|
|
Griendtsveen |
Het dorpje Griendtsveen kan met recht de parel van de Peel worden genoemd. Verscholen tussen het groen en doorsneden door kaarsrechte peelkanalen, is het momenteel een belangrijke pleisterplaats voor fietsers en wandelaars op zoek naar rust en naar de sfeer van de vroegere Peel.
Griendtsveen werd in 1885 gesticht door Eduard en Jozef van de Griendt, tot dan toe directeuren van de Maatschappij Helenaveen. Ze kochten 410 ha veen van de gemeente Horst en bouwden langs het spoor een turffabriek. Vooral naar turfstrooisel bestond op het einde van de 19de eeuw een enorme vraag. Er werkten toen in en rond Griendtsveen enkele duizenden arbeiders. Het veen van de Peel vond zijn weg naar Amsterdam, Parijs en zelfs New York.
In 1889 werden langs de Helenavaart de eerste winkel, café en schoollokaal gebouwd. In 1895 kreeg het fabrieksdorp zijn kerkje in neogotische stijl en weer enkele jaren later volgde de bouw van tientallen woningen voor de veenarbeiders en beambten. Ook werden nieuwe winkels gerealiseerd, een verenigingslokaal en boerderij annex melkfabriek. Voor zichzelf bouwde de familie Van de Griendt een fraaie villa in Engelse stijl, omringd door een gracht en een fraai park.
Alles in het dorpje was tot na de Tweede Wereldoorlog eigendom van de Maatschappij Griendtsveen, dat wil zeggen de gronden, huizen, bruggen, winkels, wegen en kanalen. De mensen die er woonden, huurden hun huis van de turffabrikant en waren er allen bij in dienst. Zeker nadat de grote vraag naar turf voorbij was (vanaf 1920), leidde dit tot sociaal ongewenste toestanden.
Hoewel de drukte van vroeger al lang is verdwenen, ademt het dorpje nu nog steeds de sfeer van vroeger. Het is sinds een aantal jaren wettelijk beschermd vanwege zijn unieke karakter. Veel van de oorspronkelijke bebouwing wordt daardoor - gelukkig - bewaard voor het nageslacht.
Herberg De Morgenstond staat er al sinds 1890 en kenmerkt zich nog steeds door haar rustieke sfeer en ouderwetse gezelligheid. Toentertijd was de herberg al een belangrijke ontmoetingsplaats voor de dorpelingen en gaf ze onderdak aan reizigers en handelslui.
De herberg was, net als het dorp, lange tijd eigendom van de ‘Maatschappij Griendtsveen’. De uitbaters waren dan ook in dienst van die Maatschappij. Pas in 1962 veranderde dit, toen zowel het dorp Griendtsveen als de herberg verkocht werden aan de gemeente Horst.
De dorpelingen, die voorheen ook in dienst waren van de Maatschappij, troffen elkaar van oudsher in de herberg. Ze dronken hier hun borrel en kochten hun fles ‘snevel’ (jenever) voor thuis.
Het leven in de Peel was hard en de mensen leidde een zwaar leven. Ellende moest dan ook vaak worden weggedronken… Vooral als het uitbetaaldag was…
Deze markante plek in de Peel biedt ook vandaag nog haar gasten gezelligheid en rust op een traditionele wijze. Uiteraard is iedereen van harte welkom; dorpeling, toerist of toevallige passant.
Na een keer de sfeer, onze gastvrijheid en service te hebben ervaren, komt u zeker terug om nogmaals heerlijk te genieten.
Herberg De Morgenstond heeft voor iedereen plaats in de volgende ruimten:
Het ‘Café’
Het ‘Schaftlokaal’
Het ‘Groene Huis’
Het ‘Terras’
Uit 'Dit Zwarte Goud' van Toon Kortooms:
Toen de oude Lord aan onze kant van het kanaal de twaalf apostelwoningen had neergezet, groeide daar een klein gehucht, een vlek, een buurtschap van het dorp. Er vestigde zich, door de oude Lord daartoe aangezocht, een kruideniertje en er kwam een cafë. Geleidelijk aan breidde het gehucht zich uit.
