fotoreportage alle foto's in het klein van de tocht diavoorstelling foto's nabestellen foto's op Picasa Terug naar de homepage van Henri Floor Het touwtrekpontje met de marathon van Texel

de marathon van Texel

Landschapsreservaat De Hoge Berg Op zaterdag 3 en zondag 4 september 2011 or­ga­ni­seer­de de sportwandelschool Hoorn/West­fries­land een tweedaagse wandeltocht op Texel over de af­stan­den van 42, 21 en 10½ km. Bovendien werd op 3 september ook een 60 km georganiseerd onder de naam Rondje Texel. Voor deze 60 km hadden wij be­langstelling en daarom hadden wij een trek­kers­hut gereserveerd. We hadden de reservering ruim een half jaar tevoren gedaan. Nu dan de organisa­tie­da­tum was aangebroken besloten we, door om­stan­dig­he­den, toch niet Rondje Texel te lopen.

Gelukkig werd ook deze tweedaagse tocht ge­or­ga­ni­seerd waarop we nu besloten om op de zaterdag de 42 km te lopen. Toen wij rond 7:15 bij de start­lo­ca­tie, te weten de Stayokay/jeugdherberg, arriveer­den, begaven net 4 wandelaar zich op pad. Deze tocht had twee verschillende startlocaties. Vanuit de Stayokay liep de noordelijke route en vanuit de aanleghaven in ’t Horntje liep de zuidelijke route. Voor de noordelijke route, die ik liep, was op deze zaterdag weinig belangstelling voor de 42 km. Er deden slecht 5 wandelaars mee. Wij hadden het derhalve erg rustig op het parkoers. Dat er maar 5 deelnemers waren, hoorde ik echter pas op de 3e stempelpost op 22,6 km.

de marathon van Texel

Landschapsreservaat De Hoge Berg We verlieten tegen half acht de start. We liepen de Haffelderweg helemaal uit. Dit was een rustige weg, omdat dit een doodlopende weg was voor auto's en we hadden daardoor dus geen last van autoverkeer. Tot aan Oudeschild voerde de route heel mooi over veelal smalle graspaden tussen tuinwallen. Daarbij liepen wij op korte afstand langs De Hooge Berg. Langs de Schansweg stond een schapenboet, één van de velen, maar deze was de enige op Texel, die niet in de goede richting was gebouw. Aan het met­sel­werk te zien, was deze schapenboet vrij nieuw.

Van de kei­leem­op­stu­wingen uit de ijstijd is de Hoge Berg het meest opvallend. Het hoogste punt van de Hoge Berg ligt 15,3 meter boven N.A.P. Ook de dorpen Den Hoorn, De Waal, Den Burg en Oosterend liggen op zulke kei­leem­op­dui­kingen. De Hoge Berg ligt tussen Den Burg en Oudeschild en ten westen van de heuvel ligt de Erebegraafplaats Hoge Berg Texel van de Georgiërs die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De opstand der Georgiërs
Vijf jaar lang had Texel weinig hinder ondervonden van de Tweede Wereldoorlog. Hoewel er een sterke Duitse bezetting lag, overal bunkers gebouwd waren en een groot deel van de weerbare mannelijke bevolking naar Assen gedeporteerd werd, voelde men weinig van de eigenlijke oorlogsellende.
Toen de nederlaag zich echter aftekende, werden door de Duitse legerleiding noodgedwongen niet geheel volwaardige troepen ingezet. Hiertoe behoorde onder andere een Georgisch infanteriebataljon dat in februari 1945 een soortgelijk onderdeel, dat uit Kaukasië afkomstig was, kwam aflossen. Deze troepen waren geformeerd uit krijgsgevangenen van het oostelijk front. Het 822e Georgische Bataljon bestond uit 800 Georgiërs en 400 Duitsers.
de marathon van Texel

