Op zaterdag 26 januari 2008 organiseerde de FLAL de Moere wandeltocht over de afstanden van 25 en 40 kilometer. De start was vanuit café restaurant Hofsteenge. Wij waren weer eens de vorige dag neergestreken bij een adresje van de Stichting vrienden op de Fiets. We waren daar op vrijdagavond in het donker gearriveerd. Op deze zaterdagochtend waren we in het donker naar de start gelopen. Even voor half negen keken we naar buiten en zagen dat het licht geworden was. We hadden nog een half uur te gaan voor de start. Daarop besloten we, gewapend met ons fototoestel, een aantal foto's van het dorp te maken. Dat was het borstbeeld van Harry Muskee, de leadzanger van de bluesgroep Cuby and the Blizzard.
Harry Muskee (10 juni 1941) Zanger van de band Cuby and the Blizzards.
Harry Muskee werd tijdens de oorlog geboren in het Wilhelmina Ziekenhuis te Assen. Aanvankelijk woonde hij met zijn moeder bij zijn opoe, omdat zijn vader gevangen was genomen en naar Duitsland was afgevoerd. Na de oorlog, hij was toen vier jaar, zag hij zijn vader voor het eerst. Op zijn vijftiende ging hij voor het eerst naar gitaarles en op de Mulo kwam hij in aanraking met Jazz en Dixieland. Met de broers Jaap en Henk Hilbrandie richtte hij de band The Mixtures op. Uit deze band kwam The Old "Fashioned Jazz Group" voort en speelde vooral op schoolfeesten in Assen. Toen hij bij de platenzaak de LP "Live at Newport" van John Lee Hooker aantrof, besloot hij dat hij deze muziek ook wilde gaan maken. Harry brak door met The Blizzards. Na het uiteenvallen van Cuby and the Blizzards toerde hij rond met formaties als Red White & Blue, de Harry Muskee Band, de Muskee Gang en Muskee. Uiteindelijk bleek de originele naam Cuby & The Blizzards de meest pakkende te zijn en onder deze naam, toert Harry alweer vele jaren door binnen- en buitenland.
Verder nog de boerderij waar Cuby and the Blizzard hadden gerepeteerd voor de langspeelplaat "Groeten uit Grollo". Naast de toegangsduur waren de letters HM (Harry Muskee) geverfd. Nu was dit een zakelijk adres. In de 60er jaren stonden de letters CB (Cuby and the Blizzards) naast de toegangsdeur geverfd.
Harry Muskee en Voorstreek 4
Dit is de boerderij waar Cuby and the Blizzards repeteerden voor onder andere de elpee "Groeten uit Grollo" die in 1967 uitkwam. Drentse bluesmuziek die jaren achtereen furore maakte. Op de brink staat de bronzen kop van Muskee waarmee een stuk geschiedenis van Grolloo, het dorp waar hij zes jaar woonde, wordt vastgelegd. Voor de optredens bij Café Hofsteenge, stond de band in het begin op het biljart, want een echte installatie had men nog niet. Even verderop stond een onbewoonbare boerderij. Voor f 80,- per maand was Harry de huurder van een boerderij met slechts een werkend waterkraantje erin op de pompstraat. Café Hofsteenge werd het tweede huis, voor de maaltijd en de wc, want die was er ook niet. "Desolation", "Groeten uit Grollo" en "Trippin through a midnight blues" zijn in de boerderij ontstaan. "Apple Knockers Flophouse" is een nummer dat is ontstaan in Grolloo. Het is Amerikaans "slang" voor een goedkoop logement voor de nacht. Het is een autobiografisch nummer over de gezelligheid van de boerderij in Grolloo
Ook ons overnachtingadres werd nog gefotografeerd. Verder nog markante gebouwen aan de Middenstreek en tenslotte nog de Nederlands Hervormde kerk.
Teruggekeerd bij het borstbeeld van Harry Muskee zagen we opeens dat de wandelaars gestart waren. En het was pas tien voor negen. Daardoor hadden we het toespraakje gemist waarin werd gezegd dat er een parkoerswijziging was. Dat merkten we later onderweg wel, maar dat er toespraakje was geweest lazen we pas later op internet.
Na de start volgden we de Hoofdstraat en liepen langs huize 't Meesterhoes en de Nederlands Hervormde kerk. Daarna sloegen we af en bij de begraafplaats verlieten we Grolloo met het oversteken van de N376. Eerst liepen we door en langs de Zuider Esch. Daarop werd boswachterij Gieten/Borger bereikt.
Boswachter Karel Bos vertelt: "De stilte in boswachterij Gieten- Borger is intens, ver weg van steden en snelwegen. De bossen zijn tamelijk vochtig en er komt regelmatig nevel voor. Dat is heel sfeervol, vanuit een dicht sparrenbos kom je dan plotseling op een open heideveld met verstilde vennetjes tussen de mistflarden.
