Met WS78 op het Pelgrimspad

Op zaterdag 23 november 2002 organiseerde WS78 een 40 km wandeltocht vanuit Gorinchem in Zuid Holland. De start was vanuit de Johannes Kerk. Als één van de eerste vermeldenswaardige straten, was het Lindelaantje, een smal weggetje dat vlak langs het station van Gorinchem liep en waarvan de linden heel sierlijk langs de kant van de weg stonden en over de weg gebogen waren. We liepen onder de spoorlijn door en even verder doorkruisten we een klein deel van een industriegebied.
Na 1,330 km liepen we over de eerste, van de nadien nog talrijke volgende graspaden. De meeste graspaden waren van oorsprong van gras. Maar omdat wij achter de meute aanliepen, hadden al meer dan 333 wandelaars de meeste graspaden omgetoverd in modder of blubberpaden. Het was deze dag een vrij zonnige dag. De temperatuur steeg tot 10 graden. Er waren minimaal drie wandelaars die deze temperatuur warm genoeg vonden om in de korte broek te starten. Met het betreden van het graspad, betraden we ook de Lange Afstands Wandelweg (LAW) Pelgrimspad. Wij wisten dat zo goed, omdat wij dit twee maanden tevoren in omgekeerde richting hadden afgelegd.
We kregen een aantal overstapjes op dit graspad te verwerken. We liepen onder de A27 snelweg door en bereikten even later de Schelluinse Brug. Deze staken we over en zetten nu koers naar het natuurreservaat De Avelingen. Dit natuurgebied is in eigendom van Staatsbosbeheer en is gelegen in de Polder De Dordtse Avelingen. We passeerden een kleine parkeerplaats, die vol stond met auto's. We liepen over een graspad langs het water Schelluinse Gat. Deze kwam uit in het Amelinger Diep. Daarop kwamen we bij een zeer brede rivier, namelijk de Boven Merwede. Bij Gorinchem gaat de Waal over in de Boven Merwede.
Natuurreservaat de Avelingen is een klein stukje Biesbosch aan de Merwede. De Avelingen zijn ontstaan, toen na een grote dijkdoorbraak in 1595 de rivierdijk landinwaarts werd verplaatst om de rivier meer ruimte te geven. Het is een buitendijks gebied langs de Merwede met dijkbermen, hooilanden, rietlanden, grienden en open water. De graslanden zijn rijk aan bloemen en weidevogels. De grienden die dit gebied vroeger vrijwel geheel bedekten, maken nu minder dan de helft van het reservaat uit. Veel grienden zijn nu doorgeschoten en bieden als verwilderde wilgenbossen onderdak aan bijvoorbeeld de buizerd en reiger. Volgens Van Dale betekent aveling een strook land langs een dijk die voor de stevigheid van die dijk onaangeroerd moet blijven. Dit brede gebied voor de dijk is onder invloed van eb en vloed opgeslibd.
Na een klaphekje, nog steeds in het natuurreservaat De Avelingen, liepen we de zomerdijk langs de Boven Merwede op. We zagen dat het water behoorlijk hoog stond. De strekdammen in de rivier stonden onder water en alleen de ijzeren paal aan het einde van de strekdam stak nog boven water uit. We liepen verder over de zomerdijk. Bij een omgevallen boom, die op de zomerdijk was gevallen, moesten we van de dijk af. Uitgerekend op dit punt bestond de doorgang op dit punt uit een ongeveer 10 cm diepe vloeibare modderpassage. Met onze bergschoenen hadden wij hier geen problemen mee.
We verlieten De Avelingen, staken een weg over en bevonden ons nu in de Polder Hardinxveld. We volgden hier een tiendweg langs de noordkant van het plaatsje Boven Hardinxveld.