Landschapsreservaat De Hoge Berg Terwijl in de Duitse krijgsgevangenenkampen hon­derd­dui­zen­den Russen omkwamen van honger en ellende, werden de Georgiërs met een zekere welwillendheid behandeld. Georgië was als één van de laatste staten bij de Sovjet Unie ingelijfd. Men speculeerde er daarom op, dat zij ge­mak­ke­lij­ker tot overlopen bewogen konden worden dan de Russen.
Omdat een langer verblijf in krijgsgevangenschap ook voor de Georgiërs slecht zou kunnen aflopen, lieten de Georgiërs zich als hulp­troe­pen van de vijand gebruiken. Toen het er naar uit zag dat de Duitsers de oorlog zouden verliezen, vreesden de Georgiërs voor hun toekomst bij terugkeer naar het vaderland, maar ook bij het bin­nen­vallen van de geallieerden.
Op het moment dat de toestand daarvoor gunstig leek, kwam het bataljon Georgiërs op Texel in opstand, in de hoop dat andere Russische bataljons langs de kust hetzelfde zouden doen. In de nacht van 5 op 6 april 1945 doodden zij de Duitsers met wie de Georgiërs in dezelfde kwartieren gelegerd waren. Naar schatting zijn toen vierhonderd Duitsers om het leven gekomen in de zgn. Russenoorlog.
Op twee grote batterijen, waar alleen Duitse soldaten waren, kregen de Georgiërs echter geen vat. Deze hoog in de duinen gelegen bat­te­rij­en en de zware batterijen van Vlieland en Den Helder hebben reeds op 6 april het Georgische bataljon en met hen de Texelse bevolking onder vuur genomen. Alleen al op Den Burg zijn toen honderden granaten afgevuurd. Uiteraard stuurden de Duitsers al snel versterking naar het eiland om de Georgische opstand de kop in te drukken. Met de bezetting van de batterijen hebben deze nieuwe troepen er ongeveer vijf weken over gedaan om de opstand van het Georgische bataljon, dat uit ongeveer 800 man bestond, te onderdrukken.
de marathon van Texel

langs het Skillepaadje te Oudeschild In deze felle strijd zijn 565 Georgiërs, 120 Texelaars en ongeveer 800 Duitsers om het leven gekomen. Andere bronnen spreken echter van meer dan 2000 gesneuvelde Duitsers. De schade aan Texelse eigendommen was enorm. Vooral in de Eierlandse polder is verwoed ge­voch­ten. Tientallen boerderijen zijn daar in vlammen opgegaan.
De eindfase van de strijd werd uitgevochten rond de vuurtoren, waar enkele Georgiërs zich tot het uiterste ver­de­digd hebben. Toen alle verband tussen de op­stan­de­lin­­gen verbroken was, hebben de Duitsers geprobeerd het ei­land te zuiveren. Vele Texelaars hebben toen de Georgiërs met raad en daad terzijde gestaan. Hoewel Duitsland zich op 5 mei al onvoorwaardelijk had overgegeven, duurde de oorlog op Texel nog tot 20 mei. De Georgische Opstand wordt dan ook wel ‘Europa's laatste slagveld' genoemd.

In het verleden werd het 'oude land' gekenmerkt door de aanwezigheid van stolpboerderijen, tuinwallen en scha­pen­boe­ten. Tijdens de ruilverkaveling in de jaren vijftig verdwenen veel van deze typisch Texelse elementen. Op een groot gedeelte van Texel komen ze nog maar zeer sporadisch voor. Vooral op de Hoge Berg zijn deze landschapselementen grotendeels bewaard gebleven of zelfs opnieuw aangelegd.
Gezien het landschappelijk belang van het Hoge Berg gebied, is het niet verwonderlijk dat dit gebied in 1968 is aangewezen als landschapsreservaat. Op de Hoge Berg bevindt zich tevens De Zandkuil, het enige insectenreservaat in Nederland. De vegetatie op de hellingen van deze Zandkuil is ideaal voor de graafbijen en -wespen die daar leven.


de marathon van Texel

De Ruyterstraat te Oudeschild We bereikten Oudeschild via 't Buurtje.

Behalve water namen de schepen op Texel schapen in als proviand voor onderweg. Aan het einde van de Skilsloot, op de plaats waar de watervaten over de dijk gehesen werden, heerste vaak grote bedrijvigheid. Vanzelfsprekend werden hier herbergen gevestigd en ontstond de naam Jeneverbuurtje.
Een andere naam voor deze buurt was Kollegat (gat = doorgang, kol = prostituee). Na een maandenlang verblijf op zee verbrasten veel zeelieden hier in enkele dagen hun zuurverdiende geld. De officiële naam van deze straat is nu 't Buurtje.


