Op zaterdag 28 april 2012 had ik een wandeltocht vanuit Dongen op het programma staan. Het hing er nog van af wat voor weer het zou worden. De vooruitzichten waren, dat het in het midden en westen van het land regen werd voorspeld met kans op zware buien. In het oosten daarentegen werd droog en warm weer voor de tijd van het jaar voorspeld. Daarop besloot ik, samen met Coos, de NS wandeling Bekendelle te gaan lopen. Deze wandeling stond bij Coos al lang op het programma, maar het was toch gauw 2 uur reizen met de trein naar het beginpunt van de wandeling. En dat doe je toch niet zo heel gauw.
In Arnhem hadden we genoeg overstaptijd om een kop koffie te kopen. We besloten hiervan toch af te zien omdat er in de Syntus-treinen geen toiletten zit, net als bij de sprinters van de NS. Want het was ruim een uur reizen met de trein vanuit Arnhem naar Winterswijk.
Wij arriveerden om 9:40 uur in Winterswijk. De route voerde eerst door het centrum van Winterswijk. In het centrum vonden we een geschikt adres om koffie te drinken. Daarna vervolgden we ons pad. We kwamen eerst langs de RK Jacobskerk en op de markt stond de protestantse Jacobuskerk. Langs de Wooldstraat, bij zijweg Bossesteeg, viel restaurant De Nachtwacht op met zijn rood/wit gekleurde luiken en naast het restaurant stond een huis met fraaie daggevel. Verder langs de Wooldstraat troffen we meerdere fraaie gevels. Voor een spoorlijn sloegen we af en volgden een fietspad. Dit fietspad lag op de fundamenten van een oude spoorlijn.
De Borkense Baan, het oude enkelspoor tussen Winterswijk en het Duitse Borken, is thans natuurreservaat. De jubilerende Nederlandse Spoorwegen (150 jaar) schonken in 1989 het ruim 5 km lange baanvak aan de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten en aan het Gelders Landschap. In de nieuwe opvattingen over natuurbehoud wordt veel waarde gehecht aan verbindingsstroken, waarlangs plant en dier zich veilig kunnen verplaatsen. Ook spoorbermen zijn in dit opzicht van belang. Tot 1955 was de Borkense Baan belangrijk voor de aanvoer van Duitse steenkool. In de zomerdienstregeling van 1914 reden op dit traject 6 à 7 treinen per dag. Winterswijk was toen een druk internationaal station, met verbindingen naar Borken, Bocholt, Arnhem en Apeldoorn. Door de ontwikkeling van de textielindustrie kwam zelfs een lijn naar Twente tot stand.
We kwamen langs een oude watermolen (Olliemölle) en daarna werd het pad onverhard. Buiten Winterswijk vielen al gauw de boerderijen op. Ze waren landelijk gelegen met grote landerijen rondom. Veel boerderijen hebben rood gekleurde daken.
Vooral dieper in de Achterhoek zijn de houten topgevels van de boerderijen in de kleur van 'ossenbloed'. Die roodbruine kleur is heel traditioneel. Voorheen werd de verf bereid van roodblek (het ijzeroer in de bodem) vermengd met biest (de eerste melk van een koe die net geworpen heeft). De biest bevat veel eiwit, een goed bindmiddel voor de verf.
Bij café-restaurant en watermolen Berenschot hadden we een rust. We hadden nu ongeveer 5 km afgelegd. De oude watermolen was heel mooi ingericht. Er waren meerdere verdieping in aangebracht. We lieten ons de Latte Macchiato goed smaken. Toen we ons pad vervolgden kwam net een (nieuwe) wandelgroep aangelopen die hier ook een rust hadden gepland.
In 1652 bouwde de heer Adriaen van Eerde tot Pleckepol de molen. De molen behoorde bij de havezathe het Plekenpol. Hij bouwde 2 molens: een korenmolen (nu de oude molen) en een oliemolen (aan de andere kant van de beek) en een woonhuis voor de molenaar. In 1718 kwam de molen in handen van Mathias Walyen. Deze man kreeg de molen als aflossing van een lening die de familie van Eerde niet meer kon betalen.
In 1726 wordt de molen, het woonhuis en de tuin verkocht aan de Wooldse familie Roerdink. Jan Roerdink betaalde er 336 gulden en 5 stuiver voor. In 1749 was de herbouw voltooid en lieten Jan en Clasina Roerdink een kalkstenen gedenksteen met inscriptie metselen in de voorgevel van de molen. De molen kreeg een nieuwe naam: “de Nieuwe Molen”.
Op 22 juli 1911 werd de molen verkocht aan de heer en mevrouw G.W. Berenschot. Gerrit Willem Berenschot was handelaar in graan, stro, eieren, boter, etc. Hij kocht de molen voor zijn zoon Derk Jan Berenschot. De molen kreeg ook weer een andere naam: de Berenschot Molen.
Het ambachtelijke gedeelte van de molen werd in 1984 gerestaureerd. Het andere gedeelte van de watermolen, waar vroeger het graan en de meelzakken lagen opgestapeld, is in authentieke staat hersteld en is op 29 juni 1991 geopend als restaurant.
