Naar het overzicht van het Pieterpad Volgend verslag van het Pieterpad Naar het overzicht van het Pieterpad Terug naar het overzicht van de LAW's, streek- en NWBpaden op de homepage van Henri Floor Terug naar de homepage van Henri Floor Het Pieterpad
datum maandag 1 september 2003
traject Beek/Ubbergen - Groesbeek - St. Jansberg - Milsbeek - Ottersum- Gennep
afstand 23 km, totaal afgelegde afstand 318 km, gemiddeld 32 km.
weer zwaar bewolkt, temperatuur 18°
overnachting- adres + prijs P.A. Linsen, Maasweg 44, 6591 BM Gennep,
( 0485-517037, 2 x € 20 (inclusief lunchpakket)

Bevrijdingsmuseum Groesbeek Vanaf deze dag was het plan, dat ik ook mee zou lopen. Na het ontbijt liepen we naar de bushalte toe te Gennep. Hier zagen we, dat de voorgaande bus voor onze neus met 5 minuten vertraging vertrok. Wij hadden de bus van 9.09 uur. We kwamen in de bus tegenover een student te zitten. Deze dag was voor hem de eerste dag van zijn eerste studiejaar. Hij studeerde bestuurskunde. Hij had alle introductie-voorlichtingsdagen gemist en had ook nog geen enkel boek.
Op het centraal station te Nijmegen stapten we over op de bus in de richting van Kleef. In Beek/Ubbergen, halte Wylerberg, stapten we uit. Hier begonnen we dan gezamenlijk. Het was voor mij bepaald niet de makkelijkste etappe om te beginnen. Het begon al meteen met een steile klim tegen de Duivelsberg op. En daarbij bemerkte ik, dat ik flink aan conditie had ingeboet. Vanaf de top van de 75,9 meter hoge Duivelsberg viel het uitzicht toch wat tegen. Slechts één kant was een vergezicht zichtbaar. We liepen Café Restaurant De Duivelsberg voorbij. Nu volgden we een traject door bossen en over veldwegen in geaccidenteerd terrein. Daarbij volgden we trajecten, waar we met de herfstdagtocht van de LAT ook talrijke malen waren geweest. We liepen achter de Canadese Erebegraafplaats langs en passeerden minicamping annex appartementencomplex Hoge Hof. Vlak hier voorbij stond een bankje met de tekst: "Deze rust wordt aangeboden door camping Hoge Hof". We aanvaarden dit aanbod graag en hielden hier een rustpauze. Twee Pieterpadwandelaars passeerden ons in noord/zuid richting en nog eens twee passeerden ons in zuid/noord richting. Beiden maakten naar het begin- en eindpunt van hun dag-etappe gebruik van de auto en de fiets.
Toen we Groesbeek naderden, hadden we uitzicht op een opvallend futuristisch aandoende witte tentkoepel. Dit moet een parachute voorstellen en is het dak van het "Bevrijdingsmuseum 1944". We vonden het ook wel op een grote hooiberg lijken. Spoedig daarop bereikten we het centrum van Groesbeek. In het centrum van Groesbeek zochten we een supermarkt op en kochten er melk en karnemelk. We liepen weer verder en kwamen langs een apart beeldhouwwerk. Het stelde vluchtende mensen voor en was een oorlogsmonument (
foto 45).
Panorama bij Groesbeek Nu volgde het Pieterpad een tijdlang wegen en paden door de bossen ten westen en zuiden van Bredeweg, behorende tot de gemeente Groesbeek. Daarbij voerde het pad door de bossen van de Sint Jansberg. Dit is een sterk geaccidenteerd bos. Daarbij hadden we eenmaal een mooi uitzicht op Groesbeek (foto 46).
nog een panorama bij Groesbeek Het begon wat te regenen, maar daar hadden we vrijwel een last van onder de bomen. Op het punt waar we de bossen verlieten "schuilden" we verder in café/restaurant De Diepen. Dit is gelegen aan de noordkant van Milsbeek.
