De dag van Hijken

Op zondag 23 april 2017 werd Beilen in noordwestelijke richting verlaten. In Brunsting sloegen we af. Na buurtschap Rheeveld staken we de N381 (Beilen-Hoogersmilde) over. We kwamen bij de Hijkerleek en volgden deze over de schouw (beekrand). Over een traject van het Hijker dorpsommetje werd het Oranjekanaal NZ bereikt. Dit kanaal moesten we oversteken met een zelfbedieningspontje. Op dat moment was ik alleen. Het pontje was via een katrol verbonden. Uiteraard trok ik eerst aan het verkeerde bovenste touw. Toen daar geen beweging in kwam, lukte het met het onderste touw wel om het pontje naar mij toe te trekken.

De aanleg van het 44 km lange Oranjekanaal vond plaats in de periode 1852-1858. Met toestemming van de koning kreeg het in 1853 als huldeblijk de naam Oranjekanaal. Voor het laatste deel, vanaf Oranjedorp, is gebruik gemaakt van de Bladderswijk. De aanleg gebeurde door de Drentsche Veen- en Midden-Kanaal Maatschappij (DVMKM) die naast de exploitatie van het Oranjekanaal ook de exploitatie van enkele veengebieden op het oog had.

De aanleg en de exploitatie zijn gekenmerkt geweest door tegenslag en teleurstelling. Door de hoogte van de ondergrond in de uitlopers van de Hondsrug kwam het kanaalpeil zo hoog te liggen dat een belangenconflict ontstond tussen de bevaarbaarheid van het kanaal en de ontwatering van enkele laag gelegen venen. De aansluiting op de Verlengde Hoogeveensche Vaart maakte het in 1889 nodig om bij de Oranjesluis ook een stoomgemaal te bouwen in verband met het dreigende waterverlies.

De concessie die de kanaalmaatschappij verleend was, gold voor 99 jaar. Gedurende die periode was de maatschappij verplicht het kanaal en de kunstwerken in goede staat te onderhouden. Na WO II was de DVMKM daartoe niet meer in staat. Het Oranjekanaal had toen reeds jarenlang nauwelijks meer als veenkanaal dienstgedaan. De maatschappij gaf in 1950 dan ook aan de regering te kennen dat van het recht op verlenging van de concessie geen gebruik gemaakt zou worden. Dit leidde ertoe dat het Rijk het kanaal c.a. in 1953 overnam, waarna verschillende verbeteringen werden aangebracht. In 1966 ging het over naar de provincie Drenthe. In 1976 werd het voor het scheepvaartverkeer gesloten.


Langs het Oranjekanaal NZ werd het centrum van Hijken bereikt. Bij de Brink liepen we even naar de PKN gereformeerde kerk om deze op de foto te zetten. Bij cafe De Dorpskern was de eerste rustpost. Het café was fraai beschilderd met een paar racefietsers.

In 2009 startte de Spaanse wielerronde La Vuelta in de provincie Drenthe. De wielerronde kwam door het dorp Hijken.

Tijdens onze rust begon het hard te regenen. Het hagelde zelfs even. Toen de bui voorbij was, vervolgden we ons pad. Het kanaal werd weer overgestoken. Over een lange asfaltweg werd de schaapskooi Hooghalen "Ensink-Kooi" bereikt. Daarna dwaalden we zo'n vier km door het Hijkerveld. Dit was echt een schitterend parkoers.

Het Hijkerveld behoort tot de grootste heidevelden van Drenthe en ligt bij Hijken. Grote delen waren tot in de ijzertijd in gebruik als woongebied. De ijzertijdboeren maakten gebruik van kleine omwalde raatakkers, celtic fields genaamd. Overblijfselen van deze prehistorische akkers liggen op de heide. Ook grafheuvels en oude karrensporen wijzen op vroegere bewoning. Het gebied is daarna eeuwenlang alleen maar voor beweiding gebruikt. Een traditioneel gebruik dat door Het Drentse Landschap in ere is hersteld.

In een hooikiep (hooiberg) op het Hijkerveld is een klein informatiecentrum ingericht. Hier komt u meer te weten over het Hijkerveld en de rijke bewonersgeschiedenis van het gebied. De heide wordt begraasd door een kudde Schoonebeker heideschapen onder de hoede van de schaapsherder. De kudde bestaat ’s zomers uit ongeveer zeshonderd schapen.

Heel mooi was een bezoek aan de vogelkijkhut Diependal. De vogelkijkhut was bereikbaar via een 152 meter lange tunnel met om de 20 meter een lichtgat. Aan het eind van de tunnel voerde een wenteltrap omhoog. Hier zaten zes of zeven mensen met grote verrekijkers en fototoestellen met grote telelenzen.

Daarna werd in speelstad Oranje op 19 km een rust bereikt in buurthuis De Windjammer. Ook hier troffen we het. De tweede regenbui ontlaadde zich en opnieuw zaten we in een rustpost. Het Oranjekanaal werd nu twee km gevolgd tot een stenen boogbrug. Hier stond een informatiebord met de geheimzinnige verdwijning van de Annigje II. Nu dwaalden we door natuurreservaat Zuid Hijkerzand overgaand in het Oosterveld. Langs klinkerweg Vorrelveen lag minicamping De Tuinfluiter. Hier was op 23˝ km de laatste rustpost. Ons werd hier naar keuze, een kartonnetje met melk of een blikje met chocolademelk namens Friesland Campina aangeboden. De groentesoep lieten we ons hier goed smaken. Over het fraaie Brunstingerveld en de Brunstingerplassen werd Brunsting en even later Beilen weer bereikt.

Tussen Beilen en Smilde liggen diverse kleine natuursnippers. Een daarvan is de Brunstingerplassen. Een gebied met oude stuifduinen en schrale heidegronden. Ook liggen er enkele prachtige vennetjes in het gebied. We spreken vaak van het noordelijke en zuidelijke deel, een asfalt weg snijd dwars door het gebied. Het zuidelijke deel is alleen toegangelijk als wandelaar. Je loopt een stukje oud Drenthe binnen. Het gebied ligt helemaal ingesloten tussen landbouwgronden. En het contrast is dan ook erg groot.

We hebben deze dag genoten van een prachtige wandelroute. Even na half vier werd de finish bereikt. Met een vertraagde bus vanaf station Beilen reden we rond vier uur naar station Hoogeveen en vandaar verder huiswaarts met de trein. In de tweede helft van april reden geen treinen tussen Hoogeveen en Groningen vanwege omvangrijke werkzaamheden bij station Assen.

Er deden deze dag 120 wandelaars mee. Zoals ik bij 22 april schreef dat de route de eerste dag voor zeker 90% hetzelfde was als in 2016, lag deze dag het percentage op ongeveer 98%. Het was deze dag wel een hele mooie route. Vooral de route over het Hijkerveld was heel mooi. De aangekondigde Schotse Hooglanders hebben we gelukkig niet op ons pad aangetroffen. Beide dagen kregen we een routeboekje waarin ook veel interessante achtergrond informatie stond. Twee dagen later, op dinsdag 25 april

Klik HIER voor de betekenis van de buttons die boven aan dit verslag staan.

Henri Floor