We liepen nu door bosgebied Bekendelle, de naamgever van deze NS wandeling. De route voerde hier fraai langs de sterk meanderende Boven Slinge. Bij een boom zat een lang touw boven de Slinge waaraan een jonge dame meerdere keren boven de Slinge slingerde onder het toeziend ook van familieleden.
De omgeving van de Slinge is een nauwelijks geschonden beeklandschap. De kronkelende rivier heeft door de eeuwen heen regelmatig haar loop veranderd. In de vroegere rivierbeddingen heeft zich het elzenbroek ontwikkeld, een vochtig bos met een rijke vegetatie, zoals zwarte els, elzenzegge, valeriaan en kattestaart. In het voorjaar treft u rond Bekendelle witte tapijten van de bosanemoon of gele dekens van de hier veel voorkomende sleutelbloem. Aan de beekoever bloeit het groot hoefblad, herkenbaar aan de paarse bloem op een forse steel. Langs de Slinge ziet u met enig geluk de ijsvogel, die met zijn bonte verenkleed haast tropisch aandoet. Deze inmiddels zeldzame vogel graaft een nestholte in de steile oeverwal van de buitenbocht. Tussen mei en juni legt de ijsvogel 6 à 7 eieren. De jongen worden gevoed met kleine visjes, libellen en waterkevers. In het slib van de binnenbocht kunt u een andere zeldzame beekvogel tegenkomen, de grote gele kwikstaart.
Verderop liepen we langs grote weidevelden waarop heel veel paardenbloemen in bloei stonden. Het zorgde voor een geel tapijt. Op ongeveer 13 km in buurtschap 't Woolde, besloten we, bij gebrek aan bankjes, een oude boomstam als zitting te nemen. Hier vielen, nauwelijks merkbaar, enige regendruppels naar beneden.
In het buurtschap 't Woolde liggen enkele mooie scholteboerderijen. De scholteboer is de grootgrondbezitter van het buurtschap. In de middeleeuwen was de scholteboer vertegenwoordiger van de adel (grondeigenaar) in het buurtschap. De scholte, zelf ook een horige, moest erop toezien dat de hofhorige hun verplichtingen nakwamen. Met de achteruitgang van de adel nam de macht van de scholten toe. Na de Franse tijd gingen de scholten zich beschouwen als grondeigenaren. De pachters moesten bij voorrang de scholte gaan helpen met de oogst. Rond Sint Peter (22 februari) deed de deurwaarder met hoge hoed de ronde om de pacht op te zeggen of te verlengen. Soms volgde dan een trektocht met paard en wagen van een heel gezin naar een volgend pachtbedrijf. De kroonprins - scholtenzoon - trouwde met een (uitgezochte) scholtendochter: geld trouwt met geld! 'De waereld wördt nooit like, want rieke trouwt met rieke!'. De jongere zonen gingen soms in de textiel of werden dominee, want dat gaf aanzien. De scholten bestaan nog en zijn nog steeds invloedrijk binnen de plaatselijke gemeenschap. Wel is de verhouding bezitter-pachter inmiddels gemoderniseerd.
Het was deze dag tot nog een mooie dag geweest na een zeer natte nacht. Toen we 's ochtends opstonden en naar buiten keken was het uitzicht, met talrijke regendruppels op de ramen, zo troosteloos, dat we even overwogen om niet te gaan wandelen. We hebben er beslist geen spijt van gehad dat we toch zijn gaan wandelen. De temperatuur was tot rond de 19 graden gestegen en dat is heel mooi wandelweer.
Verder liepen we waarbij we de fraaie omgeploegde akkers bewonderden. Bij de Stuwbeekerbrug was de naam in de brug gegraveerd inclusief het bouwjaar 1926. We liepen nu door een bospassage van Landgoed 't Walfort. Even verderop kwamen we bij de boerderij met waterput die ook in het wandelboekje "de 20 mooiste NS wandelingen" stond afgebeeld. Aan een droogmolen hing de was te drogen.
Landgoed Walfort maakte oorspronkelijk deel uitmaakte van havezate 't Walfort. In totaal twaalf jachtpalen geven de grenzen van het landgoed aan. De gemeente Aalten kocht het landgoed aan in 1958. In 2003 droeg de gemeente Aalten 't Walfort in erfpacht over aan Het Gel-dersch Landschap. Het is tegenwoordig een onderdeel van het Nationaal Landschap Winterswijk, een gebied van totaal bijna 22.000 hectare groot.
Aalten werd bereikt. De route voerde, net als in Winterswijk, door het centrum. We vonden dat de straten hier mooier rood/wit/blauw versierd waren vanwege de naderende Koninginnedag dan in de straten van Rhenen. Want wij hadden een dag te voren de NS wandeling Elsterberg vanuit Rhenen gelopen. Na de grote kerk aan de Markt werd de finish bij station Aalten bereikt.
Het was een hele mooie dag geworden. We vonden de tocht zo mooi dat we de tocht wel vaker willen lopen.