Sint Jansbos Het meest noordelijke dorp van de gemeente Gennep heet Milsbeek. Deze woonkern is nog geen honderd jaar oud. Het ontstaat als er een kerk en school gebouwd worden en men zich als eigen parochie afscheidt van Ottersum (1930). Bij kerk en school worden dan spoedig de eerste woningen gebouwd: het begin van de woonkern Milsbeek. De naam Milsbeek komt in oude geschriften al in 1389 voor. Oorspronkelijk de naam van de beek die roestbruin (‘mil’) water bevat, omdat zij uit een moerassig veen komt, geeft de volksmond later het gebied achter de beek die naam: je woont op de Milsbeek. Ruim tien jaar na het gereed komen van de kerk heeft ze zwaar te lijden bij de gevechten in februari 1945, als de Engelsen na maanden genesteld te zijn in de beboste Plasmolense heuvels deze uitkomen en verbitterde gevechten leveren in de aanwezige Duitse stellingen. De strijd om de streek tussen Plasmolen en Gennep, de Maas en het Rijkswald kost veel jonge Britse levens. Deze militairen liggen op het eregrafveld achter de Milsbeekse kerk als blijvende herinnering aan die natte, koude februaridagen 1945, de dagen van de bevrijding van een ontvolkte streek.
In het café troffen we twee andere wandelaars, die ons hadden gepasseerd. Na het nuttigen van een consumptie en nadat het droog was geworden, begonnen we aan de laatste 7 km.
De eerstvolgende 2 km voerde langs een bosrand. Dit was tevens de grens met Duitsland en het bos behoort bij Kleef en heet het Reichswald. Langs deze bosrand passeerden we tweemaal een piknikbank en beide keren moesten we hier even rustten.
Even na grenssteen 584 sloegen we af en nu volgden een relatieve rechte route recht op Gennep af. Opnieuw hadden we een rust bij een bankje. Kort voor Gennep kwamen we op de rijksweg naar Gennep uit. Bij een bankje lag een grote natuursteen met een afstandsvermelding naar de Sint Pieterberg en Pieterburen. De steen werd vereeuwigd met Coos als achtergrond ( foto 47).
Na 6½ uur lopen bereikten we de markt te Gennep. We hadden 23 km van het Pieterpad afgelegd. Bij ons overnachtingadres in Gennep aangekomen ging ik eerst een uurtje plat, want ik was behoorlijk moe geworden. 's-Avonds aten we warm in hotel De Kroon te Gennep. Hier werden we bediend door een ober die een hele fraaie draaisnor had.
De gemeente Gennep bestaat uit vijf kernen (Gennep, Ottersum, Milsbeek, Heijen en Ven-Zelderheide) en telt bijna 17.000 inwoners. De gemeente beslaat zo’n 5.040 hectare en heeft een landelijk karakter. Naast het afwisselende landschap vormt de cultuurhistorie een van de belangrijkste kenmerken van de gemeente.
Een historisch overzicht in jaartallen
3000 v.C. Jagers en trekkers verblijven in de Maaskemp (Gennep) en de Bloemenstraat (Milsbeek)
500 v.C. Landbouwers op Diekendaal onder Heijen
100 n.C.Romeinen in de regio Gennep
400 Frankisch nederzetting in de Maaskemp
500 Merovingische volksstam bij Zelder (Ottersum) aan de Niers
700 Sporen van bewoning in de Zand- en Nieuwstraat
750 Eerste houten kerkje nabij de huidige alleenstaande toren
800 Woonboerderijen aan het Melkstraatje
±950 Benaming “Pago Ganipi” in een oorkondeboek van Gelder en Zutphen
1000 Een kapel in Ottersum
1050 Heribert van Lotharingen x Hadewigis van Bourgondië wonen op het slot Immenhagen
±1080 Norbertus van Gennep, tweede zoon van Heribert en Hadewigis, op het Genneperhuis geboren.
1134 Norbertus van Gennep, stichter Orde Premonstratenzers, aartsbisschop van Maagdenburg †
1271 Voor het eerst de naam Heiden = Heijen, in een oorkonde van Gräfenthal.
±1300 Gennep verwerft stadsrechten.
