Stichtse Dorpenpad, Driebergen - Rhenen

Op zaterdag 26 augustus 1995 begonnen wij aan het 45,7 lange Stichtse Dorpenpad. Aangezien wij ongeveer een km van het pad afwonen besloten wij het pad op 2,6 km bij Huize Sparrendaal op te pakken. Daardoor konden we ook vroeg starten. Huize Sparrendaal is een deftige buitenplaats uit 1745, waar vele vorstelijke personen hebben vertoeft. Na de aankoop door de gemeente in 1969 werd dit huis als gemeentehuis in gebruik genomen. Na de nieuwbouw van het huidige gemeentehuis wordt huize Sparrendaal nu o.a. gebruikt als trouwzaal.
De gemeente Driebergen bestond tot 1967 uit de dorpen Driebergen en Rijsenburg. Aan de Hoofdstraat is bezienswaardig het halfronde dorpsplein, dat doet denken aan de 17e eeuwse halfcirkelvormige zuilengang voor de St. Pieterskerk in Rome. Vlakbij staat de St. Petrus Banden kerk uit 1810. Deze kerk is gebouwd in neoclassicistische stijl. Ook dicht hierbij staan het fraaie voormalige gemeentehuis van Rijsenburg aan de Diederichslaan.
We zaten nog maar net op het parkoers of het begon al licht te regenen. Gelukkig hadden we een paraplu meegenomen. Deze eerste regenbui stelde gelukkig niet zoveel voor. Want net toen we de paraplu wilden pakken hield het op met regenen. We verlieten Driebergen over rustige asfaltwegen en kwamen uit op de Gooyerdijk. Bij buurtschap De Hondspol volgden we een zandpad tussen weilanden door en kwamen opnieuw op de Gooyerdijk uit, nu als grens tussen de gemeente Driebergen en Doorn.
Bij Buitenplaats Leeuwenburgh verlieten we de rustige asfaltweg en dwaalden nu door de bossen rond kasteel Moersbergen. Van het kasteel zelf vingen we ook even een blik op. Spoedig daarop kwamen we in het park van het kasteel Huis Doorn. We liepen dicht langs het witgeschilderde huis Doorn en ook langs een paar standbeelden. In Huize Doorn woonde van 1920 - 1941 ex-keizer Wilhelm II van Duitsland. Na een blik op het mausoleum (waar de rustplaats is van keizer Wilhelm II) liepen we naar de ijzeren uitgangspoort. Over het Raadhuisplein van Doorn kwamen we op het kerkplein uit met de monumentale dorpspomp. Deze pomp werd in 1869 gemaakt door IJzergieterij De Prins van Oranje in 's- Gravenhage.
Buiten de bebouwde kom van Doorn verlieten we de verharde wegen. Vlak voordat de verharde Postweg overging in een half verharde weg, kwamen van links zeven ruiters aan. Ook zij volgden de Postweg en we lieten hen maar voorgaan. De zandweg volgde hier de meest zuidelijk rand van de Kaapse Bossen. De schrijver Simon Vestdijk vereeuwigde dit gebied in zijn roman De Zwarte Ridder. Bij een bordje Stiltegebied verlieten we deze Kaapse Bossen en kwamen langs een huis met een uithangbord De Kleine Bunt.
Nu ging het wisselend door bossen en langs weilanden. Weldra bereikten we de bossen rond buurtschap Darthuizen. We kwamen uit voor een breed toegangshek van kasteel Broekhuizen. Vlak achter het hek staat een groot infobord en geeft aan dat er drie wandelingen door de tuin van kasteel Broekhuizen gemaakt kunnen worden. Tot voor kort was de tuin niet voor publiek toegankelijk. Kasteel Broekhuizen dateert uit 1650. Slechts 80 meter volgen we de brede geasfalteerde Broekhuizerlaan met een nog bredere berm en sloegen een oud pad omzoomd door bouwland in.
