De 8e Euraudax nacht van Arnhem

Van vrijdag 5 april op zaterdag 6 april 2002 organiseerde Euraudax de achtste nacht van Arnhem over de afstanden van 50, 75 en 100 km. Wij kozen voor het 100 km parkoers. De start was vanuit het PMT gebouw te Schaarsbergen. Om 22.00 uur verlieten we de start. Over de lange Koningsweg liepen we tot over het viaduct van de A50-snelweg. Daarna volgden we deze weg een tijdlang over een parallelweg. Bij de begraafplaats annex crematorium Moscowa te Arnhem was een wagenrust op 8½ km.
Arnhem heeft voor Nederlandse begrippen een unieke ligging op de grens van de hogere, schrale gronden van de Veluwe en de lagere, vruchtbare gronden van de Betuwe. Die hogere gronden bestaan uit zandige stuwwallen die soms tot meer dan 80 meter boven NAP oprijzen; zij zijn het gevolg van de stuwende kracht van de gletsjers zo'n 200.000 jaar geleden. Sinds vele duizenden jaren dringt regenwater in de zandige ondergrond (inzijgen) om vervolgens via een niet doorlaatbare kleilaag te worden afgevoerd en op lager gelegen plaatsen weer omhoog te komen (kwel). Hieraan dankt Arnhem de vele beken die vanuit de omringende gronden omlaag stromen richting de Rijn. Al eeuwenlang wordt het water op vele verschillende manieren gebruikt: voor de aandrijving van molens, de irrigatie van akkers en moestuinen, ter verdediging van stad en land, om branden te blussen, de dorst van mens en dier te lessen of puur voor het genoegen als verfraaiing in de vorm van waterpartijen, watervallen en fonteinen.
Toen we langs Park Sonsbeek liepen stonden drie dames op de eerste verdieping van hun huis enthousiast naar ons te zwaaien. Dat konden we uiteraard niet onbeantwoord laten.
Het Sonsbeekpark is een oude buitenplaats. Het kreeg in de achttiende en negentiende eeuw haar huidige vorm. Het beekdallandschap was toen al eeuwenlang door de mens in gebruik. Er graasden schapen, langs de St. Jansbeek stonden tien watermolens (zeven in het park en drie in de stad) en de bomen uit de bossen werden bijvoorbeeld gebruikt als zaag- en brandhout. Sprengen en bronnen verzorgden de watertoevoer van de St. Jansbeek waaromheen al deze activiteiten ontstonden. Vandaag de dag is er nog één werkende watermolen, de Witte Molen.
Grote of St Eusebiuskerk

Langs de oostkant van NS-station Arnhem liepen we onder het spoor door en dwaalden daarna door het centrum van Arnhem. We kwamen door straten met cafeetjes. Verderop liepen we langs en om de hoge verlichte kerktoren van de Grote of St Eusebiuskerk. De klok stond op 12 uur, maar we hoorden de klok geen 12 uur slaan.
Bij de slag om Arnhem in September 1944 werd de kerk volledig verwoest. In de toren is bij de herbouw een glazen lift gebouwd. Deze lift brengt u helemaal naar de top op 93 meter. U hebt een geweldig uitzicht op Arnhem en op het carillon. In de kerk staat een erg mooi Strümphler orgel. Dit orgel is uit 1795 en komt uit de Lutherse kerk in Amsterdam. (Het oorspronkelijke orgel is in de oorlog verwoest.)
Daarna kwamen we nog langs het Paleis van Justitie om vervolgens via de John Frostbrug de Rijn over te steken.
De Oude Rijnbrug is vernoemd naar John Frost, hij was bevelhebber van de geallieerde luchtlandingstroepen, die in september 1944 in het kader van operatie Market Garden een moedige poging deed de brug in handen te krijgen.
Nachtfoto van Arnhem

Nu volgden we een klinkerweg met oneffenheden. Bovendien kwamen drie brommers met groot licht over de onverlichte klinkerweg aangeraced. Ik liep op dat moment achterin en zou een eventuele klap niet hoeven op te vangen. Maar het liep allemaal met een sisser af. Aan de Dorpsbrink te Elden, gemeente Arnhem, was een wagenrust op 17,7 km.
Nu doken we echt de duisternis in. Over een aantal lange wegen langs talrijke boerderijen bereikten we het centrum van Driel. Hier sloegen we af om even later een grote rust van 25 minuten te hebben in de kantine van de RKSV Driel. Hier kregen we voor een bon een kom soep met een broodje.
We passeerden achtereenvolgens bordjes met daarop gemeente Heteren en Over-Betuwe. Na deze grote rust liepen we naar het zuiden tot even voor Elst (Gelderland). Hier bogen we af om vervolgens weer naar Elden te lopen. Hier was opnieuw aan de Dorpsbrink een wagenrust, nu op 34,5 km.
We liepen weer terug naar Arnhem en staken de Rijn nu over via de Nelson Mandelabrug. Over een soort voetgangersbrug / trap zonder treden daalden we af tot aan de Rijnkade. We liepen over de kade vlak langs het water. Hier waren enige zeer luxueuze schepen afgemeerd. In enkele schepen stonden fraaie zitfauteuils. Verderop liepen we langs woonschepen.
Op 41,8 km was nog een wagenrust. Door de wijk Heijenoord liepen we naar NS-station Arnhem en staken het spoor nu aan de westkant over.
Op 47,1 km werd het PMT gebouw weer bereikt. We hadden een ontbijtrust van 55 minuten. Hier haakten wandelaars af die zich vrijdagavond hadden ingeschreven voor de 50 km en hier kwamen wandelaars erbij die zich inschreven voor 25 of 50 km.
Ons pad voerde vervolgens door bosgebied tussen Schaarsbergen en de A50-snelweg. Na de A50 dwaalden we over landgoed Delhuijzen door bos en over hei. Vervolgens kwamen we door bosgebied Nieuwe Kamp en over landgoed Rosendael. Over de Terletseweg werd een verzorgingspost bereikt op parkeerplaats Emma Piramide/ Rozendaalse Veld op 59,7 km.
Hardlopers op het Rozendaalse Veld