In de crisistijd rond 1930 zijn de woeste gronden met heidevelden en zandverstuivingen op dit deel van de Drentse Hondsrug ontgonnen en omgespit om er bos te kunnen planten. De oudste bomen in Gieten-Borger zijn nu ongeveer zeventig jaar oud. De laatste jaren proberen we het productiebos zorgvuldig en stapsgewijs om te vormen naar meer natuurlijk bos met verschillende soorten inheemse loofbomen en van verschillende leeftijden. Dat maakt het bos afwisselender en aantrekkelijker. We planten dan ook geen bomen meer aan, ze kiemen vanzelf. Grote karakteristieke bomen worden met rust gelaten en dode bomen laten we staan, zolang ze geen gevaar vormen voor onze bezoekers."
Door het Grollooërveld werd de Tienmaatsweg bereikt. Hier liepen we langs weilandengebied de Koelanden. Opnieuw in bosgebied kwamen we achtereenvolgens langs het Vossenveen, het Wulpenveen en de Rondeplas.
We staken de N857 over en kwamen vervolgens langs een groot omrasterd heideveld dat op het Drouwenerveld was gelegen. We bereikten een keienweg. Hier was de splitsing met de 25 kilometer en tevens het begin van de eerste omleiding. Even verderop kwamen we langs het fraaie meertje Watermolenveen. De zon was inmiddels helderder geworden. Daardoor ontstonden er mooie kleurschakeringen.
Flintenwegen (kasseien of kinderkopjes)
De historische flintenwegen zijn welgeteld zo'n 26 kilometer met de hand gelegde kleine granieten veldkeien. Ze zijn aangelegd tijdens de bebossingen van zand- en heidegronden in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Vanaf begin vorige eeuw gold een indeling in twee typen bosaanleg. Eén categorie had als hoofddoel zandverstuivingen en woestijnvorming de baas te worden. Andere aangelegde bossen dienden in de eerste plaats de houtoogst. In de laatste categorie vinden we deze bijzondere soort ontsluitingsweg, de 'flintenwegen’.
In de boswachterijen die op de 'woeste gronden' van voorheen zijn aangelegd, zijn tevens forse zwerfkeien te vinden waarop het bosvaknummer geschilderd is. Deze hoekstenen dienden vooral in de beginjaren ter oriëntatie in het nog open veld. Driekwarteeuw later dienen ze de recreatie in de inmiddels hoog opgeschoten bossen.
We naderden de N34 en hier liepen we via een viaduct onderdoor. In de tunnel was een goede akoestiek. Nadat wij een paar keer een joehoe uitroep ten gehore hadden gebracht volgde een mooie galm.
Vlak voor Drouwen hing een FLAL-pijl wat vreemd aan een dun takje. Dichterbij gekomen zagen we wat de bedoeling hiervan was. We konden hier langs twee hunebedden lopen. Dat waren de hunebedden met de nummers D15 en D16. Wij bekeken ze van dichtbij. We doorkruisten Drouwen en aan de andere kant van het dorp was de eerste grote rust in café restaurant De Oude Waag. Een kom erwtensoep bedroeg 5 euro. Wij dachten, dat er niet veel wandelaars zouden zijn die dat bedrag voor een bord erwtensoep over hadden. Tegenover de rust lag een grote natuurschaatsbaan die er nu erg nat bijlag.
We verlieten Drouwen in oostelijke richting. Daarbij liepen we door de Oosteresch. Hier even ten zuiden ligt het buurtschap Bronneger. Vervolgens liepen we door en langs de Kemperesch naar het Drouwenerzand. Op dit pad troffen we een man die zich op zijn karretje door een paard liet voorttrekken. Elders was deze man op het parkoers te vinden getuige de foto van een collega internet-fotograaf-wandelaar.
Op een paal waarop het naambordje van het Drouwenerzand was bevestigd, waren ook markeringen aangebracht van deze FLAL-tocht en geelblauwe en geel rode markeringen.
Tussen Drouwen en Gasselte ligt op de Hondsrug het natuurgebied "Het Drouwenerzand". Het stuifzandgebied is in de loop der tijd ontstaan door overbegrazing, het steken van heideplaggen en het delven van keien. Een groot deel van het gebied is in de 20e eeuw bebost, maar een gedeelte van het stuifzandgebied is bewaard gebleven. Het initiatief tot bebossing van het Drouwenerzand kwam in 1903 van de "Oranjebond van Orde’, een antisocialistische organisatie. De feitelijke bebossing is in het begin van de 20e eeuw uitgevoerd door de Heidemaatschappij. Ten noordoosten van het zandgebied is - in het Drouwenerzand - een heidegebied met karakteristieke jeneverbesstruiken ontstaan. Het gebied wordt thans beheerd door het Drentse Landschap, die er een kudde Drentse heideschapen laat grazen.