In Oudeschild was de eerste stempelpost bij café restaurant De Zeven Provinciën. In het centrum van Oudeschild genoten we van de talrijke schepen, die in de haven lag. Daarna kwamen we ook nog langs de jachthaven. Na Oudeschild volgden we nog 3 km de Waddenzeekant van de dijk noordwaarts en kwamen daarop bij het clubgebouw van Surfclub Texel, bekend als rustplaats van het oude Rondje Texel. Ik heb rondje Texel in totaal 11 keer gelopen. Een km verderop werd het zicht op de Waddenzee beëindigd toen we de dijk overstaken nabij gehucht Nieuweschild, een asfaltweg.

de marathon van Texel

de haven van Oudeschild We kwa­men uit in Oosterend. Hier was op 13 km de tweede stempelpost. Een vrachtwagen nam het uitzicht op de controlepost vrijwel weg, maar omdat we de routebeschrijving goed volgden, was dat geen probleem. Dit was bij café restaurant Streeds End. Het café was nog niet geopend zodat we nog geen koffie konden krijgen. Wij vonden dit niet zo erg, maar de controleuze had wel zin in koffie. Aan het eind van de dag kwamen we bij deze rustpost hier trouwens ook nog met de auto, maar daarover later meer in dit verslag. We kregen hier een fles bronwater van AH en een appel. Door het bin­nen­hart van Oosterend verlieten we deze plaats weer. Daarbij kwamen de nog langs een standbeeld van een schaap met twee lammeren.

Het beeld van een schaap
Op de hoek van de Oranjestraat staat een bronzen beeld van een schaap met twee lammeren. Het beeld is onthuld door de inmiddels overleden Sijb Koning die vroeger eigenaar van het stukje grond was. Het beeld is in 1978 geschonken aan het dorp door de stichting Oosterend Present. (Een groep ondernemers die een beurs voor Oosterender Ondernemers hebben opgezet hetgeen uitgegroeid is tot een vijfjaarlijks terugkerend groot feest. Het hele dorp staat dan op zijn kop. Het beeld is vervaardigd door de kunstenaar F. Voskuil. Er is gekozen voor een schaap omdat in het gebied rondom Oosterend veel schapenboeren gevestigd zijn en het schaap beeldbepalend is voor het dorp.


de marathon van Texel

de haven van Oudeschild Nu volgden we een paar km asfaltwegen, waarbij vooral de Zwinweg geen groot succes was. Op deze asfaltweg mogen automobilisten maximaal 80 km rijden, maar bij het ontbreken van controle hierop rijden automobilisten soms wel 100 km of meer, beslist niet ideaal voor een wandeltocht. We kwa­men wel op een heel mooi punt uit. Namelijk een graspad langs het Eierlandkanaal. We volgden nu een traject van het Noord-Holland pad. Een traject langs het Eierlandkanaal was slecht begaanbaar. Er was geen echt pad. Er werd van graspol naar graspol gelopen. Tussendoor zetten we onze voeten tussen de graspollen. Maar omdat hier ook schapen liepen, werden onze schoenen en ook broekspijpen be­smeurd met schapenpoep. Hoewel ik mij re­a­li­seer­de dat je op dit pad je enkel kon verzwikken, gebeurde dit helaas toch. Het viel wel mee en ik kon de tocht uitlopen.

We kwamen op een bijzondere plek uit. We moesten namelijk het Eierland kanaal oversteken met een touwtrekpontje. Dit pontje moesten we eerst naar onze kant van het kanaal trekken. Op het pontje waren maximaal vier staanplaatsen. Na overtocht van het Eierlandkanaal volgden wij de Hollandse weg naar het golfterrein van De Texelse Golfclub ’t Hanenhuus te De Cocksdorp. Ook deze controlepost was verscholen achter een grote vrachtwagen die aan het uitladen was. Bij de eerste openstaande deur van ’t Hanenhuis was een winkel met golfartikelen. De beheerder was helemaal niet op de hoogte van de wandeltocht. De tweede openstaande toegangsdeur was de hoofdingang. De portier wist wel van de wandeltocht. Hij wees naar de vrachtwagen die aan het uitladen was. Pas na de vrachtwagen viel de controlepost op. Net als bij de vorige controleposten kregen we een flesje water en een appel. Je kon ook nog meer krijgen op de posten.

