De Voor IJsseltocht met WS78.

Op zaterdag 9 februari 2008 organiseerde WS78 een 40 kilometer lange wandeltocht vanuit Twello. De start was recht tegenover het station aan de Stationsstraat.

Station Twello is het recent heropende spoorwegstation in het Gelderse Twello aan de spoorlijn Apeldoorn – Deventer. Sinds 10 december 2006 beschikt Twello weer over een in gebruik zijnd station. In de spits stopt hier tweemaal per uur (buiten de spits eenmaal per uur) in beide richtingen de stoptrein tussen Apeldoorn en Almelo. Van en naar het station rijden zogenoemde flexbussen, die de mensen in 8-persoonsbusjes Twello inbrengen.
Het eerste station van Twello was gebouwd in 1886 en werd verwoest tijdens oorlogshandelingen in 1944. Een tweede station werd buiten gebruik gesteld in 1951. Sinds die tijd had Twello geen station meer. Het nieuwe station is enkele honderden meters ten westen van de oorspronkelijke locatie van het station gebouwd om parkeerplaatsen te kunnen realiseren.

We waren ruim op tijd gearriveerd. Even voor half negen besloten we het dorp in te lopen. Op de website van de gemeente Voorst, waar Twello onder valt, hadden we gezien dat er aan de Dorpsstraat fraaie huizen of oude gebouwen stonden. En deze wilden we op de gevoelige plaat vastleggen. Toen we weer bij de start terugkwamen konden we starten.
Door de wijk met de straatnamen van de klassieke muziek (Mozart, Beethoven, Sweelinck, Bach) verlieten we het centrum van Twello. Nabij buurtschap Duistervoorde met de hele grote St. Martinus kerk in het zicht verlieten we Twello over de Leigraaf. In de tuin van een huis stond een heel bijzondere brievenbus. Deze brievenbus had de vorm van een ouderwetse brievenbusbezorger en was geheel zilverkleurig. Tijdens het maken van een foto hiervan keek de huiseigenares geïnteresseerd toe.
We werden ingehaald door een groepje wandelaars. Terwijl wij aan het fotograferen waren zei één van hen: “deze meneer heeft de mooiste website van Nederland”. Dat klopt natuurlijk niet. Maar hij geeft daarmee wel aan dat hij onze website heel mooi vindt.
We sloegen over een graspad af en volgden de sloot met enige haakse bochten. Door het zonnige weer en weinig wind weerspiegelden de wandelaars heel fraai in het water. Je zag hier dan ook talrijke wandelaars foto’s maken.
In het gehele gebied zag je specifieke typische hooibergen, waar een schuur omheen is gebouwd. Dit werd hier als volgt omschreven met een 4-roedige steltenberg met ombouw en (meestal) een rietgedekte schildkap. Verschillende keren hadden we uitzichten op de St. Martinuskerk van Duistervoorde. Deze indrukwekkende kerk liet zich echter moeilijk mooi fotograferen.

De St. Martinus kerk is een neo-gotische pseudo-basiliek uit 1889, een driebeukige kerk met leiengedekte daken en een hoge toren.

De geschiedenis van Bussloo (gemeente Voorst) begint in 1968 met de aankoop en ontgronding van het gebied. Er was een grote behoefte aan zand voor de aanleg van snelwegen. Een ander doel was het creëren van een aantrekkelijk en natuurlijk recreatiegebied ten behoeve van de Stedendriehoek (Apeldoorn-Deventer-Zutphen).
In 1977 werd Bussloo officieel voor het publiek geopend en werd gestart met het innen van parkeergeld. In de daarop volgende jaren werden er regelmatig nieuwe recreatieve voorzieningen gerealiseerd, zoals kiosken, toiletgebouwen, het onderwaterhuis (voor de duikers), fietspaden rondom Bussloo, kampvuurplaats, speelvoorzieningen, natuur-educatiecentrum en de golfbaan. Ook werd het monument 'De Middelburg' gerenoveerd. De naam Middelburg verwijst naar de burcht, die daar in het verleden gestaan heeft. Thans is De Middelburg vrij toegankelijk en in gebruik als luxe restaurant.
In 1998 werd, met financiële hulp van Rotary Voorst, de fiets-/voetgangersbrug gerealiseerd. Naast de bezoekers, die komen voor de traditionele activiteiten als zwemmen, zonnen en vissen, is Bussloo een prima locatie gebleken voor de meer trendy sporten. In de beginjaren was het windsurfen ongekend populair en tegenwoordig is Bussloo zeer in trek bij duikers, naturisten en ruiters. Momenteel is Bussloo 300 ha. groot waarvan meer dan honderd hectare water is en heeft 8 stranden.