Het Drouwenerzand was niet alleen zand, maar vooral heideterrein en bosgebied. Het tweede heideveld waar wij overheen liepen was schitterend mooi. Hier werden we ingehaald door de parkoersuitzetters van de volgende FLAL-tocht vanuit het Noordhollandse Hippolytushoef. We werden warm gemaakt voor deze tocht. Tegen beter weten in. Want wij zijn fanatieke WS78 lopers. En in februari vallen de WS78 tochten gelijk met die van de FLAL. En WS78 staat bij ons op de eerste plaats.
Nabij een paars paaltje van een rondwandeling van het Drentse Landschap en een informatiebord over het Drouwenerzand werd dit gebied verlaten en bereikten we Gasselte. Vlak voor de bebouwde kom kwamen we trouwens nog langs een alleraardigst mooi vennetje. In Gasselte kwamen we langs het standbeeld van Wemeltje Kruit.
Wemelie Kruut heette eigenlijk Wemeltje Kruit; een eenvoudig mensje uit een woonwagen aan de rand van Gasselte. Maar met haar lange zwarte rokken, schort, klompen en bestelfiets een markante verschijning in de streek. Wemelie was koopvrouw en met een zware koffer voorop, reed ze op de bestelfiets de dorpen op de Hondsrug af. Van Zuidlaren en Eext in het noorden tot Borger en Odoorn in het zuiden verkocht ze haar negotie. Van garen en band tot sokophouders. Op 76 jarige leeftijd overleed ze in 1963. Maar in Gasselte leeft ze voort. In het dorp staat een prachtig beeld van haar, mét fiets. Ook is er een boekje van haar verschenen; ‘achter het verhaal aan’. En de plaatselijke bakker verkoopt Gasselter Wemeltjes, een soort janhagel.
Buiten Gasselte liepen we over de Sodemorseweg naar het Dobbendal.
De Amerikaanse eiken langs Sodemorseweg zijn zeer karakteristiek voor het terrein. Je vindt hier fundamenten van Kamp Dobbendal. Dit Duitse nationaal-socialistische opvoedingskamp was hier gevestigd van mei 1941 tot juni 1944. Er waren ongeveer 650 jongens van de Nederlandsche Arbeidsdienst gelegerd. Zij moesten dagelijks op de hei werken. In 1945 is dit kamp afgebroken.
Daarop werd de tweede grote rust bereikt in bar petit restaurant De Kremmer op camping annex bungalowcentrum De Kremmer. Het was er niet al te warm. De meeste warmte kwam hier van de open haard die lekker brandde. Op elke tafel lag informatiemateriaal van het camping annex bungalowcentrum
Na deze rust liepen we op korte afstand langs het meertje 't Nije Hemelriek, een vennetje. Vervolgens bereikten we een grote Zandwinningplas in het Gasselterveld.
In het Staatsbos bij Gasselte ligt al 60 jaar, natuurlijk, in een kraag van naaldbomen een grote blauwe waterplas waar zand uit wordt gewonnen. Mooi, grof, wit zand voor de bouw, en geelzand voor onder de tegels.
Grof zand, voor de bouw, is schaars in Drenthe. Er zijn maar twee plekken waar dit zand in behoorlijke hoeveelheden aan de oppervlakte komt, en de zandwinning in het Gasselterveld is daarvan de grootste, met de beste kwaliteit. Het schone, witte zand is wijd en zijd bekend, en er worden door allerlei bedrijven diverse producten van gemaakt: van straatstenen tot prefab huizen, en van golfbanen tot sportvelden.
Voor de toekomst van het bestaande zandmeer en voor het nieuwe gebied zijn mooie plannen gemaakt, veilig, en met veel ruimte voor mens en natuur. Omdat het niet alleen gaat om het directe nut van het zand, maar ook om hoe we het landschap achterlaten voor toekomstige generaties. Het water en zijn oevers sluiten prachtig aan op de recreatieve voorzieningen in de directe omgeving: bungalowpark de Kremmer, het Nije Hemelriek waar mogelijk (alsnog) het Boomkroonpad naar toe zal verhuizen, het Parkhotel dat een betere toekomst verdient, de bossen zelf met het Pieterpad, en daarachter het beekdal van het Anderse Diep bij Papenvoort. Een samenhangend geheel, met de potentie van een belangrijke toeristische trekpleister.
