Het verslag begint onder de foto Vliegtuigmotor van een Short Stirling olten en Holterberg zijn onmiskenbaar aan elkaar verbonden zoals wandelaars met hun schoenen. De Holterberg (59,5 meter boven NAP) gelegen ten noorden van het dorp is een natuurgebied dat bestaat uit heidevelden, naaldbossen en behoort tot het Nationaal Park Sallandse Heuvelrug. Naast de Holterberg behoren ook de Haarlerberg en de Noetselerberg tot het Nationaal Park. Het park heeft een grootte van circa 35 km² waarbij de Grote Koningsbelt 75 meter boven NAP uitsteekt en daarbij het hoogste punt van het heuvelachtige gebied is. Het is één van de mooiste plekjes in de omgeving met schitterende vergezichten. De dag voorafgaand aan de wandeling reizen Cisca en ik naar Holten om intrek te nemen in een hotel. Een luxe om niet voor dag en dauw op te staan en tijdig bij het startbureau te kunnen aankloppen. Naast de reisdag maken we van de gelegenheid gebruik om de beenspieren soepel te houden. Dat doen we door een voetspoor van de Nederlandse Spoorwegen over een afstand van 10 km te lopen. Deze voettocht gaat schuil onder de naam ‘Pannenkoekentocht op weg naar Woody’s’. Eerder hebben we een besluit genomen om geen pannenkoek te nuttigen om de door de wandeling verbruikte calorieën niet meteen te compenseren. De tocht is een wandeling over stille bos- en heidepaadjes, langs en over de Holterberg. In de praktijk blijkt dat sommige paden met takken zijn dichtgegooid en blokkeren de toegang. Een ander pad zoeken in een dicht beplant bos is uiterst lastig en dwalen ligt op de loer. Afijn, de stand van de zon in de gaten houden en de windrichting bepalen zijn van die elementen om op het juiste pad te geraken. Woody’s is er niet meer, te weinig gasten. Het bedrijf heeft de deuren definitief gesloten. Geeft niet, want we hadden reeds besloten om geen pannenkoek te nuttigen. De indrukwekkende Canadese Begraafplaats doen we wel aan. Een imposante gedenksteen met de tekst: ‘THEIR NAME LIVETH FOR EVERMORE’ markeert de toegang naar het kerkhof. De Holten Canadian War Cemetery telt 1394 graven van soldaten, waarvan 1355 Canadezen, 36 Britten, 2 Australiërs en 1 Belg hun laatste rustplaats hebben. De graven zijn voorzien van identieke grafstenen die de naam, leeftijd, datum van overlijden alsmede de functie van het slachtoffer dragen. Er liggen zelfs jonge mannen van 18 jaar begraven. Heel triest, ook heel indrukwekkend! Mede door hun inzet kunnen wij nu in vrijheid leven en onze geliefde sport uitoefenen. Met de oorlog in Oekraïne wordt de mens weer met de neus op de feiten gedrukt. Oorlog, landjepik, grootheidswaanzin is abject. Ik vraag me af of agressors wel toerekeningsvatbaar zijn? Welnu, ik hoef me het niet af te vragen, ik weet het! Natuurreservaat De Borkeld Boerderij aan de Postweg lopt. ’s Morgens wandel ik rond kwart voor acht in vrijheid het Kulturhus binnen. Medewerkers zijn gereed om wandelaars te ontvangen. Parcoursbeschrijvingen liggen te wachten op wandelaars en wandelaars wachten op kornuiten om samen op stap te gaan. Dan is het zo ver om op pad te gaan. O ja, de plaatsnaam Holten is afgeleid van ‘holt’. Holt betekent in het Oudnederlands hout. Met andere woorden het was ooit een nederzetting in het bos. Zo simpel is ‘t. De weersvoorspelling voor vandaag is er om niet vrolijk van te worden. Soms kan het regenen of er kan hagel vallen, maar ook de zon gaat schijnen met daarbij een straffe wind. Nou, we weten waar we aan toe zijn, dus nu echt op pad. Het startbureau verlaten we en wandelen in oostelijke richting. Met ‘we’ bedoel ik een groepje van ongeveer acht personen. Allemaal wandelvrienden, want met je vijanden ga je tenslotte niet op stap. Na de laatste huizen van het dorp wordt het landelijk waarbij wij over stille landwegen stiefelen. Het was een goede keuze om hier een wandeling uit te zetten. Weer eens een andere omgeving, een buurt waar WS nauwelijks of niet is geweest. Op een erf is een hooimijt omgebouwd tot een woongedeelte met daarnaast een prachtige boerderij waarvan het dak met riet is gedekt. Over rietdekken gesproken, weet u dat ik ooit een cursus rietdekken wilde volgen. Dat ging niet door, want riet was ziek. We kruisen de autosnelweg A1 en betreden verschillende paden van het natuurreservaat De