Na het verlaten van het recreatieterrein volgden we de Vorsterweg. We staken de Twellose beek over en even later bereikten we de soeppost. Deze was gelegen bij Het Broeckse Hof . De afgelegde afstand bedroeg hier ruim 10 km. Hier was onder andere een startmogelijkheid van het Poelenpad.

Het Poelenpad is 4,5 kilometer lang en loopt door het Gietelsche en Appense Veld. De wandelroute start bij het NS-station van Klarenbeek of bij Het Broeckse Hof aan de Vorsterweg 3. Het pad loopt over boerenerven, door weilanden en bosjes en langs akkers, een melkstal en kikkerpoelen. Het poelenpad biedt een combinatie van natuur, cultuurhistorie en recreatie.

Klarenbeek is een lintdorp met een groot buitengebied. Een dorp in twee gemeenten, een deel ligt in de gemeente Voorst, het andere deel hoort bij de gemeente Apeldoorn. In het Voorster deel van Klarenbeek wonen ongeveer 1500 mensen.
Beeldbepalend in het dorp zijn de molen, de kerk en de school. Kenmerkend is ook de afwisseling van open en gesloten ruimten, de doorzichten naar het achtergelegen landschap en de afwisseling van woon- en bedrijfsfuncties; de typische karakteristiek van een lintdorp. Ook Klarenbeek kent een bloeiend verenigingsleven.

In buurtschap Het Woud werd de Beekbergse Beek bereikt. Langs de beek liep een verhard asfaltfietspad. We zagen hier de meeste wandelaars over het verharde fietspad lopen terwijl de pijl aanwees dat we iets verder een graspad moesten volgen. Op een bankje zat een wandelaarster uit te rusten. Ze zei, dat je hier kon kiezen welk pad je wilde nemen. Zij dacht er tijdens haar rust nog over na welk pad zij zou nemen. Wij willen zoveel mogelijk de officiële route lopen en volgden het graspad. We passeerden het bordje van natuurgebied Beekbergerwoud. Aan het eind van het graspad staken we de Beekbergsebeek weer over.

Vlakbij Apeldoorn maakt Natuurmonumenten een nieuw natuurgebied. Op de plek waar het nieuwe Beekbergerwoud gestalte krijgt, lag ooit het laatste oerbos van Nederland. Zo’n achtduizend jaar bleef dat bos ongeschonden. Totdat het in 1871 tot de laatste boom werd geveld. Er kwamen weilanden en akkers voor in de plaats.
In het oude woud stonden imposante eiken, met klimop begroeide zwarte elzen, essen en beuken. Roerdomp, raaf, wielewaal, ijsvogel en goudvink behoorden tot de vaste kostgangers. Onder de bomen groeiden prachtige planten zoals gele dovenetel, slanke sleutelbloem en witte rapunzel. Op open zompige plekken overheersten boswederik, waterviolier en bronmos. De plantengroei is er zo weelderig als nergens anders in ons geheele land staat in het Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden uit 1840.
Die sprookjesachtige wildernis brengt Natuurmonumenten nu terug. De omstandigheden voor unieke natuur zijn nog altijd aanwezig. Er welt op een aantal plaatsen kraakhelder, voedselarm water uit de bodem op. En nog steeds is een aantal zeldzame planten uit het voormalige moerasbos aanwezig. Natuurmonumenten maakt hier dankbaar gebruik van. Nu het gras op de weilanden is geploegd, kunnen zaden van oorspronkelijke bomen en planten weer ontkiemen.
Greppels en sloten zijn dichtgegooid, zodat het schone welwater in het gebied blijft staan. Laagtes en heuveltjes worden teruggebracht. Op een aantal bulten zijn al zoete kers, zomereik, haagbeuk en winterlinde geplant. Het nieuwe Beekbergerwoud is een aanwinst voor de Nederlandse natuur. Aardige bijkomstigheid: dit nieuwe natuurgebied wordt weer die onmisbare schakel die de Veluwe als vanouds met de IJsseldelta verbindt. Straks kunnen planten, zoogdieren, vogels, reptielen en amfibieën zich beter over grote afstand verplaatsen.

