NS wandeling Waterlinie Culemborg

Op zaterdag 13 mei 2017 liepen wij de NS wandeling Waterlinie Culemborg. Deze loopt van Houten naar Culemborg. De mogelijkheid bestaat om deze 17 km lange tocht met 3½ km in te korten. Met de trein van 10:36 uur reden we vanuit Utrecht CS naar Houten. Naast ondergetekende bestond ons gezelschap uit mijn liefhebbende echtgenote alsmede drie vriendinnen. Ter gelegenheid van het vieren van verjaardagen van drie personen uit ons gezelschap was deze wandeling uitgekozen. In Houten stapten onze drie vriendinnen uit. Zij reden met een buurtbusje naar het startpunt van de verkorte route. Coos en ondergetekende reden door naar station Houten Castellum. Ik had de route op mijn GPS gezet en Coos volgde de papieren versie.

De naam Houten-Castellum zegt het al: deze wijk van Houten heeft een Romeins karakter. Niet alleen vanwege de Romeinse straatnamen (met voorvoegsels als Porta, Via, Fossa en Cella), maar ook vanwege de opzet van deze wijk. Castellum is gebouwd in een carrévorm en is omringd door een 'slotgracht'.

Over een aardige route werd het Amsterdam-Rijnkanaal bereikt en overgestoken. Daarna volgen we het kanaal in westelijke richting tot aan de Kersentuin. Hier troffen we onze vriendinnen. Deze feestelijke dag werd vervolgd met het drinken van koffie met daarbij een lekker gebakje. De jarigen kregen hier hun kado's. Het was lekker warm weer geworden en we zaten dan ook heerlijk lekker buiten in de kersentuin. Na een tweede koffie begaven we ons op pad. We bleven het kanaal nog even volgen. Bij het Elpad sloegen we af en staken later de Schalkwijkse Wetering via een witte brug over. Nu kwamen we bij het verdronken bos. Over een lange vlonder staken we het verdronken bos over.

Het verdronken bos is begin deze eeuw in gebruikgenomen als waterbergingsgebied: in tijden van veel neerslag wordt het water hier opgevangen. De bomen bleken niet bestand tegen de hoge waterstand, ze gingen dood. Vandaar de naam 'Verdronken Bos'. Om dat als wandelaar goed te kunnen beleven, is in 2014 een vlonderpad van 300 meter door het gebied aangelegd. Het is een unieke ervaring om eroverheen te lopen, langs de dode, 'verdronken' bomen die uit het water steken.

Langs een sloot werd het Inundatiekanaal bereikt. Dit kanaal volgden we ruim een km.



Het woord inunderen in Inundatiekanaal betekent 'onder water zetten'. En dat was precies de bedoeling van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Door een circa 5 km brede strook land (tussen Muiden en de Biesbosch) zo'n 40 cm onder water te zetten, kon de vijand het achterliggende gebied (het rijke westen) niet bereiken. Op strategische plekken van de linie verrezen forten. Deze waterlinie, aangelegd tussen 1815 en 1940, was 85 kilometer lang, omvatte 50 forten en 5 verdedigingssteden. De linie is nooit gebruikt, er ging vooral een preventieve werking van uit.

Na de kruising van een asfaltweg te Tull en 't Waal stonden langs de kant twee mannen te vissen. We vroegen aan hen of ze nog geteld hadden hoeveel wandelaars er langs waren gekomen. Ze zeiden dat het er al heel veel waren geweest. Na de tweede asfaltweg kwamen we bij het fort 'Werk aan de Korte Uiteweg' te Tull en 't Waal.