Op een splitsing, waar een witte pijl op een witte berk rechtsaf wees, liepen verschillende wandelaars rechtdoor. Tijdens de tweedaagse van Gieten liepen op dit punt ook wandelaars verkeerd, toen mede vanwege een onduidelijke omschrijving. We melden dit maar even omdat we wisten dat enkele organisatoren van die tweedaagse nu ook meeliepen.
Nabij het Lange Veen mochten de 40 kilometer lopers nog een extra lusje lopers om de 40 kilometer vol te maken. Daarbij kwamen nog langs een fotogeniek vennetje.
We staken het Andersche Diep over en liepen verder langs het Oosterveld van Rolde.
Wat hier in het uitzicht van het Oosterveld van Rolde opvalt zijn de strakke bosranden. Als u de kaart erbij pakt, ontdekt u dat deze randen vanuit het zuiden allemaal op de kerktoren van Rolde gericht zijn. In dit gebied is de 'torenverkaveling' toegepast. Tot 1848 waren deze gronden gemeenschappelijk bezit van de boermarke (een soort bestuurlijke voorloper van de gemeente). Vanwege vernieuwingen in de landbouw, werd het wettelijk mogelijk gemaakt voor één aandeelhouder in het gemene grondbezit om scheiding van bezit aan te vragen. In Rolde gebeurde de scheiding op aanvraag van medegerechtigden van buiten de dorpskring, 'wat weinig enthousiasme teweeg bracht'. Wellicht daarom is de makkelijkste wijze van verdelen gekozen: vanaf de buitengrenzen gewoon de taart verdelen volgens rechte lijnen richting kerktoren. Het Drentsch Landbouw Genootschap sprak later officieel zijn afkeuring uit over deze onhandige vorm met 'kylende percelen'. Thans is deze landverdeling hier -als enige in Drenthe- nog goed herkenbaar.
In buurtschap Papenvoort staken we opnieuw het Andersche Diep over.
Papenvoort is een gehucht, ontstaan langs de weg Rolde-Borger. Uit de Provinciale Drentsche en Asser Courant komt het volgende bericht. "Papenvoort is een gehuchtje dat bestaat uit een paar boerenspullen en een stil caféetje. Verder is het plaatsje niets; het enige interessante is hoe het eigenlijk aan zijn merkwaardige naam is gekomen. Om daar achter te komen moeten wij terug gaan naar de zestiende eeuw. In één van de barre winters aan het einde van deze eeuw trok barrevoets een priester door het Drentse land. Hij schijnt onderweg geweest te zijn naar het Mariaklooster in het "eensaem oord in de marke van Witten onder Roldes Parochie" met een belangrijke opdracht. Voort trok hij door de verlaten velden totdat hij plotseling bij een stroompje stond dat onstuimig bruisend buiten zijn oevers was getreden. Een brug was er niet en er bleef de eenzame reiziger geen andere weg over dan het riviertje, waarop de ijsschotsen met vervaarlijke snelheid voortdreven te doorwaden. Hij slaagde daarin maar toen hij de overkant van het watertje had bereikt werd hij door de koude bevangen, zodat hij onmogelijk verder kon. In deze barre eenzaamheid sloeg zijn stervensuur. Mensen die de volgende dag eveneens deze weg volgden vonden aan de oever van het stroompje het bevroren lijk van de arme Kloosterling. Naar dit ongelukkig voorval aan de jonge Paap overkomen noemde men de plaats van het gebeurde, ter plaatse van het doorwaadbare stroompje: Papenvoort."
Door een bosgebied met langs de zandweg talrijke opgestapelde in stukken gezaagde boomstammen werd een verkeersweg in het Grollooerveld bereikt. Deze asfaltweg volgden we naar Grolloo.
Aan de rand van de bebouwde kom van Grolloo kwamen we nog langs een boerderijwinkel. Na een kleine 8 uur onderweg te zijn geweest werd na 40,6 kilometer de finish bereikt. Er waren 481 deelnemers. Het was de hele dag droog gebleven. Nadat we de finish hadden verlaten, liepen we naar de bushalte voor de thuisreis. Even voordat de bus naar Assen arriveerde, zagen we nog de pijlophalers, een Fries echtpaar uit Drachten.
Nadat we thuis waren gearriveerd keken we, voordat we naar bed gingen, nog even op www.bpol.nl om te kijken of de foto’s al online stonden, net zoals we dat twee weken geleden ook hadden gedaan. Maar helaas, de foto’s stonden er nog niet op, wel een dag later.
Sinds enige maanden kijken wij na afloop van een FLAL tocht ook op http://noortjesvoetstappen.web-log.nl/mijn_weblog/. En hier stond zowaar al een verslag met enige foto’s.
Henri Floor
Klik
HIER om naar de fotoreportage te gaan.
Er zijn 73 foto's geplaatst.