We bereikten Klarenbeek opnieuw, maar de parkoersarchitect vond de tijd nog niet rijp om de bebouwde kom van Klarenbeek te betreden. We volgden even de provinciale weg N789. Opnieuw volgden we de Beekbergse Beek. Daarbij liepen we door natuurgebied Loenense Hooilanden. Verschillende keren kregen we weer fraaie beelden van de Beekbergse Beek te zien, die daarop ook op de gevoelige plaat werden vastgelegd.
Nu verlieten we het bosgebied aan de rand van Klarenbeek en even later werd de grote rust bereikt in de kantine van sportclub Klarenbeek. Het was hier overvol en behoorlijk warm. Maar met 497 deelnemers, een seizoenrecord, is dat ook geen wonder. Wij besloten door te lopen en verderop naar een geschikt plekje uit te kijken.
Bij een bushalte stond een standbeeld van een zittend ouder echtpaar. Daarop werd molen De Hoop bereikt. Hier liep de route naar rechts, maar links zagen we een paar bankjes in de zon staan. Daar besloten we een rust te houden. Hier was een dierenparkje met reeën en geitjes. Toen we onze boterhamzak tevoorschijn haalden, kwam dat geluid de reeën kennelijk bekend voor, want ze kwamen naar ons toegelopen in de hoop dat het brood voor hen zou zijn.
Toen we ons pad vervolgden keken we nog even naar het winkeltje van molen De Hoop. Op internet hadden we hun uitgebreide internetsite bekeken, maar ze verkochten veel te veel om mee te nemen. Buiten Klarenbeek kwamen we langs een grote kerk met kerktoren. Zoiets verwacht je niet buiten het centrum van een plaats. Vlakbij was ook Huize Klarenbeek.

De eerste R.K. Kerk van Klarenbeek werd in het jaar 1847 voltooid. De kerk is gebouwd op initiatief van J.R. Krepel en zijn vrouw E. Hagen. Zij woonden op het nabij gelegen huize Klarenbeek. Het was een zogenaamde 'waterstaatskerk', een kerk gebouwd volgens de voorschriften van Rijkswaterstaat. De kerk was gewijd aan Maria ter Hemelopneming. De kerkdiensten werden aanvankelijk verzorgd door de geestelijkheid van Loenen. Klarenbeek werd in 1855 een zelfstandige parochie. In dat jaar is een pastorie gebouwd (een voorganger van de huidige) en een kerkhof aangelegd. De eerste pastoor van de nieuwe parochie was pastoor G.B. Tusveld. Ondanks een uitbreiding in 1909 werd deze kerk te klein. Onder pastoor M.J.G. Gasman werd een nieuwe kerk gebouwd. Het nieuwe kerkgebouw kwam in 1930 gereed. De oude kerk werd aanvankelijk gebruikt als parochiehuis en is in 1971 afgebroken.

Over de Kopermolenweg verlieten we Klarenbeek. Daarbij zagen we nog een grote lange schoorsteen tussen de bomen uitsteken, ten teken dat hier ook een fabriek is of was. Met de telelens maakten we nog een foto van Huize Klarenbeek. We volgden, in omgekeerde route een traject van de Voorsterbeek fietsroute die door de VVV van de gemeente Voorst was uitgezet. In de tuin van de lange Oudhuizerstraat die we nu volgden, stond een oude houten wagen, die nog net niet uit elkaar was gevallen.
We werden op deze weg ingehaald door een dame die de voorgaande dinsdag nog bij de crematieplechtigheid van Hans Hoek was geweest. Hans was een enthousiaste wandelaar. Veel wandelaars, die al lang lopen, zullen hem hebben gekend. Na afloop van de crematie van Hans, die getrouwd en 49 jaar oud was, kregen de aanwezigen onder andere een trappist aangereikt, of als ze nog ver moesten rijden, kregen ze een flesje trappist mee. De trappist was van het merk dat Hans altijd dronk. Ook een bijbehorend glas kon meegenomen worden.
We staken de éénsporige spoorlijn Apeldoorn-Deventer voor de tweede keer over en bereikten daarop het bosgebied van het Gietelse- en Appense Veld. Bij Huize Ekebij waren we even de oprijlaan opgelopen om een mooie foto te maken. Toen we het parkoers weer opliepen zei een wandelaar: dag meneer de baron. Want we kwamen van een landgoed afgelopen.
We staken, haast ongemerkt de Veluwsche Bandijk over. Opnieuw staken we de spoorlijn Apeldoorn-Zutphen over en volgden nu een traject van de Veluwsche Bandijk.