We kwamen uit op een grote grintparkeerplaats van restaurant Darthuizen. Het restaurant ging echter pas om 4 of 5 uur 's-middags open. Op een bankje van een bushokje hielden we een rust omdat het land nat was van de af en toe lichte regen. De volgende bezienswaardigheid waar we langs kwamen, was het mausoleum op de Donderberg. De schatrijke bewoner van de buitenplaats Broekhuizen, Mr. Cornelis Jan van Nellesteyn liet in 1818 een familiegraftempel oprichten op de Donderberg. De toen vermaarde architect B. Ziesenis bouwde een antieke tempel, die als voorbeeld van Frans-Italiaanse empirestijl uniek is in ons land. Op een vierkant onderstuk staat de wit en geel gepleisterde Dorische tempel, die tevens als uitkijktoren dienst deed. Aan de voet is in de heuvel een kelder uitgegraven, waarin de van Nellesteyn zijn bijgezet. De laatste afstammeling die in 1905 stierf, liet al zijn goederen aan de gemeente Leersum na op voorwaarde dat het grafmonument regelmatig zou worden onderhouden.
Hierna werd het parkoers zwaarder door het erg heuvelachtige terrein van de bossen van Lombok. Even volgden we het asfaltfietspad langs zandweg de Utrechtse Baan. Spoedig verlieten we deze weer en kwamen nu op heideterrein Hoog Leersum uit. We staken een asfaltweg over en volgden nu een zandweg die langs enige grafheuvels voerden. Na een routepaal van de Grafheuvelroute verlieten we de zand/grintweg en dwaalden verder door het Zuilensteinsche bos tot aan het poortgebouw van het voormalige kasteel Zuylenstein. Inmiddels liepen we langs de provinciale verkeersweg N225.
Bij Amerongen sloegen we van de verkeersweg af en liepen over een (rustige) hoofdstraat het dorp binnen. In het centrum hielden we een rust bij een supermarkt en haalden hier een stempeltje voor onze stempelkaarten. Langs een herberg verlieten we Amerongen vooralsnog en liepen over een asfaltweg in de richting van het pontveer over de Rijn. Maar aan onze linkerhand liepen we ook langs kasteel Amerongen met een gracht er om heen. Bij de eerste mogelijkheid sloegen we af en liepen over een zandpad om kasteel Amerongen heen.
We kwamen opnieuw in het centrum van Amerongen uit. Via een waterpomp uit 1845 bereikten we een dorpspomp die voor de grote Sint Andrieskerk stond. Tussen de kerk en het politiebureau bereikten we door een parkje het historische museum. Bij een antieke wegwijzer volgden we de richting naar Bibliotheek. Buiten Amerongen kwamen we al spoedig weer in de bossen, ditmaal het Amerongse bos. We liepen langs een paar droogschuren uit de tijd van de hier uitgeoefende tabaksteelt.
Verderop liepen we langs een Waterloo-monument dat oorspronkelijk in 1815 was opgericht. Ook hier was het parkoers erg heuvelachtig. Op het hoogste punt waar we met deze wandeling kwamen was een 58 meter hoog punt alwaar op een kruispunt van boswegen een vrijstaande boom stond. Voorgaande jaren stond om deze boom in de zomerperiode rondom een bank. Maar die troffen we nu niet aan. Hier stond ook weer een groot informatiebord met een fraaie luchtfoto van de omgeving. Over een lange onverharde weg, de Hooiweg, bereikten we het Egelmeer.
De rust hier werd aanzienlijk verstoord door talrijke vrachtwagenchauffeurs die we in de verte luid hoorden toeteren. Wellicht was dit ter gelegenheid van gehandicapte kinderen die een rondrit van chauffeurs op hun trucks werden aangeboden. In dit Egelmeer stond echter geen water en in de directe omgeving was een heideveld, bepaald geen plantensoort voor vlakbij een meer. We kwamen uit op een asfaltweg die ons langs een aantal zeer fraaie huizen leidde. Tenslotte kwamen we ook nog langs kasteel Prattenburg. De asfaltweg kwam uit op een drukke verkeersweg bij Veenendaal. Dit gedeelte vonden we het minst mooie gedeelte van de gehele tocht. We sloegen een asfaltweg in die rustiger was. Maar deze liep langs een vakantieterrein dat toch ook veel mensen en dus auto's trok.
