang te bouwen. De oorspronkelijk 13e eeuwse ronde aanleg bestaat nog grotendeels. Het zaalgebouw van het kasteel is in de 15de eeuw naar het oosten verlengd en de oude vierkante toren is toen in een woonruimte veranderd. Het hele woongedeelte heeft hierdoor een L-vorm gekregen. In 1102 wordt er een Engelbert Van Horn genoemd. Hij was een zoon van Dirk van Horn. Of er toen al een kasteel gestaan heeft, is niet bekend. Kasteel Horn wordt voor het eerst in 1243 vermeld in een brief, waarin Willem, heer van Horne en Altena, verklaart dat hij van graaf van Loon ondermeer de burcht en het dorp Horn in leen heeft gekregen. Een andere eigenaar was een aanhanger van Willem de Zwijger, Philips de Montmorency, graaf van Hoorne, die in 1568 in Brussel werd terechtgesteld. In 1798 werd het kasteel openbaar verkocht aan dhr. Magnee uit Luik. Deze familie is heden ten dage nog steeds eigenaar. Toen in 1948 loodgieters met herstelwerkzaamheden bezig waren, ontstond er brand in het woongedeelte. Pas in 1954 is men met de restauratie begonnen en is o.a. de zaal weer teruggebracht als in de 15de eeuw.

Naast de ingang viel een pad met bordje opengesteld op waarop we besloten om het kasteel heen te lopen. Na nog een paar slingers werd het Julianakanaal bereikt en overgestoken gevolgd door de Maas. Langs de Roer liepen we naar de stenen brug over de Roer. Hier lag hotel café restaurant Pauw.
Coos en ik hadden hier ruim 20 jaar geleden enige dagen overnacht met de LAW-4 Eijsden-Den Bosch, het tegenwoordige Pelgrimspad. Maar er kwam ons in het café niets bekend meer voor. Deze uitbater was volgens het Peellandboekje pleisterplaats en daarom vroegen we naar de stempel “Ik loop het Peellandpad”. De dienstdoende barkeepster vroeg of we wel op de juiste locatie waren, want het kwam haar helemaal niet bekend voor. Ook een collega wist van niets. Maar ze beloofde naar de stempel te zoeken. Na eerst nog wat klanten geholpen te hebben werd zowaar de stempel gevonden. Deze was verpakt in een plastic zakje en de stempeldoos ging met moeite open.
Daarna liepen we naar het NS-station van Roermond alwaar we om kwart over zes aankwamen. Met de trein van half zeven reden we naar Utrecht en verder huiswaarts. Het was een mooie wandeling geweest. Van één van de parkoersbouwers hoorden we dat in 2009 een nieuw Peellandboekje uitkomt met wijzigingen. Vooral het traject door de oostkant van Uden wordt gewijzigd, omdat de route daar nu door een nieuw industrie gebied loopt. Het oude Peellandboekje, tweede druk, dateerde uit 2001.

Henri Floor