Westerborkpad, Beilen - Kamp Westerbork

Op donderdag 3 oktober 2013 liepen we het laatste traject van het Westerborkpad. Even na 9 uur kwa­men we in Beilen aan met de trein. Bij de naburige fietsenzaak dronken we een bekertje kof­fie. Na de psychiatrische inrichting Beileroord en het Al­tin­ger­hof werd nabij een Joodse be­graaf­plaats Beilen verlaten. Meteen zagen we het bord van Eursing. Na kruising met de N381 kwa­men we langs be­graaf­plaats Eursingerhof.

Daarna volgden we de doorgaande weg zo'n 4 km. Daarbij kwa­men we langs een locatie waar tal­rij­ke pompoenen en kalebassen te koop waren. We vol­ston­den met het maken van foto's hiervan, want mee­ne­men van een enkele kalebas voor 5 euro zagen we toch niet zitten. Nabij het O­ran­je­ka­naal had­den we rust in een van de zeer weinige bushokjes langs deze verkeersweg. Evenals de vorige dagen, waaide het ook deze dag flink en dan is het aangenaam om even uit de wind te zitten.

In kamp Westerbork werden verschillende industriële activiteiten ontwikkeld. Er werd opdracht gegeven ‘aus kriegswichtigen Gründen’ een smalspoorlijn tussen kamp Westerbork en het O­ran­je­ka­naal aan te leggen. Zo werd het O­ran­je­ka­naal betrokken in het func­ti­o­ne­ren van kamp Westerbork. Vandaar zouden de met schepen aan­ge­voer­de bouwmaterialen of te demonteren neergestorte vlieg­tui­gen naar het kamp worden ge­voerd. Op de film­op­na­men die in mei 1944 in het kamp zijn gemaakt is veel van deze bedrijvigheid te zien: een schip in het O­ran­je­ka­naal dat wordt gelost, lorries die volgeladen op het spoorlijntje worden geduwd, aan­ge­voer­de materialen die gebruikt worden voor de bouw van een bloemenkas.
Het O­ran­je­ka­naal kreeg ook een rol in een aantal ontvluchtingen uit kamp Westerbork. Naar ver­hou­ding is het aantal ontsnapten uit het kamp gering geweest: op een totale bevolking van 100.000 gevangenen 300 men­sen. De ontsnappingen kennen geen eenduidig patroon en hebben op zeer verschillende manieren plaatsgevonden. In een onbekend aantal gevallen is het O­ran­je­ka­naal de ‘weg’ naar de bevrijding geweest. Niet altijd was een brug te vinden voor de in de omgeving totaal onbekende vluchters.


Nadat de Oude Provinciale weg was overgegaan in de Beilerweg sloegen we af over de Zwig­gel­ter­weg. Na de spoorwegovergang werd even later de ver­har­de weg verlaten en dwaalden we fraai door natuurgebied Heuvingerzand in het Hart van Dren­the. Daar waar de weg bij de spoorlijn uitkwam, ter hoogte van de To­ren­ak­ker­weg had­den we zicht op de locatie van het voormalige treinstation Hoog­ha­len. Op 27 ja­nu­a­ri 2012 reed ik met een bus van het Her­in­ne­rings­cen­trum naar deze plek. Van hier werd naar kamp Westerbork gelopen en daarmee werd het Westerborkpad officieel voor geopend ver­klaard.

We liepen naar het centrum van Hoog­ha­len en dronken kof­fie in het Wapen van Schotland. De kof­fie­kop­jes waren aan de kleine kant en toen we onze route vervolgden vonden we, bij het passeren van een bakker waar we ook kof­fie had­den kunnen drinken, het jammer dat we niet hier kof­fie had­den gedronken. Later die dag kregen we echter nog een herkansing.

Hoog­ha­len werd in oostelijke richting verlaten en we staken de spoorlijn over. Over het traject van de voormalige spoorlijn van Hoog­ha­len naar kamp Westerbork volgden we nu dat traject. Het eerste stuk hiervan was nu onderdeel van Va­kan­tie­oord en bungalowcentrum Grote Zand. Daar was trouwens ook nog een mogelijkheid van kof­fie­drin­ken.

We kwa­men nabij het Her­in­ne­rings­cen­trum, maar we besloten eerst de officiële route naar Kamp Westerbork te lopen. Naast het feit dat ik hier op 27 ja­nu­a­ri 2012 alleen was geweest, was ik hier met Coos ook op 21 september 2012 geweest met het Dren­the­pad. Toevallig had ik de voor­gaan­de dag in het Westerborkpad-boekje ge­le­zen dat we nog in aanmerking kwa­men voor een aandenken. Dit aandenken bestond uit een speld in de vorm van de markering en wel een prikkeldraad en een prachtig certificaat.

Vervolgens liepen we weer naar het centrum van Hoog­ha­len om met de uurbus huis­waarts te gaan. We wisten dat deze bus om 18 minuten over het uur zou vertrekken en daardoor had­den we nog net gelegenheid om naar de bakker te lopen en daar een heerlijk glas Latte Macchiato te nut­ti­gen te­za­men met een lekker en welverdiend ge­bak­je. Het was voor ons ook feest omdat deze dag onze hu­we­lijks­dag was. Het was deze dag weer een mooie droge wandeldag met veel zon­ne­schijn geworden met een ma­xi­mum­tem­pe­ra­tuur van 15 graden. Toen we met de trein huis­waarts reden troffen we bij het overstappen nog een, voor ons, bekend echt­paar dat deze dag 50 jaar getrouwd was.

Henri Floor