Volgend verslag van de intensieve verkenning van de Veluwe terug naar het overzicht van verslag van de intensieve verkenning van de Veluwe Terug naar het overzicht van de LAW's, streek- en NWBpaden op de homepage van Henri Floor Terug naar de homepage van Henri Floor Een intensieve verkenning van de Veluwe (1)
datum woensdag 26 december 1990
traject Wageningen - Oosterbeek
afstand 31 km

De Wageningse bodemkundige Joost Dijkerman heeft een wandelroute rond de Veluwe in 26 etappes uitgezet. Deze zijn beschreven in twee boekjes uit de serie "Voetwijzer voor Nederland". De boekjes worden uitgegeven door het tijdschrift voor wandelaars "Op Lemen Voeten". De Veluwe, het groene hart van Nederland is met z'n 88.000 ha één van de grootste aaneengesloten natuurgebieden van West- Europa. Een uniek wandelgebied dichtbij huis. De dagwandelingen sluiten alle op elkaar aan en voeren ons over een afstand van 427 km letterlijk de Veluwe rond.

Een koninklijk geschenk, Wageningen-Wolfheze, 14 km
De wandeling begint en eindigt in Wageningen. Vanaf het busstation liepen we eerst naar "Hotel de Wereld". wapen van Wageningen Hier werd op 5 mei 1945 de wapenstilstand gesloten met Duitsland. Even verderop leidt een smal voetpad ons de Wageningse Berg op. Regelmatig hebben we vergezichten op de Rijn en nog verder de Betuwe in. Na een holle weg liepen we langs het graf van de familie De Constant Rebecque.
Op de obelisk op het graf staat vermeld: "Volgens overlevering bestond alhier 69 jaar na Christus ten tijde van de Romeinen, Vada, gelegen aan de doorwaadbare Rijn aldaar, Vado genaamd, benevens een heidense tempel, welks priesteressen voor elke krijg door een nog bestaande gleuf een wiel met brandend stro omwonden, de berg liet afrollen. Kwam dit wiel brandend en zonder omvallen beneden dan voorspelden zij een voorspoedige krijgstocht". De herinnering aan het wiel vinden we terug in het stadswapen van Wageningen.
De holle weg die zojuist gepasseerd was, is mogelijk de gleuf waarover bovenstaande legende spreekt. Over een trappenpad bereikten we de botanische tuin Belmonte van de landbouwuniversiteit. In het voorjaar bloeien hier verschillende soorten prunus, forsythia's, corylopsis, magnolia's, sierappels, rododendrons en azalea's. In het najaar zijn er gloedvolle herfstkleuren van bijvoorbeeld de suikeresdoorn en de kleurige vruchten van diverse sierappels en kardinaalsmutsen.
Langzaam daalden we door de bossen de Wageningse Berg af en gingen bij Renkum het beekdal volgen.
Hier lag het landgoed Grunsfoort, waarop jarenlang een sterke burcht heeft gestaan. Koning Willem III was er zo van onder de indruk dat hij het als cadeautje kocht voor z'n jonge echtgenoot Koningin Emma. Hij noemde het Oranje Nassau's Oord.
We liepen langs de oprijlaan met twee inrijposten met hun beider wapens. Door lanen waar prinses Wilhelmina als driejarig meisje heeft gespeeld bereikten we het dal van de Renkumse beken. We kruisten achtereenvolgens de oliemolenbeek, de afgebrande beek en de papiermolenbeek. De afgebrande beek dankt z'n naam aan een afgebrande watermolen bij boerderij het Everwijnsgoed.
Langs de bosrand bereikten we voornoemde boerderij. De boerderij dateerde weliswaar uit 1858, maar bestond reeds in de veertiende eeuw. We bestegen een heuvel en liepen langs grafheuvels afkomstig van de Standvoetbeker- en Klokbekermensen, die leefden in de jonge steentijd (2500-1800 voor Christus).
De bossen gingen hier langzaam over in akkerland.

