|
|
|
|
|
Apeldoornse Vierdaagse, tweede wandeldag, woensdag 14 juli 2004 |
We startten deze tweede dag iets later, omdat we niet zo graag in een rij staan en dan is het ook meteen een stuk rustiger op het parkoers. We kregen bij de start een appel uitgedeeld. Over een grindweg zetten we nu koers naar de spoorlijn Apeldoorn-Amersfoort. Na de spoorlijn liepen we over een graspad langs de spoorlijn naar een spreng toe. Uitgekomen bij de Europaweg (N304) volgden we deze tot na de A50-snelweg. Net voorbij een hotel met een grote Valk bovenop sloegen we af en volgden een smal pad. Meteen ontstond hier filevorming. Dat zal met de 30 en 20 km lopers nog wel erger zijn geweest.
Door het Ugchelse bos werd de N304 weer bereikt. Deze staken we over en volgden de Hoenderlooseweg tot de eerste bushalte. Hier sloegen we af en spoedig werd bij De Wapenberg de eerste wagenrust bereikt op 5,6 km. Hier was ook weer een verzorgingspost van de OLAT. Na de rust dwaalden we door het Flipsbosch zuidwaarts. Op de grens van bosgebied Het Leesten en het Van Schaiksbos dwaalden we naar het Vossenbos. Hier passeerden we op korte afstand het hoogste punt van de wandelvierdaagse bij de Miabank met een hoogte van 92,9 meter. Het parkoers voerde voornamelijk door bosgebied. Maar af en toe zagen we ook heidevelden of vergraste heidevelden.
Door bosgebied Spelderholt werd het Lierderbos bereikt. Op 14,7 km werd het Lierderholt bereikt. Hier was een rustpost. Net voorbij deze rustpost besloot ik op een bankje de korte broek aan te trekken. De temperatuur liep al in de richting van de 20 graden en veel wandelaars waren al in het kort gestoken.
Door de bossen liepen we naar de N304, staken deze over. Even later staken we ook de A50-snelweg over. We liepen nu door bosgebied "Hoeve Delle", een bosgebied waar we nog niet eerder waren geweest.
Hoeve Delle is een gebied van ongeveer 249 ha, dat ten westen van Loenen in Gelderland ligt. Het gaat hier om een stuifzandgebied, dat al in de middeleeuwen werd bebost met naaldbomen. Het bos rond de Schaltenberg, het hoogste punt van dit heuvelachtige gebied, bestaat uit oud eikenhakhout, kamperfoelie, adelaarsvaren en blauwe bosbes. Ten noorden van de Schaltenberg staan enkele groepjes Jeneverbesstruiken, die opgekomen zijn in een tijd, dat hier nog heide aanwezig was. De langs de wandelpaden aangeplante Amerikaanse Eiken zijn de dikste bomen van het bos. In het bosgebied broeden diverse soorten Uilen en roofvogels. Voorkomende zoogdieren zijn, Edelhert, Wild Zwijn, Vos, Ree en Boommarter. In dit gebied wordt door Natuurmonumnten getracht ze volop de ruimte geven.
We kwamen uit op de Groenendaalseweg die we slechts even volgden. Deze weg voerde over de A50-snelweg naar de Woeste Hoeve. Hier kwamen we langs het monument van gevallenen. In de vroege ochtend van donderdag 8 maart 1945 werden op deze plaats talloze mensen door de Duitse bezetter uit wraak vermoord. De namen van de slachtoffers staan op dit monument vermeld.
Op 8 maart 1945 vond bij de Woeste Hoeve, gemeente Apeldoorn, de grootste massafusillade uit de jaren 1940/1945 in ons land plaats.
De illegaliteit kampte in ernstige mate met transportproblemen hetgeen op de avond van 6 maart 1945 acuut werd. Men was namelijk 'getipt' dat de volgende avond 3000 kg. varkensvlees bij een exportslagerij te Epe door de Duitsers met een vrachtauto zou worden afgehaald. De partij vlees was bestemd voor het Duitse leger. Men besloot die vracht vlees in bezit te krijgen: voedsel was hard nodig. Er waren veel onderduikers en de rest zou clandestien gedistribueerd kunnen worden onder de hongerige bevolking. Alleen: hoe vervoer je zo'n vracht ? Zes leden van de illegaliteit zouden het karwei klaren. Er werd een plan bedacht om gekleed in Duitse uniformen en met een Duitse vrachtauto, voordat de Duitsers bij de slagerij zouden arriveren, daar te verschijnen, simpelweg het vlees in te laden en weg te rijden. Maar hoe kom je in het bezit van een Duitse vrachtauto ?
De groep vertrok die avond omstreeks kwart voor tien per fiets vanuit een bakkerswinkel in Apeldoorn-Noord in de richting van Woeste Hoeve, een afstand van ongeveer 15 km. Men had een locatie uitgekozen, een paar honderd meter voorbij de herberg met die naam. Het oorlogsfront lag in die tijd dicht bij Arnhem en de kans was groot dat daar een Duitse vrachtauto voorbij zou komen.
