Pronkjewailpad: Finsterwolde - Bellingwolde

Met de auto reden we op donderdag 20 juni 2019 naar station Winschoten. Vandaar reden we met bus 618, scholierenlijn naar Finsterwolde. Pas in Finsterwolde stapte de eerste andere passagier in. In Finsterwolde pakten we de route op. De voorgaande dag, 19 juni, hadden we niet gewandeld vanwege de voorspelde hoge temperatuur en code geel.

De eerste stempelpost was bij de plaatselijk kerk, maar deze was nog gesloten. Het was nog geen 10 uur. We waren om 8.20 uur met de wandeling gestart. Daarna stempeltje gehaald bij Golden Haand. De vrouw des huizes wilde een 20 meter lang kleed laten weven door Pronkjewailpad wandelaars. Het kleed moest de kleuren van de Groningse vlag bevatten. In november, als de Camino Groningen weer wordt georganiseerd, zou het kleed dan ook meegedragen moeten worden. We moesten beiden twee slagen doen. De vrouw had een zakdoek besteld met daarop het logo van het Pronkjewailpad, echter zonder de letter R er in. Dit vanwege het feit dat ze de zakdoek ook nog zou kunnen verkopen indien niet alle zakdoeken door Pronkjewailpadwandelaars zouden worden verkocht. Ze had bij de leverancier geklaagd over de kwaliteit van het product en dat zou hopelijk verbeterd worden. Wij vonden de zakdoek echter zo leuk om te hebben dat we besloten dit niet door haar goedgekeurde artikel toch te kopen.

Daarna kwamen we door de plaatsjes Ganzedijk en Hongerige Wolf. In buurtschap Finsterwolderhamrik moesten we een lange weg oplopen. Maar er hing een donkere wolk. We liepen naar een naburige boerderij en konden daar op een overdekt terras zitten. Bij de boerderij werden we welkom geheten door de werkster. Zij had ons al zien lopen toen zij op weg naar haar werk reed. De donkere wolk ontlaadde zich niet.

We liepen weer verder, nu over de Hamer en Sikkel weg. Daarbij kwamen we langs knmi meetstation Nieuw Beerta dat zijn informatie automatisch doorseinde naar het KNMI in de Bilt

Daarop werd het centrum van Nieuw Beerta bereikt. Bij de kerk haalden we een stempel. In het blad wandel.nl van de kWbn van juli 2019 staat op bladzijde 34 t/m 37 een artikel over Nieuw Beerta. Zo las ik in dat artikel dat op de torenspits van de kerk geen haan of kruis maar een paard prijkt, het Gronings paard.

De geschiedenis van Nieuw Beerta gaat terug tot 1657. Door de aanleg van de Stockhornsterdijk werd het kwelderland ingepolderd en ontstond er ruimte voor landbouw en veeteelt.

Vanaf ongeveer 1850 kende het Oldambt een groot aantal vermogende herenboeren. Het ging hen economisch voor de wind, omdat het graan op deze vruchtbare zeeklei hoge opbrengsten gaf. De rijkdom uitte zich in kapitale boerderijen met grote schuren en voorhuizen, omgeven door in Engelse landschapsstijl aangelegde slingertuinen. Een aantal herenboeren waren maatschappelijk actief. Twee herenboeren uit Nieuw Beerta werden lid van het Nederlands Parlement. Jan Freerks Zijlker werd in 1849 verkozen tot lid van de Tweede Kamer, waar hij opkwam voor de belangen van Oost Groningen. Zijn zoon Aeilko Jans Zijlker (1840-1890) werd later de grondlegger van oliemaatschappij Royal Dutch Shell. Naar hem is het dorpshuis, het ‘Aeilko Zijlkerhuis’, vernoemd. Tenslotte was Boelo Luitjen lid van de Tweede Kamer tussen 1891 en 1901. Hij was tevens de oprichter van de strokartonfabriek De Dollard in Nieuweschans en van de Oldambtster zuivelfabriek in Winschoten. Daarnaast heeft hij zich ingezet voor de kanalisatie en ontginning van Westerwolde.



In 1665 werd hier, na de afscheiding van (Oud) Beerta, de eerste kerk gebouwd, die helaas al in 1689 moest worden afgebroken en pas in 1696 opnieuw werd opgebouwd. Ook deze kerk was geen lang leven beschoren en moest door verzakking in 1850 worden afgebroken. De nieuwe (huidige) kerk, gebouwd met steun van de rijksoverheid, was in 1856 gereed en is een zgn. Waterstaatkerk. Ingenieurs van het ministerie van waterstaat controleerden de bouw en dienden hun goedkeuring te verlenen. Géén haan, maar een paard siert de toren van Nieuw Beerta, omdat het paard hier in dit agrarische gebied door de geschiedenis heen altijd hoog in aanzien stond. In 2003 is de kerk overgedragen aan de Stichting Oude Groninger Kerken.

