Moerputtentocht

Op dinsdag 21 november 2017 organiseerde OLAT - Wandelen op Dinsdag (WoD) een wandeling vanuit Vught. De start was vanuit Koffie- & Theecafé ’t Stroopsoldaatje. Voor een regenachtige dag als deze was een opkomst van 74 wandelaars een record. Het gewone record staat op 85 en werd met de vorige tocht vanuit Heeze bereikt. We verlieten even na 10 uur de start en met een kleine bospassage werd het Afwateringskanaal 's-Hertogenbosch-Drongelen bereikt en overgestoken. Over de Honderdmorgensedijk liepen we naar natuurreservaat De Moerputten. Het was geen fijn weer om te lopen. Door de motregen waren er ook geen vergezichten. Daarbij liepen we eerst door natuurgebied Rijskampen.

Tussen 1870 en 1890 werd de spoorlijn ’s-Hertogenbosch – Lage Zwaluwe aangelegd om een economisch belangrijk gebied in opkomst te ontsluiten. Halfproducten voor de leerindustrie uit de Langstraat konden per spoor naar de stad worden vervoerd, reizigers konden van ’s-Hertogenbosch door de Langstraat naar West-Brabant en terug. Als snel bleek dat de nieuwe verbinding niet rendabel zou worden. In 1950 reed de laatste personentrein en in 1972 de laatste goederentrein.

De aanleg van de spoorlijn was niet overal even gemakkelijk. Ten westen van ’s-Hertogenbosch moest hij door een moerassig laagveengebied heen, de Moerputten. Om het water dat ten zuidelijk om Den Bosch stroomde door te laten, kon de spoorlijn niet op een dijk worden gelegd maar moest er een brug komen. In 1885 werd de bouw gestart. Eerst moest een brede strook worden uitgebaggerd om ruimte voor het water te scheppen. Deze werd afgedekt met een puinlaag om uitstromen te voorkomen. Op de plaatsen waar de pijlers moesten komen werden bouwputten gemaakt waaruit het water weggepompt kon worden. Als fundering werden voor iedere pijler vijftien houten palen in de grond geheid met een heimachine op stoom. Op de pijlers werd een eikenhouten vloer gelegd. Daar deze fundering later geheel onder water zou komen te staan, bleef het hout geconserveerd en rotte niet (vergelijk de palen waarop Amsterdam staat).

Op de fundering werden de pijlers opgemetseld, 35 stuks, en twee landhoofden. De pijlers werden aan de zijkanten rond gemetseld en gedekt met Ierse hardsteen. Wie de hardstenen koppen nauwkeurig bekijkt ziet dat daar streepjespatronen en zijn uitgehakt (‘gefrijnd’) met in het midden een oneffen patroon (gebouchardeerd). Dit was louter versiering, die met de hand werd aangebracht.

Over de pijlers kwamen 36 brugdelen te liggen van elk ruim 16 m lang. Deze waren van plaatijzer, dat ter plaatse werd gezaagd en geklonken. In een met cokes gestookt vuur werden de klinknagels verhit en in de gaten gestoken waarna er aan de andere kant een kop op werd gesmeed. In het midden zijn de brugdelen dikker (meer lagen plaatijzer op elkaar: gelamineerd) zodat ze niet te ver doorbuigen onder het gewicht van een trein (vergelijk de veer van een auto). Ten slotte zijn de rails op de brug gemonteerd, verbonden door eikenhouten dwarsliggers. Eigenlijk zijn de pijlers berekend op dubbelspoor, maar dat is er nooit van gekomen.

Nadat we de Deutersestraat in buurtschap Deuteren waren overgestoken werd de dijk van het Halve Zolenlijntje bereikt. De dijk was omzoomd met bomen die nu prachtige gekleurde herfstbladeren droegen. We kwamen bij de 600 meter lange Moerputtenbrug, die overgestoken werd. Aan het eind van de brug hadden we een korte rust. Een wandelaarster was recentelijk oma geworden en daarom trakteerde ze de wandelaars op geboorteflikken. Daarna dwaalden we over graspaden en lange vlonders langs de zuidkant van natuurreservaat De Moerputten. Daarbij kwamen we nog een andere wandelgroep tegen.

We kwamen weer op het Halvezolenlijntje uit en zetten nu koers naar Den Bosch. Daarbij liepen we over het Drongelenspad langs het Jeroen Bosch Ziekenhuis. We staken de Rondweg en de Vlijmense weg over en naast Bagel and Beans was bij supermarkt Emté in de bovenverdieping de grote rust. Na de rust werd via de Paleisbrug de spoorlijnen nabij station Den Bosch overgestoken. De brug was heel mooi opgetuigd met bomen, planten en struiken. We kwamen bij de Dommel en over smalle paden, bruggetjes, vlonders en een wenteltrap werd Bastion Vught bereikt.

Het water aan onze rechterhand heette nu Singelgracht. Deze volgden we ruim een km. Daarna werd de Bossche Broek betreden. Bij de Zuiderplas hadden we nog een rust. Over de Paardesteeg werd Vught bereikt. Nu volgden we een traject met bebouwing. Uiteindelijk kwamen we weer uit bij het Afwateringskanaal 's-Hertogenbosch-Drongelen. Even volgden we dit en na nog een korte boswandeling werd de finish bereikt. Het was weer een mooie tocht geworden. Ondanks de regelmatige regen- en motregenval konden we toch nog een aantal foto's schieten.

Klik HIER voor de betekenis van de buttons die boven aan dit verslag staan.

Henri Floor