Uiteindelijk sloegen we bij de voormalige zandafgraving af. Van boven op de voormalige zandafgraving hadden we een prachtig vergezicht door het heldere weer. Ook de zon had zich al geruime tijd laten zien en de trainingspakken waren ook al verwisseld voor de korte broek. We zagen duidelijk de hoge flatgebouwen in Wageningen en de plaats Veenendaal liggen. Verder dwaalden we door het Remmersteinsche Bosch met zijn Paasheuvel en het grote landhuis Remmerstein. Langs camping De Thijmse Berg bereikten we de Leemkuil met een vijver en even verderop dwaalden we door de Lijster Eng naar Rhenen.
Op een pad in een maïsveld kwam ons een echtpaar tegemoet die de Stichtse Dorpenpad in tegengestelde richting liep. Via de Koerheuvel bereikten we Rhenen. Op het hoogste punt in Rhenen (51 m) staat de oude watertoren 'De Koerheuvel'. Aan de voet dan deze toren bevinden zich nog restanten van de door het 15e Regiment Artillerie gebruikte stellingen in de meidagen van 1948.
We staken de hoofdstraat door Rhenen aan de rand van Rhenen over. Bij de Rijn aangekomen volgden we een fietspad over de zomerdijk tot voorbij de brug over de Rijn en hadden daarbij een fraai uitzicht op de Cunera-toren. Er gaat een legende dat Cunera één van de 11.000 maagden is geweest die in 337 een pelgrimstocht naar Rome hadden gemaakt. Op de terugreis kwamen allen in Keulen om het leven, behalve Cunera die door een heidense koning gered en meegenomen werd naar Rhenen. De koningin, jaloers geworden, wurgde de vrouw die alom zo veel goed deed. Goed 700 werd Cunera door bisschop Willebrord tot heilige maagd verklaard. Men bleef in Rhenen haar nagedachtenis eren en slaagde er in de 15e eeuw haar 'graf' tot bedevaartoord te verheffen. De tallozen die jaarlijks tussen 12 en 19 juni de stad bezochten, brachten zo veel geld in de lade dat de Cuneratoren gebouwd kon worden (1492-1531).
Want toen kwamen we aan de voet van de 50,2 meter hoge Grebbeberg. En daar om heen hoeft natuurlijk geen zomerdijk te liggen. We bestegen de Grebbeberg over een trap van 253 treden. Na de Koningstafel bereikten we een fraai uitzichtpunt. Van hier hadden we een fraai wijds uitzicht, onder andere op de kernenergie-centrale Dodewaard. Daarna volgden we de bergrand en kruisten een paar ondiepe erosiedalen. Verderop zagen we een diep erosiedal en we hadden ook enige malen zicht op zeer steile hellingen. De rust werd hier opnieuw verstoord. Het geluid leek op het voorlezen van de prijsuitreiking van een loterij. Wellicht was dit het slot van een feest voor gehandicapten die een reisje met vrachtwagenchauffeurs maakten. Ook kregen we hier een fraai uitzicht op het rivieroeverreservaat De Blauwe Kamer.
We passeerden het Militair Ereveld Grebbeberg. Van 11 t/m 13 mei 1940 vonden hier zeer zware Duitse gevechten plaats. Door de bossen achter Ouwe Hands Dierenpark bereikten we de Laarschenberg met fraaie vergezichten op het plaatsje Achterberg. Meteen na Café Restaurant 't Viaduct daalden we over trappen af naar station Rhenen. Na een (gedwongen) rust van 20 minuten in voornoemd café en nog eens 25 minuten in de trein naar Driebergen vervolgden we ons pad in Driebergen.
Na het Willinkspark kwamen we even later door de Heidetuin en even later was bij Huize Sparrendaal voor ons het einde van deze mooie wandeltocht. Deze beroemde heidetuin is één van de grootste heidetuinen van Europa. Oorspronkelijk stonden hier 150 verschillende heidesoorten maar na een hevige storm is het aantal teruggebracht tot 80 winterharde heidesoorten. Met dank aan Gerard Achterberg en Henk Veenendaal voor het uitzetten van deze tocht en de bewegwijzering met 150 paaltjes. De gehele tocht is gemarkeerd met geel blauwe bordjes.

Henri Floor & Coos Verburg