Dit gebied wordt de fluvioglaciale smeltwatervlakte genoemd. In dit gebied is het landijs nooit geweest. Aan het eind van de ijstijd kwamen enorme hoeveelheden smeltwater vrij, die zich een weg naar het zuiden zochten. Op één van die grote vlakten voerden de geallieerde troepen op 17 september 1944 een massale luchtlanding uit om de brug bij Arnhem te kunnen bezetten, hetgeen helaas mislukte.
Na 14 km wandelen bereikten we Wolfheze. We hadden best zin in een kop koffie maar de eigenaar van het plaatselijk café besliste anders. Het was namelijk noch dicht.

Oude wegen, Wolfheze-Oosterbeek, 13 km
Wolfheze of Wolfhees betekent wolvenbos. Het heeft een merkwaardige geschiedenis. Het werd namelijk in 1585 tijdens de 80 jarige oorlog door de Spanjaarden zo grondig verwoest dat het geheel van de aardbodem werd weggevaagd. Dit oude Wolfheze lag aan de hanzeweg van Arnhem via Wageningen naar Utrecht.
Op onze wandeling maakten we (hernieuwd) kennis met drie soorten oude wegen: hessenwegen, hanzewegen en koningswegen.
Hessenwegen zijn middeleeuwse handelsroutes vanuit Hessen in Duitsland. De hessenkarren, kolossaal hoog beladen wagens getrokken door vier hengsten, hadden een wijder spoor dan in ons land was toegestaan. Ze mochten, om vernielingen aan bestaande wegen te voorkomen, daarom alleen gebruik maken van speciale routes, die veelal buiten de grote nederzettingen omgingen.
Dit onderscheidt hen van de hanzewegen, die in de late middeleeuwen ontstonden als directe verbindingswegen tussen de verschillende Hanze steden. Een Hanzestad was een stad die lid was van een bepaalde hanze- of koopmansgilde.
De koningswegen zijn oude jachtwegen aangelegd op last van stadhouder-koning Willem III in de laatste helft van de 17de eeuw. Het zijn veelal kaarsrechte verbindingen tussen zijn diverse jachthuizen op de Veluwe. Ze stelden hem in staat tezamen met z'n meestal uitgebreide jachtgezelschap op één dag z'n gehele jachtterrein te bestrijken.
We volgden nog een eind het fietspad langs de spoorlijn richting Arnhem. Door een prachtige laan met oude beuken bereikten we de A50-snelweg. Aan de andere kant van de snelweg voerde de wandeling ons langs de Heelsumse beek. Deze beek slingert enorm. Langs de beek staan de machtige wodanseiken. Men schat dat deze bomen ongeveer 450 jaar oud zijn. Aan de overzijde van de beek zagen we in het golvende landschap tussen enige koeien een Schotse Hooglander. Dit is ook een koe maar zijn horens zijn veel groter, is bruin van kleur en heeft lang (beatle) haar. Regelmatig verwonderden we ons over het heldere water in de beek.
We kwamen weer in de "bewoonde wereld" bij café restaurant Kievitsdel. Een man was druk bezig de stoelen recht te zetten en de tafels te versieren, maar de deur was op slot. Even verder creëerden we zelf in een bushokje en uit de wind een rust. Het meegebrachte appeltje hielp goed voor de dorst.
kasteel Doorwerth Door de bossen bereikten we kasteel Doorwerth.
Dit kasteel werd voor het eerst vermeld in 1260. Het werd toen bij een strafexpeditie tegen Berend van de Dorenweerd, vanwege diens onrechtmatige tolheffingen op de Rijn, in brand gestoken. Op het kasteelplein staat een ruim 300 jarige acacia, het oudst bekende exemplaar in West-Europa.
Van achter het kasteel hadden we weer vergezichten, onder andere op de witte stuw bij Driel. We vervolgden ons pad weer door een bos en bereikten eerst De Duno. Van dit uitzichtpunt hadden we vergezichten op Arnhem. Daarna werd de Hunneschans bereikt. Hier vandaan meenden we zelfs flatgebouwen van Nijmegen te zien liggen.
Daarna bereikten we Heveadorp.
Dit is een gat in de stuwwal dat in de volksmond "het gat van ter AA" wordt genoemd. Het is het erosiedal van de Seelbeek. Aan het eind van de 19e eeuw werd dit gebied gekocht door de heer Scheffer. Hij was een schatrijke cacaofabriekant. Hij stichtte er een modelboerderij, Huis ter Aa. Net buiten Heveadorp zagen we een zeer groot rond stenen bouwwerk liggen. Dit is de filterkelder, die dateert uit het begin van deze eeuw. Het water van de beek werd hier gezuiverd en teruggepomd naar de bedrijfsgebouwen van de toenmalige cacaofabriek. Dit was een uniek milieuvriendelijk monument uit het begin van deze eeuw. In 1976 ging de fabriek failliet en nu verandert Heveadorp van fabrieksdorp naar (luxueus) forensendorp.
Door nog een bospassage bereikten we uitspanning de Westerbouwing, die in het winterseizoen echter gesloten is. Over een kerkepad bereikten we het pre-romaanse, duizendjarige, Oosterbeekse kerkje. Voor het kerkje staat fraai een boom solitair. Toen we de deur van het kerkje openden bleek er een kerkdienst aan de gang te zijn.