Nieuw Beerta is een langgerekt streekdorp met monumentale Oldambster boerderijen. Het dorp heeft 250 inwoners en 120 huizen. Tot 1990 was Nieuw Beerta een dorp van de gemeente Beerta. Tot en met 2009 hoorde het bij de gemeente Reiderland en na de herindeling van januari 2010 behoort het dorp tot de gemeente Oldambt. In de dorpskern staan vooral arbeiders- en middenstandswoningen. Het ligt midden in de ‘Graanrepubliek’ en heeft nog steeds een belangrijke agrarische functie. Kenmerkend zijn vooral de prachtige vergezichten en het open landschap, met in het voorjaar de bloeiende koolzaadvelden en in de zomer het wuivende graan.

Het was nu niet ver meer naar Bad Nieuweschans. Bij de ingang van LocLoods 1877 staat een LAW handwijzer. In de LocLoods 1877 konden we deze dag eindelijk eens koffie drinken. Als pronkjewail kregen we een halve lekkernij. Het smaakte zo lekker dat we een hele namen bij de 2e koffie. De dame van LocLoods was enthousiast ook voor mijn website en over het verslag van het Pronkjewailpad. We bleven hier trouwens lang zitten vanwege een naderende bui.

LocLoods1877 is een voormalige locomotief-loods van de Staatsspoorwegen in Bad Nieuweschans De loods is gelegen in Oudezijl bij het station Bad Nieuweschans, Deze locomotief-loods bood bij gereedkoming in 1877 plaats aan acht stoomlocomotieven en werd later uitgebreid voor twaalf. Elke locomotief kon worden gestald in zijn eigen bakstenen segment met zadeldak en aan zowel voor- als achterzijde een topgevel. Hoewel alle segmenten rechte muren hebben, wekt de schakeling van de segmenten aan elkaar de indruk van een halve cirkel. De sporen vanuit elk segment kwamen aan de voorzijde van de loods samen op een draaischijf. De dakconstructie wordt gekenmerkt door zeshoekige kolommen van gietijzer, die de kapspanten ondersteunen.

In 1935 werd de loods buiten gebruik gesteld. Van 1948 tot 1980 diende het pand als busgarage van het streekvervoerbedrijf GADO. Van 1984 tot 1998 werd het grootste deel van de loods gebruikt als graanopslagplaats door de Noordelijke Graanhandel. In 1996 werd het gebouw opgenomen in een reeks van industrieel erfgoed in de provincie Groningen.

In 1999 werd de toenmalige gemeente Reiderland eigenaar van de locomotiefloods. Drie jaar later kwam de loods in het bezit van de Stichting DBF(Dorp Bedrijf Friesland), die het gebouw restaureerde en een culturele bestemming gaf. In april 2004 werd het pand officieel in gebruik genomen.

In 2019 is de Stichting Graanrepubliek 2.0 eigenaar. Er worden nu graangerelateerde streekproducten vervaardigd door o.a. een bierbrouwerij, moutmakerij, bakkerij, pastamakerij, jeneverstokerij etc. Er is een productenwinkel, terras en horeca met evenementenruimte.

Nog voordat de bui zich had ontladen waren we toch op pad gegaan. Het was toch niet zeker dat de bui tot ontlading zou komen. Maar nu hadden we verkeerd gegokt. Tijdens de plensbui konden we nog wel onder een afdakje schuilen. Bij Fontana resort haalden we nog een stempel en we hebben er nog even geschuild omdat de regen nog niet geheel was opgehouden. Bad Nieuweschans werd verlaten langs het Vereenigd of BL Tijdenskanaal (Boelo Luitjen Tijdens). Langs de kant groeide veel grote berenklauw.

In Booneschans haalden we bij een rustpunt.nu een stempel. Helaas konden we er geen koffie of thee drinken. Vaak staat bij een rustpunt.nu dat ze open of dicht zijn, maar dat was hier niet het geval. Dit was trouwens het punt waar we het dichts bij de Duitse grens waren.

Na Den Ham volgden we een lang graspad naar Oudeschans. In Oudeschans klopte de GPS route niet. Het kan zijn dat dit kwam doordat paden dichtgegroeid waren. Want, indien mogelijk, worden soms de smaltste paden in de route opgenomen. Bij het Vestingmuseum haalden we weer een stempel. Volgens de dienstdoende beheerster hadden we geluk, want ze stond min of meer op het punt om het Museum te sluiten. Het was rond kwart voor vijf. Als pronkjewail konden we een oude scherf krijgen. Ik bood mijn exemplaar aan Coos aan.

Daarna kwamen we bij restaurant de Piekenier. Dit was ook een stempelpost. We lieten ons de koffie goed smaken. Aan de muren hingen mooie schilderijen, zie fotoreportage. Als pronkjewail lag hier een kaart van de plaatselijke kerk van het kwartetspel.

Daarna werd koers gezet naar Bellingwolde. Op 22 augustus 2013 liep ik een mislukte Groene Wissel tocht vanuit Bad Nieuweschans en daarbij kwam ik ook in Bellingwolde. Een grote boerderij die toen aan het vervallen was, werd nu fraai gerenoveerd. Met de bus reden we naar Winschoten. Bij een supermarkt in Winschoten deden we nog wat boodschappen en reden met de auto naar Restaurant Pekelahof te Oude Pekela en dineerden daar.

Klik HIER voor de betekenis van de buttons die boven aan dit verslag staan.

Henri Floor