10e Heuvelrugwandeltocht vanuit Veenendaal met de Rotery Club

Op zaterdag 14 juni 2014 organiseerde Rotary Club Vee­nen­daal-Regio en Rotaract Club Vee­nen­daal de Heuvelrug wandeltocht. De start was van­uit de kantine van voetval vereniging GVVV (Gel­ders Vee­nen­daalse Voetbal Vereniging) op sport­park Panhuis. Hoewel de start van de 40 km of­fi­ci­eel vanaf 7 uur was, begonnen wij 8 minuten eer­der.

De start werd in zuidelijke richting verlaten. Na kruising met de spoorlijn Utrecht-Rhe­nen dwaal­den we door een buitenwijk naar landgoed Prat­ten­burg. Hoewel het deze dag voor 98% droog was, mot­re­gen­de het nu licht. Onder de grote bomen kwam nog niet zoveel licht door, maar wel voldoende om de weg te vinden. We kre­gen eenmaal een blik op een deel van kasteel Prat­ten­burg. En dat was ook nog op afstand.

We bevonden ons inmiddels op het grondgebied van Rhe­nen, want kasteel Prat­ten­burg ligt ook in Rhe­nen. We volgden even de Vee­nen­daalse Straat­weg, maar spoedig sloegen we af over de Oude Veen­se­grind­weg. Daarbij kwamen we langs twee oude stenen pilaren. Ongeveer 60 jaar geleden maakte mijn schoonvader hier een foto van Coos met een oudere zus en haar moeder (van achteren), zie fo­to­re­por­ta­ge. Op de linkersteen stond de tekst: "Familie Pension" dat alleen op de oude zwart/wit foto leesbaar is.

Landgoed Kwin­te­loo­ijen werd betreden en ons pad steeg naar het hoogste punt. Vandaar hadden we fraaie vergezichten.

Kwin­te­loo­yen is een voormalige zandafgraving tussen Vee­nen­daal en Rhe­nen. Het gebied is in beheer bij Recreatieschap de Utrechtse Heuvelrug. Het gebied is speciaal ingericht voor dagrecreatie met een dag­cam­ping en verschillende voorzieningen.

Kwin­te­loo­yen ligt ingesloten tussen drie particuliere landgoederen: Prat­ten­burg, de Dikkenberg en Rem­mer­stein. Daaraan grenzend liggen de Stadsbossen van Rhe­nen en de Plantage Wil­lem III, van Stichting Het Utrechts Landschap. Het gehele gebied strekt zich uit van de noordoever van de Rijn tot de Gel­der­se Vallei.

Karakteristiek in het gebied zijn de diepe erosiedalen, de prehistorische grafheuvels, wallen, beukenlanen en de o­ver­gan­gen tussen heuvelrug en valleien. Opvallend is het grote hoogteverschil van vijftig meter op Kwin­te­loo­yen; van zeer nat (ven en moeras) naar droog (hei­de­vel­den). Ongeveer de helft van het gebied wordt sinds 2003 begraasd door een kleine kudde Schotse Hooglanders.

Een gedeelte van Kwin­te­loo­yen is in gebruik als cicuit, op of rond hemelvaart wordt hier de traditionele motorcross gereden, ge­or­ga­ni­seerd door Motor-Auto Club Rhe­nen en Omstreken. Het circuit kenmerkt zich door zijn enorme hoogteverschillen (60 meter) als een niet Nederlands circuit. Het heeft een semi permanente status, op het circuit worden 3 meerdaagse e­ve­ne­men­ten ge­or­ga­ni­seerd, het heeft geen trainingsfaciliteiten.

We liepen door naar de Defensieweg, een asfaltweggetje dat de scheiding vormt tussen Landgoed Kwin­te­loo­ijen en Landgoed Plantage Wil­lem III. Over het Let de Stigterfietspad werd Elst bereikt. Hier was bij een manage de eerste rust­mo­ge­lijk­heid op 9,6 km. We liepen nog lekker en we be­slo­ten deze rust over te slaan.

Het Let de Stigterpad is vernoemd naar mevrouw A.D. de Stigter-Huising, oud-burgemeester van Maarn. Zij was de pleitbezorger voor de totstandkoming en eerste voorzitter van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.

Het Let de Stigterpad sluit aan op de treinstations van Driebergen en Rhe­nen. U kunt dus in Driebergen star­ten en naar Rhe­nen-station fietsen om daar de trein te nemen of in Rhe­nen op het station beginnen en in Driebergen weer de trein nemen.


We dwaal­den door de bebouwde kom van Elst/Utrecht. Ter hoogte van de straat Paar­den­kop met zijstraat Vissersweg stonden in de tuin van een woonhuis talrijke fraaie beelden die op de gevoelige plaat werden vastgelegd. We kwamen bij de splitsing naar de tweede rust­mo­ge­lijk­heid te weten Het Berghuis te Amerongen. Deze rust­mo­ge­lijk­heid lag op 450 meter van de route. We be­slo­ten hier niet naar toe te lopen maar wel even op een bankje een paar boterhammen te eten en wat te drinken. De afgelegde afstand bedroeg hier 12,6 km. We hadden op de routebeschrijving gezien dat er in rust­mo­ge­lijk­heid was te Amerongen in café restaurant Buitenlust en daar is het altijd goed toeven.