In Zuid-Holland zijn de tiendwegen nog in grote getale te vinden. Jammer genoeg voor een belangrijk deel inmiddels geasfalteerd, maar de onverharde tiendwegen die resten, dienen gekoesterd te worden. Het is niet altijd duidelijk wat nu de oorsprong van deze tiendwegen is geweest. Vaak wordt beweerd dat ze dienden voor het vervoer van het verplichte tiende deel van de landopbrengst naar de landsheer. Maar evengoed hadden ze regelmatig een functie als kwelkade om het kwelwater tegen te gaan dat onder de dijk doorkwam en in het achterliggende land voor overlast zorgde.
Nog steeds volgden we het Pelgrimspad. De stilte werd verbroken door een uitgebreid repertoire van sinterklaasliedjes. We liepen Boven Hardinxveld binnen bij een begraafplaats. Men was hier bezig met het treffen van voorbereidingen van een begrafenis. We verlieten het centrum van Boven Hardinxveld alras en staken even later het Kanaal van Steenenhoek over, even later gevolgd door de A15-snelweg. Op 9½ km was de soeppost. De kerriesoep lieten we ons goed smaken en we namen zelfs een tweede bekertje.
We bereikten het riviertje Giessen. Hier voerde ons graspad een tijdlang langs.
Temidden van rechte sloten en weteringen valt een voormalig veenstroompje als de Giessen op door zijn natuurlijke, kronkelige verloop. Het stamt uit de periode dat de Alblasserwaard nog één groot veenmoeras was. De kavels van de boerderijen liggen min of meer dwars op de stroom, waaraan je kunt zien dat de Giessen fungeerde als ontginningsbasis.
Er was hier een kleine parkoerswijziging, maar de meeste wandelaars zullen dit niet hebben gemerkt. We kwamen een wandelaar uit Hengelo tegen, die het Pelgrimspad liep. We maakten een kort praatje met hem. Hij had het boekje van het Pelgrimspad in zijn hand. Ons parkoers verliet hier even het Pelgrimspad, omdat het Pelgrimspad hier een etappestop heeft met het NS-station Hardinxveld-Giessendam. Wij kwamen daar later ook wel vrij dicht langs. We kregen hierbij nog enige fraaie uitzichten op de jachthaven van Neder Hardinxveld op het riviertje Giessen. We passeerden op korte afstand het al eerder genoemd NS-station Hardinxveld Giessendam. Nu liepen we door een buitenwijk van Giessendam. We sloegen af en even later liepen we over de in aanbouw zijnde Betuwelijn. Opnieuw volgden we weer een fraaie Tiendweg. Toen we hier twee maanden tevoren liepen hadden we nog tegen elkaar gezegd, dat de omgeving hier zeker zo mooi was om een WS78 wandeltocht te organiseren, niet wetende dat we hier zo spoedig zouden komen.
Deze tiendweg voerde tussen de Polders Het Middenblok en Binnentiendsweg door. Even verderop liepen we langs de in werking zijnde Tiendwegse Molen.
Deze Wipwatermolen maalde het water van de "Binnentiendwegs" in een groter polderdeel en is dus eigenlijk een ondermolen. De molen stond voor 1906 in Noordeloos en verving de molen die in 1904 afbrandde.
Deze tiendweg eindigde in het plaatsje Giessen-Oudekerk. Als eerste zagen we hier de al van verre zichtbare kerktoren. Langs de weg stond de deur van een grote schuur open. Nieuwsgierig keken we naar binnen. We zagen een tot de nok toe gevulde ruimte vol met antieke spullen. Geen plekje was onbezet.
Op 17½ km was de grote rust in café restaurant Olt Ghiessen te Giessen-Oudekerk. De uitbater van dit etablissement had bij voorbaat al verzocht of de wandelaars voor binnenkomst hun schoenen wilden schoonmaken. Hier was echter vrijwel geen beginnen aan omdat de modder zo vast op de schoenen zat. Het zag er binnen mooi uit met een duur tapijt op de grond. Naast de grote rust stond in een tuin een beeldhouwwerk van twee mensen die een bepaalde gymnastiek oefeningen deden.
