De tweede kastelentocht met Euraudax te Amerongen

Op zaterdag 26 januari 2002 organiseerde Euraudax een wandeltocht van 25 km vanuit Amerongen. De start was vanuit het Dorpshuis. Eerst liepen we een lus van 8,2 km. Na de start liepen we eerst naar het stadhuis met daartegenover de St Andrieskerk. Voor de kerktoren stond de fraaie Koningin Wilhelminaboom met daar omheen een fraai hekwerk.
kasteel Amerongen

De St. Andrieskerk met een grotendeels laatgotisch schip uit de 15e eeuw ligt aan De Hof, een schilderachtig plein dat omringd wordt door lindebomen. De 16e eeuwse toren is 48 meter hoog en is gebouwd naar het voorbeeld van de Dom van Utrecht. In het koor wapenborden en de graftombe van Goert van Reede van Amerongen en zijn vrouw Geertruid van Nijenrode, die van de verbondenheid met het kasteel getuigen.
Daarna liepen we om kasteel Amerongen heen.
Kasteel Amerongen is gesticht in 1286. De eerste bezitters waren Borre en Diederik van Amerongen. Later ook Floris V. Er hebben vele familie-oorlogen gewoed rond deze ridderhofstad. Op 21 februari 1673 liet de hertog van Luxemburg de burcht volstouwen met takkenbossen; een klein vuurtje en binnen 10 minuten stond het kasteel in vuur en vlam. Rond 1900 werd het kasteel herbouwd.
Vanaf de dijk die om het kasteel heen loopt, hadden we fraai uitzicht op de uiterwaarden langs de Rijn. De Rijn zelf zagen we hier niet. Het gebied met de uiterwaarden werd hier ook de Amerongse Bovenpolder genoemd. Dit is een van de gebieden die eigendom is van het Utrechts Landschap.
We staken de N225 over, een provinciale weg van Driebergen naar Rhenen. Maar daarna dwaalden we lange tijd door het Amerongse Bos. Na flink wat bospaadjes en ook enige heide paadjes bereikten we de top van de Amerongse Berg met een hoogte van 68,9 meter. Dit is de hoogste berg van de Utrechtse Heuvelrug. De ene keer liepen we over statige (beuken-) lanen, die soms heel breed waren (13 meter). Een andere keer waren de paden juist weer heel smal en moesten we achter elkaar lopen. Door het sterk geaccidenteerde terrein viel de groep weleens uit elkaar. De overgang van smalle paadjes naar brede wegen was voor de ervaren wandelaar geen problemen om weer bij te komen, maar de minderen lukten het niet bij te komen. Maar achterin de groep liep een zeer goede parkoerslezer. Zonder problemen wist hij de achterblijvers op het juiste parkoers te houden. Verschillende keren hadden we ook panorama's. Zowel voor het begin van de wandeltocht als na afloop van de tocht heeft het geplensd van de regen. Maar tijdens de tocht troffen we het enorm. Eén licht buitjes kon de pret niet drukken. De ene keer hadden we uitzicht op Veenendaal. Een andere keer keken we de Betuwe in en hadden uitzicht op de Rijn met zijn uiterwaarden. In de verte zagen we nog de stuw bij Maurik in de Rijn liggen.
huis in Amerongen

Na de eerste grote rust van 25 minuten liepen we langs een oude begraafplaats, staken de N255 over en dwaalden opnieuw lange tijd door de Amerongse bossen. We staken de gemeente grens over met Leersum en dwaalden nu door het Zuilensteinse bos. Op 17 km was de tweede grote rust in de kantine van een voetbalvereniging te Leersum. Het was hier behoorlijk druk. Maar wat wil je ook met een deelnemersaantal van 108 man. Opnieuw dwaalden we door het Zuilensteinse Bos. Voor dat de finish werd bereikt op 24,755 km kwamen we nog op korte afstand langs Kasteel Zuylestein. Kort nadat we om 3 uur de finish hadden bereikt begon het weer te regenen. Met een maximum temperatuur van 10° was het uitermate zacht voor de tijd van het jaar geweest. Er waren 2 deelnemers uit België (Andennen) en 1 deelnemer uit Oostenrijk (Wenen).
Een voettocht langs de bronnen van een verslaving die inmiddels in rook zijn opgegaan. Dat kan niet anders dan in de omgeving van Amerongen, waar de 'nicotiana tabaccum' drie eeuwen lang voor het hoofdmiddel van bestaan heeft gezorgd. In die tijd brandde Nederland pijptabak van eigen bodem, snoof en pruimde bijna heel Europa Nederlandse waar en staken onze voorouders (goedkope) sigaren op uit eigen doos. In de zomer van 1959 maakte de valse meeldauw een einde aan die periode. In veertien dagen tijd waren alle tabaksbladeren weg, vertelt voorzitter Pezarro van het Museum voor de Tabaksteelt. "De sporen van de schimmel zaten ook in de grond en daar kom je niet zo maar vanaf. Dan moet je eerst een resistent ras kweken, maar de boeren in de streek hadden geen trek meer in de tabaksteelt. Met de invoer van buitenlandse tabak was die ook niet meer lonend." Dat gold ook voor de fabricage van nicotine als bestrijdingsmiddel tegen insecten en bovendien was 'onze' tabak ook niet te pruimen. Er is nog één tabaksveldje over, naast het tabaksmuseum in Amerongen. Drie keer per jaar worden de bladeren door oude tabaksboeren met de hand geplukt, aan puntige stokken (spijlen) geregen, te drogen gehangen in een raamwerk van balken (de hank) van de museumschuur en daarna op bossen van dertig gelegd (de klamp). De bibliotheek naast het museum is ingericht in de Napoleonschuur, het pakhuis waarin op last van koning Lodewijk Napoleon de tabak gewogen werd (voor de belastingen).

Henri Floor & Coos Verburg