1329 De naam Milsbeck duikt op in een renten-register v.h. klooster Gräfenthal.
1349 Willem van Gennep wordt aartsbisschop en keurvorst van Keulen.
1356 Jan van Gennep ontvangt keizerlijk tolrecht op de Maas bij het Genneperhuis
1367 De naam Zellar komt voor in een oorkonde (= Zelder).
1381 In een acte de vermelding van in ‘t Veen (= Ven).
1413 Slot Lonenstein binnen de stad Gennep wordt afgebroken op een torenmolen na (het materiaal gebruikt men voor de versterking van het Genneperhuis).
1428 Willem Boye bouwt zijn papierwatermolen aan de Niers.
1442 Gennep en ommelanden bestuurlijk onder het hertogdom Kleef.
1493 Eerste schriftelijke vermelding van de Broederschap van St.-Martinus te Gennep (= het St.-Martinusgilde).
1500 Het kasteel Heijen gebouwd en bewoond door Hendrik van Spaenrebock.
±1500 Op Zelder is een kapel bekend.
±1540 De eerste protestantse vluchtelingen uit Holland vinden asiel in Gennep.
1597 Rampzalige brand verwoest de hele stad Gennep op enkele huizen na.
1609 Gennep c.a. onder het gezag van Johan Sigismund van Brandenburg.
±1615 Bouw van het stadhuis van Gennep onder Willem van Bommel uit Emmerich.
1641 Genneperhuis belegerd en na ruim zeven weken ingenomen door Frederik Hendrik, prins van Oranje.
1663 De protestantse kerk aan de Markt, gebouwd door Hendrik Robbers, op Tweede Pinksterdag in gebruik genomen.
1672 De vestingwerken van het Genneperhuis door de Fransen verwoest; in 1712 volledig ontmanteld en gesloopt.
1792 Een compagnie Franse Jagers bezetten Gennep.
1798 Invoering van de Burgerlijke Stand. Ottersum wordt een zelfstandige gemeente (mairie).
1800 De Niers- en Zandpoort in de stadsmuur afgebroken.
1801 De Pruisische koning geeft het hertogdom Kleef op; inlijving van het gebied (waaronder Gennep e.a.) bij Frankrijk.
1801 De parochie Gennep gaat tot het nieuw opgericht bisdom Aken behoren.
1815 Op het Wener Congres wordt beslist, dat een smalle strook grond ten oosten van de Maas in Noord Limburg (o.a. Gennep) als barrièregebied bij Nederland gaat behoren.
1818 Oprichting van de Kerkelijke Harmonie ‘Unitas et Fidelitas’ van Gennep.
1820 De laatste poort in de stadsmuur (Maaspoort) afgebroken.
1830 Gennep en omstreken onder het koninkrijk België.
1839 Terugkeer naar het koninkrijk Nederland.
1845 Aanleg van de verkeersweg Nijmegen-Maastricht over Gennep (= N271).
1862 Zusters van Liefde uit Tilburg openen een vestiging in Gennep: het St. Norbertusklooster.
1873 Start van de spoorlijn Boxtel-Gennep-Goch-Wesel (de Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorwegmaatschappij, NBDS).
1882 Zusters van de Goddelijke Voorzienigheid stichten het klooster Maria Roepaan te Ottersum.
1913 De tramlijn Nijmegen-Gennep-Venlo, de Maasbuurt Spoorweg, in bedrijf.
1922 De NBDS wordt failliet verklaard.
1936 De Papierfabriek Gennep (Page) gaat van start in de voormalige werkplaatsen van de NBDS.
1940 Het Duitse leger overschrijdt bij Ven-Zelderheide de grens; Nederland in oorlog met Duitsland.
1924/43 Duitse bezetters deporteren Gennepse joodse burgers; niemand van hen keert terug.
1944 In oktober moeten alle burgers van Gennep en omstreken evacueren.
1945 Geleidelijke terugkeer van de burgers uit hun evacuatie-adressen.
1953 Gennep onthult een verzets- en oorlogsmonument De Barmhartige Samaritaan nabij de Niersbrug.
1955 Opening van de Maasbrug, de eerste vaste-oeververbinding tussen Oost-Brabant en de kop van Noord-Limburg.
1973 Gemeentelijke herindeling in Nrd-Limburg: de gemeenten Gennep en Ottersum worden opgeheven en met het kerkdorp Heijen uit de gemeente Bergen samengevoegd binnen één nieuwe gemeente Gennep.