Borkeld. Vervolgens door het Elsenerveld en -veen, dat eveneens een natuurreservaat is. Het Elsenerveld is bijzonder vanwege de vegetatie en de bijzondere vogels die er zijn. Pakweg 5000 jaar geleden zouden hier al mensen hebben gewoond. Dan zijn we bij de soeppost aangekomen. Deze post bevindt zich bij een dag-camping op 13,5 km. Even tanken en dan weer door. Markelo, Onderduikershol Markelo, Leden van de Natres bewaken het gebied en flink door modder besmeurd pad met op de achtergrond diverse krentenboompjes bereiken we een gebied met een wijde blik. We baggeren over zandpaden van De Borkeld. Het zou zo een tankbaan of een zandbak kunnen zijn. Donkere wolken drijven met snelheid op ons af. Dat ziet er niet best uit. Dan vallen hagelkorrels op ons neer, gevolgd door regen. Bij sommigen gaan de regenjassen aan, iemand die een paraplu bij zich heeft steekt hem op en anderen lopen stoïcijns door, regen of geen regen. Conclusie, we zijn allemaal drijf en drijfnat. Een kwartier later schijnt het zonnetje. En nog een kwartier daarna is de kleding opgedroogd en wandelen we goed geluimd verder. Aan de Postweg treffen we ook van die mooie met riet gedekte boerderijen aan. Een lust voor het oog. Ook hier zien we donkere wolken naderen. Met een beetje geluk gaat de bui langs ons heen. Het begint hard te waaien, een slechte voorbode. En, het geluk hebben we nu aan onze zijde. De bui gaat langs ons heen. Toch is het een mooi panorama met dreigende donkere wolken op afstand, zegt Antoine met een glimlach. Op een onverhard pad met een naastliggend fietspad rijdt Erik Dikken, parcoursbewaker, aan ons voorbij. Uit mijn rugzak pak ik een broodje met kaas en peuzel het op. Aan de rand van Markelo is een aantal mensen bezig met het opbouwen van een paasvuur. De mannen zijn al ver gevorderd. Boven op de berg staat de leider die aanwijzingen geeft. Het is Pyro, roepnaam Piet Maan, bekend als de brandstichter van Markelo en omgeving. Ik roep nog: ‘Hé Pietje’. Hij zwaait en ik kan Antoine melden: ’t is ‘m. Dwalend door het bos stuiten we op een bord waarop staat vermeld ‘Onderduikershol’. Omdat te bekijken moeten we even van de route af. Slechts een tiental meter en we staan voor het hol. Bij de ingang staat een man in militair tenue. Hij draagt twee strepen op zijn uniform. Dus spreek ik hem netjes aan met sergeant-majoor. Afijn, dat was fout. De man blijkt een korporaal der 1ste klasse te zijn. Tja, had ik hem typisch hoger ingeschat. Naar mijn mening heeft een korporaal twee grote grove gele strepen en niet kleine strepen op z’n schouder, vandaar de omissie. Op zich geen nare vergissing, beter dan andersom. De korp. behoort tot de Nationale Reserve. Dat zijn mannen die hun taak serieus oppakken. Hij vertelt ons het een en ander omtrent het onderduikershol waarna wij verder gaan met de wandeling. En tevreden dat we dit stukje geschiedenis mochten aanschouwen. Het moest wel verschrikkelijk voor de mensen zijn die daar in oorlogstijd verbleven. Je zal maar claustrofobie hebben. In een ander gedeelte van het bos oefent een groep militairen. Deze mannen behoren ook tot de Natres. Zwaar bewapend bewaken ze de omgeving. Ik weet het zeker de manschappen van Poetin hebben hier geen schijn van kans. Dat wordt vanavond rustig slapen. Friesenberg De Borkeld angzamerhand wandelen we de plaats Markelo binnen en we zijn op weg naar de caférust. Eerst passeren we op een kerkepad een vliegtuigmotor van een Short Stirling. In de nacht van 22 op 23 juni 1943 was Mühlheim in het Ruhrgebied het doelwit van 557 geallieerde bommenwerpers. Hiervan keerden er 35 niet terug waaronder de Short Stirling MK.1 EF399 AA-O van het 75e Royal New Zealand Air Force Squadron die door de Flugzeug Abwehr Kanone werd getroffen, waardoor het de formatie moest verlaten. Daarna werd het toestel door een Messerschmitt in brand geschoten en stortte het met een klap neer op de akkers. Door de klap sloeg het vliegtuig uit elkaar en lagen de brokstukken her en der verspreid, evenals de zeven bemanningsleden. Helden in de leeftijd van 22 tot 34 jaar. Uit diep respect blijven we even bij de foto’s van de mannen staan. Ze werden begraven op de Algemene Begraafplaats in Markelo. Vervolgens passeren we in de Stationsstraat molen ‘De Hoop’, ook bekend als de ‘Molen van Buursink’, een achtkante stellingmolen uit 1836 – herbouwd in 1991 – die de functie van het malen van graan heeft. Vandaag zijn de wieken versierd met allemaal kleurrijke vlaggetjes. Het is 77 jaar geleden dat Holten en de omliggende dorpen op 8 en 9 april van de agressor zijn bevrijd. Daarna wandelen we bij Grand Café de Kroon binnen. Onder het genot van een kopje koffie, een wafel met warme kersen en een toef slagroom, verstevigen Antoine en ik de inwendige mens. Je moet jezelf toch af en toe eens kietelen, nietwaar! De rust nemen we iets langer dan we normaal plegen te doen. Een goed gevulde maag geeft ons weer energie, gaan op pad en weldra zetten we de pas er weer in. Op de Potdijk zijn we in de buurtschap ‘De Pothoek’ aangekomen. Hoe deze naam tot stand is gekomen daar ben ik naar geïnteresseerd. Na enig zoekwerk blijkt de verwijzing heel simpel te zijn. De ‘Pot’ was een naam van een gebouw. Hè, dat was nou juist niet in mij opgekomen. Op de hoek staat Herberg ‘De Pot’. De Borkeld De Borkeld met krentenboompjes ia het parkeerterrein baggeren we door enkele weilanden. Acht paar ogen zien meer dan een en daardoor weten we op de route te blijven. Een geel lintje in de verte wappert in de wind. Richard is het meest alert. Dus we zijn op de goede weg, steken vervolgens de Rijssenseweg over en wandelen naar de spellenboerderij ‘De Smitshoeve’. Langs het witte hek betreden we het gras waar men boerengolf kan spelen. Voor ons westerlingen is het ‘koekeloer’n bie de boer’. Het is een interessante route en we vermaken ons prima. Nogmaals krijgen we een bui hagel en regen over ons heen. Dit betekent dat we in enkele minuten weer drijfnat zijn. De Friesenberg mogen we beklimmen. Dat klinkt als een vermoeiende klus, maar dat valt wel mee. De berg is slechts 40 meter boven NAP en ontstaan door achtergebleven materiaal van zand, grind en stenen dat in de ijstijd werd meegevoerd. Ook zwerfstenen zijn door de ijsmassa uit Scandinavië meegevoerd. Het gebied is begroeid met heide, vliegdennen, eiken- en berkenbomen. Over allerlei slingerende paadjes van De Borkeld staan we opeens bij een schaapskooi. Door het ijzeren hekwerk van een openstaand raam loeren we naar binnen. Meteen beginnen de lammetjes te blèren. Moeders kijken onverschrokken toe. Prachtig om dit pril geluk te aanschouwen. Over een pad met krentenboompjes in het veld keren we terug naar de verzorgingspost bij de dag-camping. We ploffen neer op een van de vrijstaande bankjes. Een bekertje limonade met daarbij een variant van een Klarenbeker geeft ons extra energie. Ons groepje is inmiddels uiteengevallen. Acht mannen werden er vijf en na de rust gaan we met z’n drieën verder. De anderen blijven nog eventjes uitrusten. We hebben 32,7 km afgelegd. De Borkeld met schaapskooi Holten, Tractor met oplegger a de pauze steken we voor de tweede maal de autosnelweg A1 over en een asfaltwegje gaat over in een karrenspoor. Een tractor met oplegger rijdt ons bijna van het pad. Het onverharde pad gaat later over in een landweg met aan weerszijden een aantal boerderijen. Een vrij lange weg brengt ons bij de fruitpost. Deze post heeft een riante plek bij de brasserie van een vakantiepark op 37,2 km. Daar is niets mis mee. Een mandarijn en we gaan door voor de finale. We steken de N350 over en op het fietspad komt een man op een Florett Kreidler ons tegemoet. Prachtig al die oldtimers, niet! Antoine en ik beginnen te zingen: ‘Maar zoals altied kom an dat gejakker een end. Deur’n zatte kerel die de snelheid van een motor niet kent. Bertus ree d’r op en Tinus kwam d’r vlak achteran. Iedereen die zei van die lui heur-ie nooit meer wat van. Ze gingen nooit, nee nee nooit. Nooit meer oerend hard’. Voor de derde maal worden we getrakteerd op een hevige regenbui. Dat begint een beetje eentonig te worden. Kletsnat en een kwartier later weer opgedroogd. Na regen komt zonneschijn. Het ultieme bewijs is in de omgeving van Holten te vinden. Over een smal paadje lopen we door akkervelden. Niet veel later zit onze wandeling er op. Allereerst wil ik iedereen die deze tocht mogelijk heeft gemaakt hartelijk bedanken. Het was prachtig, echt waar! Een waardig afsluit van onze winterserie al is die door het coronavirus wel anders dan anders gelopen. Alex Wijsman