Het fort "Werk aan de Korte Uitweg" werd in 1871-1877 aangelegd ter versterking van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het fort, omringd door een fortgracht, bestaat uit een bomvrije kazerne, een genieloods, een fortwachterswoning en een remise (munitiemagazijn). De zalen worden tegenwoordig gebruikt voor vergaderingen, feesten en bruiloften. In het voormalige wachtlokaal, waar de mannen vroeger de wacht hielden, is nu een theehuis gevestigd. Rond het fort bevindt zich een natuurkampeerterrein. Zie ook www.fortwku.nl. Bij het fort werken professionals, vrijwilligers en mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt die een ontwikkeltraject volgen. Door werkervaring op te doen of dagbesteding proberen zij een weg (terug) te vinden in de maatschappij.

Wij dronken hier koffie of thee. Bij het verlaten van het fort spraken we nog mensen uit de buurt. Zij vroegen of wij de NSroute liepen. Zij woonden langs de route en vertelden dat ze ook door de week veel wandelaars dit pad zagen lopen. Verder liepen we over de Gedekte Gemeenschapsweg. Achter de langslopende aarden wal konden de manschappen zich vroeger ongezien voor de vijand bewegen tussen de forten. We kwamen bij Fort Honswijk.

Het imposante fort Honswijk werd gebouwd tussen 1841- 1847, als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Omdat de historische zichtlijnen hersteld zijn, is het fort met de omringende gebouwen goed zichtbaar vanaf de route. De manschappen hadden vanuit de bomvrije geschutstoren goed zicht op de rivier en de uiterwaarden, zodat ze de vijand konden zien aankomen. Tussen 1935-1938 heeft het fort dienstgedaan als interneringskamp voor politieke Duitse vluchtelingen. Na de Tweede Wereldoorlog zaten NSB-ers, Nederlandse SSleden en de beruchte 'Drie van Breda' er opgesloten. Eind 2016 is het fort overgedragen aan de gemeente Houten, die er een passende invulling aan gaat geven.

In tegenstelling tot wat de info hierboven suggereert zagen wij van het fort met de omringende gebouwen vrijwel niets. We kwamen nu bij de uiterwaarden langs de Lek. Bij de voor-informatie staat o.a. vermeld "Loop deze route vooral 's zomers! Dan kunt u met de Liniepont de Lek oversteken, of door de Steenwaard struinen. Als de uiterwaarden gesloten zijn (tussen 1 okt. en 1 april) gaat de route over de (asfalt)dijk". Wij konden dus mooi door de uiterwaarden lopen. Met de Liniepont staken we de Lek over. Daarbij namen we niet de kortste route. Op de boot zat iemand die naar Everdingen moest. Hierdoor hadden wij, voor dezelfde prijs, een langere boottocht.

Aan de overzijde van de Lek begon het wat te betrekken. Vlakbij lag café restaurant "Caatje aan de Lek". Daar dronken we weer koffie en waren blij dat de enige bui van de dag op dat moment viel. De officiële vervolgroute voerde nu ongeveer een km over de asfaltdijk in de richting van Culemborg. De pontbaas van de Liniepont had echter gezegd dat onderaan de dijk een graspad liep dat mooier is om de route te vervolgen. Vanwege de regenbui besloten we toch de asfaltweg te volgen. Anders zouden we van het graspad natte schoenen en voeten kunnen krijgen.

Daarna werd de dijk verlaten. Maar nu was het graspad helemaal platgetreden. We dwaalden nu een tijdlang door de Goilberdingerwaarden. De zon zorgde nu voor mooie kleurschakeringen. Bij de pont voor auto's werden de uiterwaard verlaten. Nu was het nog 2 km naar het station van Culemborg. Daarbij liepen we door de oude binnenstad en langs het oude stadhuis. Bij restaurant "Andries Eten en Drinken" hadden we nog de warme maaltijd. Toen wij om 18:50 uur bij station Culemborg aankwamen, konden we nog met de verlate trein van 18:49 uur mee naar Utrecht rijden. Hier namen we afscheid van elkaar. We hadden het heel goed getroffen met het weer en het was een mooie tocht geworden.

Klik HIER voor de betekenis van de buttons die boven aan dit verslag staan.

Henri Floor