Ons pad liep nu meer dan 6 km verder over verharde wegen. Daarbij liepen we langs het riviertje Giessen af en toe langs kapitaal grote kasten van huizen. Veelal waren dat ook oude boerderijen. In Giessenburg verlieten we het pad langs Giessen en volgden nu over een asfaltpad de Peursumse Vliet.
Daarbij kwamen we langs twee prachtig gelegen woonhuizen waarin de vorm van vroegere molens nog makkelijk te herkennen was. We liepen hier langs en door de Polder Binnen de Kweldam. Vlak voor buurtschap Pinkenveer liepen we onder de provinciale weg N216 door. Dit is de weg van Gorinchem naar Schoonhoven. Over de Slingerlandse weg liepen we naar een oud tolhuis en over de vroegere Tolbrug.
Nu zetten we koers naar Hoornaar.
De naam Hoornaar komt van Hornedamme. Hoorn en Horn duiden altijd op een bocht, hetzij in een oude weg of in een water. Lang geleden liep de rivier de Linge achter Hoogblokland en mondde uit in de Giessen. Daar werd een dam gelegd en allengs ontstond en nederzetting.
Op een straatnaambordje stond: "Dorpsweg, gemeente Hoogblokland. En dat terwijl Hoogblokland tegenwoordig gemeente Giessenlanden is.
De gemeente Giessenlanden bestaat uit de plaatsen Arkel, Giessenburg (w.o. Giessen-Oudekerk), Hoogblokland, Hoornaar, Noordeloos en Schelluinen. De naam houdt verband met het feit dat vier van de in deze gemeente gelegen dorpen aan het riviertje de Giessen zijn gelegen. De kern Arkel is de meest industriële kern van Giessenlanden, gevolgd door Giessenburg. De overige kernen hebben een meer agrarisch karakter. De twee riviertjes De Giessen en De Linge geven het landschap een bijzondere charme.
Over het Binnenstebuitenpad werd op 30 km de koffiepost bereikt. Deze was gelegen in buurtschap De Hoge Giessen, vallend onder Hoogblokland. Een wandelaar voor mij kocht een flesje fris. Hij wilde van zijn kleine geld af, want hij betaalde alleen maar met muntjes van 1, 2 en 5 eurocent.
In het centrum van Hoogblokland liepen we langs een beeldengroep, waarvan een foto door ons werd gemaakt.
Hoogblokland
Voor zover bekend komt de naam Blokland voor het eerst voor in het jaar 1323. De Heren van Arkel, die onder meer dit gebied in hun bezit hadden, hadden om hun land een ringdijk gelegd die liep van de Hoogbloklandse Paal via Hoogblokland naar Hoornaar. Zij maakten hierbij gebruik van natuurlijke hoogten (donken) in het toenmalige veengebied. De naam Blokland kom van "beloken land". Het in cultuur brengen van het land gebeurde vanaf de rivieroevers. Het duurde vrij lang voor men in dit gebied tot het graven van sloten en het opwerpen van kaden overging. Het bleef dus lang een vrij ontoegankelijk en besloten gebied, een "beloken land".
We staken de spoorlijn over bij NS station Arkel. Nu volgden we een graspad langs het Merwedekanaal. We liepen over de Schotdeursebrug en volgden nu ruim 2 km een pad langs de Linge. Voor Gorinchem verlieten we de Linge weer. We liepen onder de A15-snelweg door en op 37½ km werd de fruitpost bereikt. Nog éénmaal liepen we langs het Merwedekanaal en staken deze even later over. De totale afstand bedroeg 39,780 km. Het was een mooie tocht geworden met veel wijde blijk. Mede door het mooie zonnige weer wisten 387 wandelaars deze startaccommodatie te vinden. Het parkoers voerde over een afstand van 11,730 km over het Pelgrimspad, de LAW 7-I die van Amsterdam naar 's-Hertogenbosch loopt. Het IVV-nummer was 11792.

Henri Floor & Coos Verburg