Historie - Het Café
Sinds het bestaan, vanaf 1890 heeft de ruimte dienst gedaan als café. Het is ingericht met een sfeervolle bar met de juiste uitstraling. Verder staan er een aantal tafels, met daarop nog de ouderwetse persjes, die plaats bieden aan kaarters, biljarters en mensen die op zoek zijn naar het laatste (dorps)nieuws.
Historie - Het Schaftlokaal
De turfstekers waren seizoensarbeiders, die alleen in de zomermaanden turf stoken. Zij verbleven deze maanden in het schaftlokaal, een gebouw elders gelegen in het dorp. Vandaar dat wij deze naam gebruiken voor de ruimte, die als een nostalgische huiskamer is ingericht.
Historie - Het Groene Huis
In het verleden stond, twee panden verderop in deze straat, een pand genaamd: het Groene Huis. Het deed dienst als kantoor en als ontvangst- en verblijfsruimte voor handelaren.
Door grote oorlogsschade is het pand in 1946 gesloopt. Maar sinds mei 2006 is het ‘Groene Huis’ de naam van onze multifunctionele uitbreiding.
Historie - Het Terras
In geschiedenis van de herberg kende het café ook een terrasje met enkele caféstoelen die in de zomerperiode van binnen naar buiten werden gedragen. Door de jaren heen is het oppervlak gegroeid en is het uitzicht met nog meer groen omlijst.
Herberg De Morgenstond heeft ook een cultuurhistorische wandelroute door Griendtsveen uitgezet. De beschrijving van deze route is verkrijgbaar in De Morgenstond.
Indien gewenst, kunt u ook wandelen onder leiding van een gids in Griendtsveen en in de Peel. Meer informatie hierover is verkrijgbaar bij De Morgenstond of via www.peeltochten.nl.
Verder lopen er diverse middellange en lange afstandsroutes door de Peel, zoals de route over het L.A.W. Peellandpad van 160 km (Den Bosch - Roermond) met als pleisterplaats Herberg De Morgenstond.
In de Deurnese Peel en de Mariapeel kunt u heerlijk wandelen. Staatsbosbeheer heeft in de Mariapeel diverse routes gemarkeerd met paaltjes.
'NIEUW'
Dit jaar (2008) is er een nieuwe wandeling gepresenteerd, 't Gebbelpad genaamd. Deze wandeling is 21 km lang en starten kan vanuit:
* Helenaveen bij eetcafé de Halte
* Griendtsveen bij herberg de Morgenstond
voor meer informatie zie: www.gebbelpad.nl
Gebbel
Garbiël Smolenaars, in de volksmond Gebbel, stootte nabij Helenaveen in 1910 op één meter diepte tijdens het turfsteken op een Romeinse officiershelm, een aantal munten en spelden. Deze waren rond 300 gemaakt in de keizerlijke werkplaatsen in Constantinopel.
De Gouden Helm is op dit moment het pronkstuk van het Rijksmuseum in Leiden.
Gebbel kreeg er in 1910 naar zijn idee een goede vergoeding voor, maar hier rijk van worden is hem niet gelukt. Lichamelijke tegenslag moest hij incasseren, door zware astma was hij op z’n dertigste al niet meer in staat om nog turf te gaan steken. Uiteindelijk stierf de in Meijel wonende Gebbel in 1930 op tweeënvijftig jarige leeftijd in armoede.
Gebbel is op dit moment door de Regio-VVV Zuid-Oost Brabant verkozen als het gezicht van de Peel. Het Gebbelpad verbind de Peelparels Helenaveen en Griendtsveen met elkaar. Tijdens uw tocht zult u ervaren dat ondanks de vele ingrepen in het gebied nog altijd herkenbaarheid is gebleven. De laatste jaren hebben diverse instanties erg hun best gedaan om het gebied via kunstmatige ingrepen weer in oorspronkelijke staat terug te brengen. Hier zullen we de tijd nog even haar werk moeten laten doen, maar alles wijst op dit moment de goede kant op.