De klikspaan op de Hemelse berg, Oosterbeek-Schaarsbergen, 16 km
Over een voetpad langs een beekje in het dorp Oosterbeek bereikten we het heempark de Zomp. In de winter is het echter gesloten. Via de Kneppelhoutweg bereikten we een gedenkteken op de Hemelse berg.
Een schrijver uit het midden van de vorige eeuw Kneppelhout, beter bekend als Klikspaan, woonde op de Hemelse Berg. De Kneppelhouts maakten dat nog mooier dan het al was. Het echtpaar was erg kunstminnend en zij stimuleerden verscheidene jonge schilders, dichters en musici door hen uit te nodigen op hun landgoed te komen logeren. Op 17 september 1895 bood het dankbare Oosterbeek mevrouw Ursula Kneppelhout haar en "wijlen haren onvergetelijke Echtgenoot" dit gedenkteken aan ter gelegenheid van haar 70ste verjaardag.
Johannes Kneppelhout (1814-1885)
Johannes Kneppelhout werd op 8 januari 1814 in Leiden geboren. Als zeventienjarige liet hij zich inschrijven als student rechten aan de universiteit Leiden. De studie boeide hem echter nauwelijks. Bovendien had hij de beschikking over een groot familiekapitaal, zodat een titel hem niet interesseerde, en hij ook nooit afstudeerde. Zijn leven lang heeft hij kunnen rentenieren. Zijn werkelijke interesse was de letterkunde. Tijdens zijn studententijd sloot hij zich aan bij een groep ‘student-auteurs’, die beïnvloed waren door de Franse en Engelse romantiek. Onder de leden van deze ‘Rederijkerskamer voor Uiterlijke Welsprekendheid’ bevonden zich mensen als Nicolaas Beets, Johannes Hasebroek en Bernard Gewin. In de aflevering ‘De student-auteur’ van zijn studententypen verwerkt hij zijn ervaringen met deze ‘Romantische Club’, die bijeenkwam in sociëteit De Burcht. Daarnaast was hij lid van het (nog altijd bestaande) muziekgezelschap Sempre Crescendo.
Na zijn Leidse periode ontwikkelde hij zich als aristocraat en mecenas voor menig talentvolle jongeling. Zelf kocht hij een buitenhuis bij Arnhem, waar hij een indrukwekkende kunstcollectie aanlegde. Daar overleed hij op 8 november 1885.
Italiaanse weg bij Doorwerth Restanten van omgevallen bomen gaven een onduidelijk verloop van het pad, want de routebeschrijving klopte even niet goed. Even verderop liepen we over de Italiaanse weg met zijn grillige schei(=grens)bomen. Langs een watertoren begaven we ons op weg naar de sprengen bij Hotel Wolfheze. Helaas zagen we ditmaal geen enkele spreng. We kregen problemen met de routebeschrijving. Bovendien was het niet al te vroeg meer. We hadden nog ruim een uur de tijd voordat het te donker zou worden om nog volop te kunnen genieten van de wandeling. Op richtingsgevoel vervolgden we ons pad en bereikten de spoorlijn bij een bocht in een verkeersweg. Hierop vonden we op de kaart weer waar we zaten. Nu was het nog een half uurtje lopen naar station Oosterbeek waar wij het eerste dagtraject afsloten. Rond vier uur arriveerden we bij het station waar het al wat begon te schemeren. Met de trein begaven we ons huiswaarts.
naar de top van deze pagina

Henri Floor & Coos Verburg