De Veluwe kennen de meesten als een voor Nederlandse omstandigheden bij uitstek droog gebied. Dat er ook wateroverlast voorkomt, zo zelfs dat in de Middeleeuwen het polderdistrict Veluwe werd gevormd is minder bekend. Het woord bandijk betekent dat deze dijk gebouwd is en onderhouden werd krachtens een ban. In zo'n ban, die van overheidswege uitging, werd geregeld wie welk stuk van de dijk moest onderhouden en wat de boetes waren als men zijn verplichtingen niet nakwam. Kijken we op de topografische kaart, dan zien we een sterk kronkelende Veluwsche bandijk met talrijke kolken met namen die er niet om liegen, zoals het Juffersgat, de Zwarte kolk en de Lazaruskolken. De combinatie van veel kwelwater van de stuwwallen van de Veluwe, hierheen gebracht door talrijke beken, en hoge waterstanden van de IJssel hebben in dit gebied gezorgd voor veel wateroverlast. Iedere keer na een dijkdoorbraak ontstond er een diepe kolk en het gat werd gedicht door een nieuw stuk dijk te leggen met een bocht om de kolk heen.

De Wilper of Lathmerse windkorenmolen behoort tot de grootste en tevens oudste stellingmolens van Oost-Nederland. Jonker W.H. van Broeckhuizen liet de molen en het naastgelegen muldershuis in 1736 bouwen op een deel van zijn landgoed de Lathmer. De sluitstenen boven beide ingangen memoreren het stichtingsjaar. Het alliantiewapen in de molenromp herinnert aan het huwelijk van de stichter met zijn 'buurmeisje' M.J. van Lynden van de Leeuwenberg. De molen was de opvolger van de oude Wilpse standerdmolen. De Lathmerse molen brandde omstreeks 1760 gedeeltelijk af en werd tussen 1766 en 1769 in zijn tegenwoordige staat herbouwd. In 1821 werd de molen afgesplitst van het landgoed de Lathmer en eigendom van de molenaar en bakker G.J. Belt. Het bintwerk in de molen bevat ingekerfde inscripties van diverse molenaars sinds 1777. Sinds 1985 is de molen eigendom van de Stichting Behoud Wilpermolen, die de molen tevens beheert en exploiteert.

Klein Noordijk behoorde tot ongeveer 1850 bij het er tegenover gelegen Noordijk. Dit heette oorspronkelijk Erve Noordinc of Noordick. Toen het meer een landgoed werd ging het Het Noordijk heten. Het komt vaak voor dat bij een landgoed of grote boerderij een tweede huis of boerderij gebouwd wordt, die dan de toevoeging 'Klein' krijgt. Meestal is deze voor een tweede zoon, of om een kind al zelfstandig te laten wonen als de ouders het oorspronkelijke goed nog beheren. Noordijk is gebouwd op een oeverwal van de IJssel. De oeverwallen waren de eerste vestingplaatsen in dit gebied. Op de oeverwal lagen de akkers, vaak in gemeenschappelijk gebruik, langs de randen de boerderijen en in de lagere gronden eromheen de graslanden. De verkaveling was in onregelmatige blokken. Op de laagste punten langs de oeverwallen werden beken gegraven, ter ontwatering van de natte gronden. Ten westen van Het Noordijk is dit de Twellose Beek, ten oosten de Fliert. De beken in dit gebied stromen naar het noorden, evenwijdig aan de IJssel, waarschijnlijk door heel oude beddingen daarvan.

In het centrum van Twello kwamen we nog langs een aantal fraaie oude gebouwen. Dat was onder andere aan de H.W. Iordensweg 1. Dit was een heel mooi wit huis en voormalig gemeentehuis. Ook het oude postkantoor uit 1909 mag er wezen. De totale afstand bedroeg 40,190 km. We hadden we door het mooie zonnige weer op de vele open trajecten veel mooie vergezichten. Het IVV nummer was 16885.
We willen de organisatoren weer hartelijk danken voor deze tocht.

Henri Floor & Coos Verburg

Klik