Verder liepen we over de Beekhuizerweg naar parkeerplaats De Bocht en kwamen vervolgens in de Heuvense Bergen. In het Herikhuizerveld kwamen we in de nabijheid van de Posbank. Hier beklommen we de 100 meter hoge Kraaijenberg. Hier vandaan hadden we onder andere uitzicht op de IJssel. Dit was voor ons, naast het hoogste punt, ook het hoogtepunt van de tocht. Opnieuw kwamen we bij parkeerplaats Emma Piramide. Ditmaal bedroeg de afgelegde afstand 67,8 km. Hier was ook weer een verzorgingspost.
We vervolgden ons pad over het Rozendaalseveld. We kregen uitzicht op vliegveld Terlet. Een dame zei tegen mij dat ze dacht dan mijn grootste afstand 50 km was. Zij was dus verbaasd mij op deze 100 km aan te treffen. Ik zei tegen haar dat mijn langste afstand ooit 150 km was. Zo zie je maar hoe praatjes de wereld in komen. Over de 5 km lange Koningsweg bereikten we het PMT gebouw weer. Hier kregen we, op 75,3 km een warme maaltijd aangeboden. Drie wandelaars werden gehuldigd vanwege het behalen van een gouden arend. Alle drie waren geroutineerde wandelaars, want tezamen hadden ze nu 52 gouden adelaars behaald. Een Belg bereikte hier zijn 33ste gouden arend. Het OLAT-lid Marcella Creemers haalde haar 11e gouden arend en een Duitser haalden zijn 8e gouden arend. Na een uur begonnen we aan de laatste 25 km. Eerst liepen we door bosgebied Klein Heidekamp bij de Oranje Kazerne. Via de Waterberg werd landgoed Schaarsbergen bereikt.
De Waterberg maakte onderdeel uit van landgoed Zypendaal. Dit kunt u zien aan de grillige lanen- en padenstructuur. De oude lanen bieden aan veel vogelsoorten broed- en voedselplaatsen. De diepe kuilen in dit deel van de Waterberg zijn leemkuilen. Vroeger gebruikten boeren het leem uit deze kuilen voor de vloer van hun boerderij. Bij regen blijft er water in de kuilen staan, zodat de leemkuilen een drinkplaats voor allerlei dieren vormen. Door het leem in de ondergrond is de bodem hier rijker. De beuk heeft zich hierdoor kunnen ontwikkelen.
We liepen langs Casa Nova en Huize Laag Erf.
Het dorp Schaarsbergen is nauw verbonden met het bos. Op de heide en later in het bos werkten veel arbeiders voor baron Brantsen van de Zyp. Hij liet voor de arbeiders en hun gezinnen onder andere Casa Nova bouwen om in te wonen. Ook stichtte hij een kerk, een pastorie en verschillende scholen. Zo is langzamerhand het dorp Schaarsbergen ontstaan.
Langs de Orangerie van Groot Warnsborn werd het gelijknamige hotel restaurant bereikt. Op 82,7 km werd aan de Amsterdamseweg weer een wagenrust bereikt.
We staken de drukke Amsterdamseweg over. Nu liepen we naar- en tussen boerderij Lichtenbeek door. Op een gegeven moment was ik achter de achterste baankapitein geraakt. Dat was al meerdere malen gebeurd, maar nu zag ik voor mij dat het parkoers een scherpe bocht naar rechts maakte. Het was hier ook wat heuvelachtig. Ik speurde naar een mogelijkheid om af te steken. Dat lukte. Daardoor liep ik niet meer achter de achterste baankapitein en kon rustiger verder lopen. Ik werd nog door wandelaars ingehaald, die niet begrepen dat ik opeens voor hen liep. We kwamen uit bij de Airborn begraafplaats te Oosterbeek. Na hier omheen gelopen te hebben kwamen we nog langs een koepel alvorens weer bij de wagenrust aan de Amsterdamseweg uit te komen. We hadden nu 90,0 km afgelegd. Langs Huize Kleine Kweek, Jachthuis Warnsborn en Huize Hienenkamp bereikten we Schaarsbergen. Hier liepen we nog langs de plaatselijke dorpskerk. Om 17.30 uur werd de finish bereikt.
Het weer was uitstekend geweest met volop zon en een maximum temperatuur van 14°. In de nacht lag de temperatuur dicht tegen het vriespunt aan. Het IVV-nummer was 11544.

Henri Floor & Coos Verburg