1977 Officiële ingebruikname van de rondweg om Gennep/Heijen.
1982 Onthulling van het spoormonument Lok ‘94.
1986 Opening van de autosnelweg naar het Roergebied, de A77.
1988 Industrieterrein ‘De Grens’ (gemeenten Bergen en Gennep) officieel open.
1993 Gennep en omstreken wordt getroffen door een van de ergste watersnoden uit de 20ste. eeuw.
2000 De papierfabriek van Kimberly Clark (voorheen Page) gesloten en gesloopt voor woningbouw in de 21ste. eeuw.

Genneps geschiedenis in een notendop
Gennep en omgeving worden al sinds eeuwen bewoond.
De keltische benaming ‘Ganapja’ verwijst naar de locatie van Gennep: plaats waar twee wateren samenkomen. De eerste bewoners maakten daarmee duidelijk, dat zij nabij de uitmonding van de Niers in de Maas hun woonplek hadden. Een goed gekozen plaats, omdat daar een (romeinse) weg van west naar oost én een weg van zuid naar noord gezamenlijk via een doorwaadbare plek de Niers overstaken.
Tijdens de christianisering van de Lage Landen (± 700) door Angelsaksische zendelingen zijn deze ook in onze contreien actief. Bij de oude Gennepse kerk zijn sporen van een houten zaalkerkje uit ca. 750 gevonden. De keuze van patroon van de kerk te Heijen, H.-Dionysius, wijst ook op een zeer vroege christencel in deze plaats.
Gennep ontvangt (koopt!) rond 1300 stadsrechten en promoveert daarmee van een dorp naar plattelandsstadje. Tot het ambt Gennep behoren dan de woonconcentraties Milsbeek, Ottersum, Ven-Zelderheide, Heijen, Oeffelt en nog een tiental gehuchten.
Al spreekt een Engelse encyclopedist van een omwalde stad, uitstekend voor de handel gelegen, de realiteit is anders. Gennep heeft het nooit tot handelsplaats gebracht. Daarvoor zijn drie oorzaken aan te wijzen.
Allereerst was de afstand van Gennep tot de Maas te groot. De weg naar de rivier lag erg laag, liep ‘s winters altijd onder water en verkeerde dus meestal in slechte staat. Het stadje ontbeerde de middelen om die verbinding steeds weer op te knappen.
Voorts was de toegang tot het centrum van Gennep door het sluiswerk van de watermolens op de Niers geblokkeerd. De Niersstroom bracht overigens veel zand mee, zodat schepen met enige diepgang Genneps zelfs niet konden bereiken.
De grootste tegenstrever van bloei was echter het Genneperhuis.
Het Genneperhuis, de vesting bij de uitmonding van de Niers, lag op zich heel strategisch. Het beheerste aan de westkant de scheepvaart op de Maas en aan de oostkant de landweg naar Nijmegen. In tijden van oorlog -en die waren er in de 14de. tot 19de. eeuw vele- was het fort een hinderlijk object voor de tegenstander. Het werd vele malen belegerd. Handel en verkeer waren dan
geblokkeerd. Het onverdedigbaar stadje Gennep werd in de oorlogshandelingen en alle negatieve neveneffecten meegetrokken. Het had tientallen jaren van herstel nodig en kreeg die vaak niet eens. Gennep veranderde ongewild nog al eens van oppergezag: Kleefs (1441), Pruisisch (1609), Frans (1794), Nederlands (1815), Belgisch (1830) en weer Nederlands (1839). Maar steeds lag het stadje aan de rand van het rijk. Handel met het binnenland was door afstand en concurrentie haast onmogelijk. Voor de buitenlandse handel golden allerlei belemmerende maatregelen.
