Soppen met de SOP

Op woensdag 20 november 2013 organiseerde de SOP (wan­del­co­mi­té Samen op Pad) de 1e Kil­len­tocht. De startlocatie was de gastvrije kantine van voet­bal­ver­e­ni­ging en Top-klasser Kozakken Boys. Voor­dat we ons op pad begaven werd een wan­de­laar­ster in het zonnetje gezet omdat zij twee keer 24 toch­ten ( 2 x 600 km) bij de SOP had gelopen. Daarvoor had de parkoersarchitect nog informatie over de tocht ver­ meld.

Wat zijn killen? Het zijn kreken die vroeger aan beide kanten in open verbinding stonden met het open water van het Steur­gat en ze waren vrij breed. Tijdens het eerste deel van de tocht krijgen we een heel goed beeld van het Steur­gat. Op de plaats waar de Bruinekil zich aftakte van het Steur­gat bevindt zich nu de Bruine kilhaven met de jacht­ha­ven van Werkendam. De Blekekil, ook wel Oostkil ge­noemd, begint bij het dorp Nieu­wen­dijk en stroomt ver­vol­gens naar Hank, waar het uitmondt, middels een gemaal, in het open water van de Bies­bosch. De Bak­kers­kil begint ook in Werkendam en stroomt ver­vol­gens langs Nieu­wen­dijk verder naar open water in de Bies­bosch. De Bak­kers­kil was vroeger een machtige stroom. Vandaag de dag resteert nog slechts een relatief breed kreekrestant. De Bak­kers­kil ver­vult tegenwoordig samen met de Bruinekil en Blekekil een belangrijke afwateringsfunctie voor het omringende polderland van de Oostwaard in de Bies­bosch.

We begaven ons op pad. Na een paar 100 meter lo­pen bedacht één van de wan­de­laars zich dat het licht van haar auto aanstond. Een verzorgingswagen bracht haar daarna weer op de route. Na de tweede rotonde volgden we een rustige weg en liepen even langs de eerste kil, te weten de Bak­kers­kil. Op de terugweg zouden we nog langs de andere kant van de Bak­kers­kil lopen.

We ver­lie­ten de ver­har­de weg en volgden aan­van­ke­lijk over een gras­pad de ver­har­de weg ook in de­zelf­de richting. Na een omgeploegde akker sloegen we af en dwaalden we door natuurgebied de Bies­bosch, Oost- en Noordwaard langs een bos­pas­sa­ge. We staken de Draepkilweg over en bereikten daar­op het Steur­gat. Hier hadden we noordwaarts zicht op de Bruine Kilhaven van Werkendam. Wij volgden nu een tijdlang het Steur­gat over een asfaltfietspad zuidwaarts.



Nadat ons pad zich van het Steur­gat verwijderde hadden we op 7 km een verzorgingspost. We staken de Bruine Kil, die hier heel smal is, over en verderop staken we de Bak­kers­kil over. Opnieuw passeerden we een bordje van de Bies­bosch. Dit gras­pad was flink modderig en was het flink soppen. De SOP maakte hier met soppen meer dan waar. We staken bij een hutje een water over via een roosterbrug. Hoewel ik veelal achteraan liep, begaf ik mij nu wat naar voren, want dit is voor mij geen leuk bruggetje om oversteken. Tijdens het oversteken van het water kreeg een wan­de­laar voor mij het verzoek om een stap naar links te doen voor een fotograaf. Uiteraard volgde de wan­de­laar dat verzoek niet op, want dan was hij in het water gevallen.

Bij de bosrand aangekomen volgden we een tijdlang de bosrand. Uiteindelijk kwamen we op de Na­thals­weg uit en staken de Bleeke Kil over. Spoedig daar­op werd de plaats Hank bereikt. Hier was in een par­ty­cen­trum de grote binnenrust. We konden hier ons ei­gen brood, zonder commentaar van de uit­ba­ter, nut­ti­gen.

Na de rust vervolgden we ons pad. We zagen hier in Hank een heleboel ka­bou­ter­tjes. Tegen de muur van een woonhuis stonden ongeveer 20 ka­bou­ter­tjes naast elkaar. We kwamen uit op de Buitendijk. Deze weg volgden we ongeveer 4 km. Op dit tra­ject pas­seer­den ons de meeste auto's. In buurt­schap Vier­ban­nen kwamen we langs de Vier­ban­sche Gantel. We bevonden ons daar boven op de keer­sluis.