de marathon van Texel

de haven van Oudeschild De Cocksdorp heette aanvankelijk Nieuwdorp, maar werd al na een paar maanden vernoemd naar N.J. de Cock. De Cock was een tijdens de Belgische opstand (1830 - 1839) naar Rotterdam uitgeweken Antwerpse reder, die met anderen de 'Sociëteit van Eigendom van Eierland' heeft opgericht. Deze combinatie van ondernemende heren kocht in 1835 van de Staat het kwelderland ten oosten van de Zanddijk tussen het 'oude land' van Texel en het eiland Eijerland. Zij legden met behulp van 1500 arbeiders in de korte tijd van twintig weken een elf kilometer lange dijk aan, waardoor het 'buitenveld', een gedeeltelijk met zoutminnende planten begroeid wadgebied, tegenwoordig bekend als de Eierlandse polder, bedijkt werd.

We vervolgden ons pad en liepen nu langs het golfterrein. Daarbij liepen we langs een kron­ke­len­de sloot. We kwamen op een fietspad uit. Iets verder kwamen van rechts wandelaars aangelopen. Het bleken deelnemers van Rondje Texel te zijn. Zij liepen op dat moment om de Slufter heen. Rondje Texel werd door de huidige organiserende or­ga­ni­sa­tie voor de 1e keer georganiseerd. Nu werd er geen bruggetje aangelegd om over de Sluftergeul te lopen maar werd om het hele Sluftergebied heengelopen.

Tot aan restaurant De Slufter liepen we nu samen met de wandelaars van het nieuwe Rondje Texel. Bij restaurant De Slufter was het heel druk en we besloten daarop meteen door te lopen. We vroegen nog wel even welke pijlen we van de 42 km moesten volgen, want aan beide zijde van het duin stond een verwijspijl met 42 km.

Tot aan Oudeschild was het zonnig weer geweest. Daarna werd het heiig en duurde het tot rond 11 uur alvorens de zon definitief terrein wist te winnen. Nu was het bloedheet. Vanaf café De Slufter volgden we de Postweg over een naast- en vrijliggend fietspad. Daarna volgden we de Oorsprongweg. Het mooie weer had veel dagjesmensen getrokken die bijna allemaal heel snel op plaats van bestemming moesten aankomen. U begrijpt het al, geachte lezer, ook hier werd er weer hard gereden met auto’s.

de marathon van Texel

de middeleeuwse Maartenskerk in Oosterend Bij het kerkje Bethel in het plaatsje Midden-Eij­er­land hielden we staand een rust in één van de weinige schaduwplekken.

Tegenwoordig is Eierland het noordelijke deel van Texel, dat onder meer de gelijknamige polder en De Cocksdorp omvat. Maar oorspronkelijk was het Eierland een apart eilandje. Het werd Eierland genoemd omdat de vo­gel­ei­e­ren er in het voorjaar voor het grijpen lagen. Ook leefden er enorm veel konijnen. Daarom werd het eilandje ver­pacht. De pachter van Eierland onderhield ook eeuwen­lang de veerdienst naar Vlieland. Het huidige veerbootje had al in de 16e eeuw een voorloper!

Na een rust, waar we wat gegeten en gedronken hadden, vervolgden we ons pad. Na kruising met de Hoofdweg werd de Oorsprongweg rustiger. We liepen nu in de buurt van het vliegveld van Texel. Klapperend zeil boven ons hoofd deed ons op een gegeven moment naar boven kijken en zagen we vier parachutisten omlaag komen.

We kwamen weer bij het Eijerlandkanaal uit en volgden dit nu zuidwaarts over weer een traject van het Noord-Hollandpad. Volgens de rou­te­be­schrij­ving moesten we het Noord-Hollandpad nu 7½ km volgen. Bij een bankje hielden we een rust en even later kwam een wandelaar langs gelopen. We wisten niet of dat één van de vijf 42 km lopers was en vroegen het ook niet aan hem. Later bij de finish zagen wij hem echter zitten. Even verder stond bij punt 43 van de routebeschrijving “bij ANWB 62870 1” als eerste deel van de beschrijving. Omdat wij niet verder lazen en ook al wat vermoeid aan het raken waren, zagen we het laatste teken “1” voor de letter “l” aan en sloegen we LA. We liepen nu het gehucht Barger in. Al spoedig vertrouwden we dit toch niet. We haalden ons GPS erbij en bestudeerden de ingetekende route op ons GPS met de ingetekende route, die wij samen met de routebeschrijving bij de start hadden ontvangen. Het bleek dat we bij de ANWB paal RD hadden moeten lopen.