We kwamen bij de provinciale weg/N255. De doorgaande weg van Driebergen naar Rhe­nen. De officiële route ging hier rechtdoor. Wij be­slo­ten hier even van de route af te gaan. Vlakbij ligt namelijk een uitkijkplateau dat uitkijkt op de Amerongse Bovenpolder, kasteel Amerongen en de Betuwe in. Wij waren hier al een tijd niet meer geweest. Later in de route zouden we het teveel gelopen goed maken door ergens een stukje af te steken. Na­bij Huize Zandvoort kwamen we weer op de officiële route uit. Aan een boom langs de gelijknamige straatnaam zagen we talrijke vo­gel­huis­jes en andere tierelantijntjes hangen.

We zagen dat de Andrieskerk in de verte in de steigers stond. Op 13,6 km werd dan café restaurant Buitenlust te Amerongen bereikt. Tijdens het nuttigen van een kop Latte Macchiato kwam een dorpsgenoot langsgelopen. Het bijzondere van deze dorpsgenoot is dat we elkaar bijna alleen maar op wandeltochten tegenkomen.

Amerongen werd over de Zuylesteinseweg ver­la­ten. In de bossen van Landgoed Zuylestein kre­gen we nog een blik op het gelijknamige kasteel. Aan de rand van voornoemd bosgebied weken we iets van de route af om mooi langs een schaaps­kooi te lopen. De bebouwde kom van Leer­sum werd bereikt. Na­bij de Algemene Be­graaf­plaats was een rust­mo­ge­lijk­heid in Leer­sums Laarsje. De afgelegde afstand bedroeg hier 16,5 km.

Opnieuw kwamen we langs een be­graaf­plaats. Dat was na­bij de Graftombe van Nellestijn op de Don­der­berg. Bij restaurant Darthuizen was op 18,2 km opnieuw een rust­mo­ge­lijk­heid. Na deze rust liep de officiële route verder langs de provinciale weg en de geasfalteerde Broek­hui­zer­laan. Wij wisten een mooiere vervolgroute. Omdat we eer­der in de wandeling al een extra omweg handen gemaakt werd het teveel gelopen nu gecompenseerd.

De Graftombe van de familie van Nellesteyn is een monument op het hoogste punt van De Don­der­berg (36 m), met aan de voet ervan de grafkelder van de familie Van Nellesteyn. De graftombe is 14 m hoog en geeft een mooi uitzicht over de omgeving. In 1818 werd de bouw voltooid van de graftombe van het geslacht Van Nellesteyn door J.D. Zocher jr. Dit gebeurde in opdracht van Cornelis Jan van Nellesteyn, de toen­ma­li­ge eigenaar en bewoner van ridderhofstad Broek­hui­zen. In 1830 werd hij als eerste bijgezet in het mau­so­le­um. In 1917 werd het twaalfde en laatste familielid bijgezet. Hierna werd de ingang van de tombe dicht­ge­met­seld.

Het monument bestaat uit twee gedeelten, een hoge, slanke bovenbouw, de uitzichtstoren en de brede on­der­bouw. In de on­der­bouw, die in de heuvel is ingegraven, bevindt zich het mau­so­le­um. Aan de voorzijde is een rondboog-toegang met sluitsteen waarin het jaartal 1818 is opgenomen. Hierboven is een steen in gemetseld met de tekst: 'Blijmoedig aan / het graf te denken / is ook een vrucht / die 't kruis ons gaf / Gez. 189 VS 2B. Behalve als mau­so­le­um moest het monument ook fungeren als tuinsieraad. Als achtergrond van het monument liet Zocher 'somber' hout planten om een melancholieke sfeer op te wekken. Zo moest het monument voor passanten een verwijzing naar de dood zijn.

Later werd tegen de toren een huisje gebouwd (zie foto hiernaast). In het huisje was een keuken met een schouw ondergebracht, terwijl in de toren een woon­ka­mer was ingericht en diende een alkoof als slaap­ruim­te! Een alkoof is een tussenkamer of kleine zijkamer zonder ramen, die als slaapkamer gebruikt kan worden. Hier woonde rond 1915 weduwe Verhagen die zorgde voor het onderhoud van het monument, de bijbehorende be­graaf­plaats en de omgeving. In die tijd kon men de Tombe bezichtigen en voor vijf cent een kopje thee nuttigen. Geen moeite was te groot voor de gasten, want het water voor de thee moest in een kruiwagen met een ton erop, bergafwaarts aan de Rijks­straat­weg worden gehaald. In 1952 is het huisje door de ge­meen­te Leer­sum afgebroken


We kwamen uit op de Bremweg, een grintweg. Deze kwam uit op de Darthuizerweg. We volgden deze naar de provinciale weg/N225. Nu volgden we de Hoogstraat en kwamen langs het poortgebouw van De Hoogstraat.