In het Land van Heusden en Altena is de gantel de naam voor verschillende kreekrestanten. De bekendste zijn de Vier­ban­sche Gantel en de Up­pel­sche Gantel. Oorspronkelijk waren deze gantels onderdeel van de Bies­bosch. Eeuwenlang zijn de gantels belangrijk geweest voor de afwatering. Tegenwoordig hebben de gantels hun directe belang voor de afvoer grotendeels ver­lo­ren.

Aan het einde van de Buitendijk bevonden we ons in Nieu­wen­dijk. Bij de gereformeerde kerk De Hoek­steen was een ver­zor­gings­post. Veel wan­de­laars stonden hier tegen de muur van de kerk en hadden zodoende beschutting tegen de wind. Na deze ver­zor­gings­post liepen we naar het Oslopark. Hier staat een monument voor de 28 Nieu­wen­dij­kers die tijdens de oorlog zijn omgekomen.

Delen van Noord-Brabant zijn zwaar ge­trof­fen tijdens de Wa­ters­nood­ramp van 1953. Bij de inwoners van het Land van Heusden en Altena zijn de gevolgen op het netvlies ge­brand. Vooral Hank en directe omgeving waren zwaar ge­trof­fen. Ook andere dorpen kwamen geheel of ge­deel­te­lijk onder water te staan, waaronder Nieu­wen­dijk waar huizen ernstig te lijden hadden, vee ver­dronk en mensen moesten worden geëvacueerd. In deze streek zijn meer­de­re stille ge­tui­gen te vinden van de Wa­ters­nood­ramp. Een voorbeeld hiervan is het Oslopark in Nieu­wen­dijk. In een hoefijzervorm staan negen kleinere woningen, oorspronkelijk van hout en later ommuurd door de wo­ning­bouw­ver­e­ni­ging. Nieu­wen­dijk kreeg van het Noorse Rode Kruis tien houten woningen aangeboden. Uit erkentelijkheid werd besloten het kleine complex Oslopark te noemen.

Nieu­wen­dijk werd ver­la­ten nabij een scheepswerf die vrij dicht tegen de A27-snelweg aanligt. Daar­op werd buurt­schap Kille bereikt. Nu liepen we weer langs de Bak­kers­kil. We staken de Pap­sluis o­ver en kregen toen zicht op het Werk aan de Bak­kers­kil, een oud ver­de­di­gings­werk. Het ver­de­di­gings­werk was bewoond. Er was een Bed and Breakfast in ge­ves­tigd.

B&B Fort Bak­kers­kil is gebouwd in 1878/1879. Het fort is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en bedoeld ter ver­de­di­ging van de nabij gelegen i­nun­da­tie­sluis (de ‘Pap­sluis’). In mei 1940 was het fort bemand, maar er werd niet gevochten. Na de oorlog zijn er NSB'ers geïnterneerd. Dit duurde tot september 1946. Tegenwoordig is het gehele fort Rijksmonument. In 2012 werd de bestemming ver­an­derd in Bed en Breakfast. Hier ging een langdurige en zeer grondige verbouwing aan vooraf.

Verderop staken we de Dijkgraaf Den Dekkerweg over via een fietsbrug. Zowel voor als na de brug liepen we over een dijk en door de opening van de dijk liep de Dijkgraaf Den Dekkerweg. Aan de zijkanten van de dijk langs de weg zagen we gleu­ven zitten waarin schotten geplaatst konden worden bij hoog water. Van de fietsbrug hadden we een mooi uitzicht op molen de Ver­voor­ne Polder.


In buurt­schap De Schans zagen we talrijke oude kazematten. Op een ervan was stripheld Lucky Luke geschilderd. Het was nu niet ver meer naar de fi­nish. Een paar honderd meter voor de fi­nish ver­lie­ten we de wan­del­rou­te en liepen daar­op recht­streeks naar de bushalte. Het tra­ject naar de fi­nish hadden we eerder op de dag al gelopen.

Het was een hele aardige tocht geworden. De tocht was mooier dan verwacht. Ik had veel ver­har­de we­gen verwacht maar er zaten flink wat on­ver­har­de we­gen en paden in het parkoers. De gebruikte ver­har­de we­gen waren over het algemeen rustig. De rust­pos­ten waren goed ver­deeld. De ver­zor­gings­pos­ten waren op 7 en 20 km terwijl de grote rust op 14 km was.

Klik HIER voor de betekenis van de buttons die boven aan dit verslag staan.

Henri Floor