Na de Franse revolutie komt Gennep, nadat Pruisen het linksrijnse gebied heeft afgestaan aan Frankrijk, in het topje van Noord-Frankrijk te liggen. Twintig jaar later is het een plaatsje in de barrièrestrook tussen Maas en Pruisen. Ingeklemd tussen rivier en rijksgrens heeft het geen achterland. Weer vijftien jaar later zijn Gennep en omstreken een onbelangrijk gebied in Noord-België met een gesloten Maas en hermetisch afgegrendeld van Pruisen en Nederland.
De 19de. eeuw kent voor Gennep c.a. positieve en negatieve momenten. De dunbevolkte streek is voor handel en nijverheid niet interessant, de bodemgesteldheid (zand, heide, bos) nodigt niet uit tot intensieve landbouw of veeteelt. Uit stadsrekeningen en belastinglijsten blijkt dat Gennep vier of vijf welgestelde families kent naast een meerderheid van dagloners, keuterboertjes en losse arbeiders. Hygiënische toestanden zijn soms erbarmelijk, het onderwijs staat op laag niveau.
Positieve gebeurtenissen blijken toevalligheden te zijn. Als uit voornamelijk politieke overwegingen de rijksweg Nijmegen-Maastricht wordt aangelegd (1845), maakt men gebruik van de Niersbrug in Gennep en komt die grote weg door Gennep te lopen. Bij de aanleg van de particuliere spoorlijn Boxtel-Wesel (1869) vragen economische motieven om een zo rechtlijnig mogelijk tracé. Dat passeert Gennep op enkele honderden meters. Deze noord-zuid- en oost-westverbinding verlossen Gennep uit het isolement. Vooral het spoor geeft Gennep een duw opwaarts (industrie, werk, transport, huizenbouw).
Het zijn weer oorlogen die Gennep e.o. omlaag trekken. De W.O. 1 brengt het spoor en zijn nevenbedrijven - ondanks Nederlandse neutraliteit - de nekslag toe. De economische wereldcrisis (beurskrach ‘29) en de malaise van de 30-er jaren betekenen werkloosheid en armoede. De W.O. 2 maakt een abrupt einde aan het begin van opbloei en brengt ellende en lijden (deportatie van joden, razzia’s, gedwongen tewerkstelling, evacuatie, Gennep voor 70% verwoest).
De 50-er jaren worden gekenmerkt door wederopbouw en een industriële revival: textielbedrijven als Kann & Co, Juvena, Lingano, Bleycon, en verder de Page, Zuid-Ooster Busbedrijven, Ancilla en transportbedrijven helpen Gennep aan een stijgende welvaart. De instellingen voor geestelijk-lichamelijk gehandicapten Maria Roepaan en Augustinusstichting geven vele handen werk. De toeristen- en recreatiesector wordt steeds belangrijker, bijvoorbeeld bungalowpark ‘t Heiderbos van Center Parcs.
De gemeente Gennep blijkt op goede koers te varen. Belangrijke zaken worden steeds concreter in uitvoering: een Regionaal Overslag Centrum (ROC) aan de Paesplas, een nieuw, vijfentwintig ha groot industrieterrein ‘De Sporen’ in de nabijheid van de A77, een gerenoveerde stadskern als toeristische trekpleister. In hoeverre deze plannen een positieve ontwikkeling voortzetten zal ons de toekomst leren. Grenzen, blokkades in het verleden, zijn weggevallen, elektronische media openen werelden... Generaties na ons zullen het oordeel over de huidige visies vellen.
Als we de rijksweg vervolgen en het dorp Heijen achter ons hebben gelaten, komen we in de grootste woonkern van de gemeente, namelijk Gennep. Op de rotonde kijken we naar rechts en zien daar op een honderd meter afstand een locomotief op een stuk rails en grintbedding staan. Het is Genneps spoormonument en herinnert aan de tijd dat Gennep aan de spoorlijn Boxtel-Wesel lag. De eerste trein reed hier in 1873, de laatste (goederen)trein verliet Gennep in 1971.
De particuliere maatschappij heette de Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorwegmaatschappij (NBDS). Het monument is in 1981 onthuld en staat op het voormalig spooremplacement.

naar de top van deze pagina
Henri Floor & Coos Verburg