De zes mannen behoorden tot de G.G. Groep, afgeleid van de naam van de leider. Zij knapten vaak de gevaarlijkste en moeilijkste opdrachten op. Twee van de zes waren gedeserteerde ex-S.S.-ers, Oostenrijkers van geboorte. Het waren geoefende militairen die bovendien natuurlijk goed Duits spraken, wat vaak goed van pas was gekomen. Vijf man van de groep waren gekleed in S.S.-uniformen en de zesde droeg zijn dagelijks uniform van de Koninklijke Marechaussee. Ieder van hen was bewapend met een stengun, terwijl de commandant daarnaast ook nog een Walther-pistool bij zich had. Nog in de bebouwde kom van Apeldoorn, werden zij aangehouden door een lid van de Luftschutzwacht. Hoewel het niet zo gemakkelijk ging, snauwde één der ex-S.S.-ers de man zodanig af dat hij min of meer verbluft achterbleef. 6 km verder, in Beekbergen, voerde het zestal een proefcontrole uit op een Nederlandse vrachtauto. Die controle verliep perfect en sterkte hun zelfvertrouwen. Ter plaatse gekomen, verstopten zij hun fietsen in de dichtbegroeide bosrand, stelden hun wapens op scherp en wachtten af. Het was toen bijna elf uur. Al spoedig hoorden zij een auto naderen maar aan het motorgeluid was te horen dat het geen vrachtauto was. Dit herhaalde zich enkele keren met auto's in beide richtingen. Op dat late avonduur was er weinig verkeer en de minuten tikten weg onder grote spanning.
Toen kwam er, naar later bleek, een grijsgroene B.M.W.-personenauto cabriolet, waarin de Hogere S.S. und Polizeiführer Hans Albin Rauter, zijn chauffeur en de Oberleutnant Exner zaten. Rauter, een zeer gevreesd persoon, voerde het bevel over alle Duitse politie-eenheden in ons land. Ook de Nederlandse politie viel onder zijn bevel. Rauter zat voorin, naast de chauffeur. Via Zevenaar en Arnhem reden zij richting Apeldoorn. De auto voerde verduisteringslicht en slechts enkele meters van de weg ervoor waren goed zichtbaar. Plotseling flitste een wit licht op en, starend in het duister, zag Rauter twee geüniformeerde mannen staan. Dat kwam hem vreemd voor omdat hij twee
weken daarvoor, in overleg met de Duitse legerleiding, had bepaald dat in bezet Nederland buiten de bebouwde kom geen verkeer mocht worden gecontroleerd. Er volgde een vuurgevecht. Oberleutnant Exner was doorzeefd met kogels, de chauffeur dodelijk achter zijn rechteroor getroffen. Rauter leefde echter nog. Hij was zwaargewond door een kaakschot, twee longschoten en geraakt in zijn dijbeen en rechterhand. De groep waagde zich echter tot tweemaal toe bij de auto. Zij waren overtuigd dat alle inzittenden dood waren.
Op 8 maart 1945, rond acht uur in de morgen, werden nabij de plaats van 'de aanslag' 117 personen met bussen en vrachtwagens aangevoerd. Zij kwamen als gevangenen vanuit de Willem III-kazerne te Apeldoorn en uit gevangenissen in Assen, Almelo, Zwolle, Doetinchem en Colmschate. Vanaf de uitstapplaats ging het groepsgewijs te voet naar de fusilladeplaats, een afstand van ongeveer 400 m. Ongeveer bij de plaats van de aanslag stond een ongeveer 50 man sterk vuurpeloton van de Grüne Polizei opgesteld. De commandant las de reden van de executies voor. Een bekende Nederlandse S.D.-er vertaalde het.
Even verderop liepen we door een wildviaduct. Een dag later zou Coos van een wandelaarster een foto krijgen waarop zij stond (van achteren gefotografeerd) met dat wildviaduct. Even verderop lag aan onze linkerhand een boerderij met een fraaie muurschildering.
We bereikten het Lierderholt weer en hiermee zat de lus van de 40 km er ook op. Er was nu 26,3 km afgelegd. We liepen bij het Lierderholt snel verder, want de volumeknop van de versterkers stonden naar onze mening op maximaal. Na het Lierderholt bleven we nog lange tijd de muziek horen. Vlak voor de laatste verzorgingspost op 36,3 km kwamen we over de Bakenberg met daarop het graf van de familie De Vries. Op deze laatste wagenrust was opnieuw een OLAT verzorgingspost, dezelfde als in de ochtend. Nu hadden we er niets meer aan, omdat de post werd ontmanteld toen wij hier aankwamen. We liepen dus behoorlijk in de achterhoede.
Rond 15.45 uur begonnen wat harder te regenen waarop we de paraplu te voorschijn haalden. Via onder andere de Ugchelse beek werd de finish bereikt om 16.10 uur. De dagafstand bedroeg 41,3 km en was daarmee de langste dagafstand voor de 40 km van deze Apeldoornse vierdaagse. Het IVV-nummer was 10902.
|
Henri Floor & Coos Verburg |