de marathon van Texel

touwtrekpontje over het Eijerlands Kanaal We kwamen nu in het plaatsje De Waal. Nu was het niet ver meer lopen naar Den Burg. In het centrum van Den Burg was op 41,3 km de laatste stempelpost bij de Steenenplaats. Er stond in de rou­te­be­schrij­ving niet wat Steenenplaats precies was. Was het een gebouw of een straatnaam? Door het zonnige en warme weer was het er ook nog eens loei-druk. Maar we troffen de post toch aan. Hier zaten de drie controleurs van de eerste drie ver­zor­gings­pos­ten bij elkaar. Verderop kwamen we langs de Hervormde Kerk.

De Hervormde kerk van Den Burg aan de Binnenburg is rond 1400 gebouwd op het uit zwerfkeien bestaande fundament van een Romaans kerkje. Tijdens de opstand van de Georgiërs aan het einde van de Tweede We­reld­oor­log werd de kerk zwaar beschadigd. Direct na de oorlog werd het markante gebouw in het centrum van Den Burg gerestaureerd.

Een km verderop was in Stayokay de finish. De GPS noteerde 42,8 km. Daarbij zat ook het verkeerd lopen bij gehucht Barg.

Coos was deze dag met haar vriendin naar de Cocksdorp gereisd met de bus. Daar hadden ze een traject van het Texelpad opgepakt, waarbij ze eerst ook nog de vuurtoren hadden bezocht en beklommen. Zij liepen naar Oosterend. Toen ik bij de finish was aangekomen met mijn wandeltocht belde ik hen op. Het bleek dat zij Oosterend net hadden bereikt en in de Kerkstraat waren. Ik vertelde hen om de straat uit te lopen naar café restaurant Streets End. En daar reed ik naar toe om hen op te halen en gezamenlijk reden we naar ons overnachtingadres.

Oorspronkelijk had ik nog het plan gehad om op zondag 4 september nog de 21 km van de zuidelijke route te lopen, maar mede vanwege mijn verzwikking besloot ik helemaal niet te lopen. Vier dagen later zouden we op vakantie gaan en daarop besloot ik mijn enigszins verzwikte enkel te ontzien.

de marathon van Texel

De Slufter Coos liep met haar vriendin wel een traject van het Texelpad en wel van De Koog naar de aan­leg­ha­ven in ’t Horntje. Ik reed deze dag wat met de auto rond op Texel. Rond 15:15 uur kwam ik bij de aan­leg­ha­ven in ’t Horntje aan met de auto en wachtte in het TESO lokaal op Coos en haar vriendin. Ondertussen praatte ik wat met een organisatielid van de wandeltocht. Want hier vandaan was de start en de finish van de zuidelijke wandeltocht. Met de boot van 16:30 uur voeren we van Texel naar Den Helder en reden we verder huiswaarts.

Wij hebben begrepen dat Rondje Texel nu in te­gen­ge­stel­de richting werd georganiseerd als vroeger. Dat lijkt mij persoonlijk niet zo slim. Want het parkoers over strand is toch beduidend zwaar­der dan over verharde wegen. En nu dit zwaardere stuk ook nog eens in het tweede gedeelte van de tocht is opgenomen is dat vragen om moeilijkheden. Niet alle 60 km lopers hebben dan ook de tocht uitgelopen.

Wat mijn wandeltraject betreft: de route is duidelijk door een wandelaar uitgezet, die de mooie plekjes weet te vinden, maar beperkt is vanwege de te lopen afstand. Om een route uit te zetten zonder die asfaltwegen, waar hard wordt gereden, dan moest de tocht in afstand langer of korter worden. Beter zou het zijn om eerst een autovrije route uit te zetten en pas daarna gaan kijken welke afstand daar bij hoort.

Wij willen de organisatie hartelijk danken voor deze tocht.

naar de top van deze pagina

Henri Floor