De Hoogstraat ligt in de bossen ten noorden van Leer­sum, op de noordwestflank van de Darthuizerberg. In de loop der jaren heeft het land­huis een aantal in­grij­pen­de verbouwingen en uitbreidingen ondergaan, van­we­ge het gebruik als revalidatiecentrum in de tweede helft van de 20ste eeuw. Het neoclassicistische land­huis is daardoor niet meer het hoofdgebouw van het complex. Momenteel is De Hoogstraat in gebruik als a­siel­zoe­kers­cen­trum. Restanten van de tuinaanleg zijn waarneembaar, waaronder de centrale middenas in het bos. Ook het vrijstaande poortgebouw is bewaard gebleven.

Op de plek van een al lang bestaande hofstede liet W.H. van Nellesteyn in het eerste kwart van de 19de eeuw een land­huis in neoclassicistische stijl bouwen. Pro­fes­sor J. van Hall, eigenaar vanaf 1835, liet een park rond het land­huis aanleggen en breidde het grondbezit uit. In 1877 werd de buitenplaats gesplitst in een deel ten zuiden van de Rijks­straat­weg en een deel ten noorden hiervan. In 1881 of 1885 werd het land­huis op het zuidelijk deel gesloopt en werd dit deel beplant met bos. Het noordelijk deel was toen inmiddels al bebost. In 1914-1915 liet P. Smidt van Gelder hier een nieuw land­huis De Hoogstraat en een poortgebouw (De Hoogstraat 6) optrekken naar ontwerp van architect J.C. Wentink. Smidt van Gelder liet tevens een tuin in nieuw-architectonische stijl aanleggen en breidde de gronden rond het land­huis uit.


We sloegen af over het Let de Stigterpad. De pijl naar rechts viel bij sommige wandelaars niet op. Daardoor liepen talrijke wandelaars, die de par­koers­be­schrij­ving niet hanteerden, verkeerd of om. Op 24,2 km was op een parkeerplaats na­bij gebouw Veldschuur van Staatsbosbeheer een rustpost. We konden hier gratis koffie, thee of bouillon krijgen.

Nu kwam, volgens de organisatie, het hoogte punt van de wandeling, namelijk de Leer­sumse Plassen. Door een medewandelaar werd ik hier nog op de fotogezet. Het was wel een heel aparte foto. Want aan de rand van de foto is een plassende man zichtbaar. Maar ik sta er heel duidelijk op. Bij een bankje hadden we nog een rust, want ik kreeg nog trek in een boterham. Over de Ginkelsedwarsakkers en de Ginkelseweg werd Park Molecaten - Ginkelduin bereikt. De afgelegde afstand bedroeg nu 30,4 km.

Een paar km verderop, bij de parkeerplaats langs de Bergweg te Amerongen was op 32,9 km opnieuw een rust­mo­ge­lijk­heid. Aan één van de twee EHBO 'ers vroegen we of ze al wat te doen hadden gehad, maar ze hadden nog niemand hoeven te behandelen. Nu zou het dan gebeuren, de be­klim­ming van de 69,8 meter hoge A­me­rong­se­berg. We kwamen echter niet op de top, maar de wandeling was daarom niet minder mooi, want vanaf de top van de Amerongse berg is geen uitzicht.

We daalden af en kwamen bij het Egelmeer of wat daar voor door ging. Door de droogte was zelfs geen water meer te zien. Wel was er een wa­ter­me­ter. Het werd weer drukker op het parkoers ten teken dat ook korte afstanden zich hadden samengevoegd. Aan de rand van Landgoed Prat­ten­burg te Rhe­nen was op 37,0 km nog een laatste rust­mo­ge­lijk­heid. Op weg naar de finish zagen we in een weiland nog een Nederlandse Landgeit.

Na 8 uur en 40 minuten werd de finish bereikt. Ik was heel tevreden over deze tijd, mijn eerste 40 km tocht sinds 8 februari 2014. Het was een hele mooie tocht geworden. Wij danken de organisatie voor deze tocht. Omdat deze tocht voor de 10e maal werd ge­or­ga­ni­seerd konden we na afloop een gratis medaille afhalen. Omdat ik een bepaalde trein in mijn hoofd had om te halen ben ik vergeten om mijn wandelboekje te laten afstempelen. Er waren 694 deel­ne­mers: 50km - 39 deel­ne­mers, 40km - 150 deel­ne­mers, 25km - 247 deel­ne­mers, 15km - 194 deel­ne­mers en 10km - 64 deel­ne­mers.

Klik HIER voor de betekenis van de buttons die boven aan dit verslag staan.

Henri Floor