Op zaterdag 5 maart organiseerde de FLAL de Reitdiep tocht vanuit Groningen. Er kon gestart worden op de 25, 40 en 60 km. Wij kozen voor het 60 km parkoers en er kon vanaf 8 uur gestart worden.
Hoewel wij op tijd waren gearriveerd, troffen we nog zoveel bekenden, dat het niet lukte om bij de allereerste te startten. Bovendien liep de klok van de startlocatie ongeveer 5 minuten voor. En deze klok werd bij het startten gebruikt. Wij verlieten de startlocatie vanuit gebouw Kapteynborg op het Zernike complex. Wij waren hier niet bekend en na een paar minuten zagen we wandelaars van rechts komen, die een kortere route wisten.
We liepen langs de gebouwen Brugsmaborg, Van Olst Toren en de Van Doorn veste naar het Willem Alexander Sportcentrum. Dit laatste gebouw was een groot, groengekleurd gebouw met aan een zijde een skidak.
Na het Marie Kamphuisborg gebouw kwamen we langs de Bernouilliborg, Centrum voor Levenswetenschappen
De naam Bernoulliborg is ontstaan uit de namen Johan Bernoulli, die hoogleraar in Groningen was en zijn zoon Daniel Bernoulli. Met het woord borg wordt verwezen naar de oude Groningse borgen.
Na het gebouw van Natuurkunde en Chemiecomplex kregen we zicht op de Zernikeborg
De Zernikeborg is het ICT-infrastructureel knooppunt van Noord-Nederland en is gevestigd op het Zernikecomplex van de Rijksuniversiteit Groningen. In het gebouw zit het Donald Smit Centrum voor Informatietechnologie, de virtualisatieruimte CAVE (Computer Assisted Virtual Environment) en een supercomputer van IBM van het type BlueGene/L, genaamd Stella. Ook is er ruimte voor onderwijs. De gebouwen op het Zernikecomplex waren traditioneel veelal zakelijk en kaal, opgetrokken uit beton en aluminium en voornamelijk functioneel. De Zernikeborg brak met deze traditie en van de buitenkant is er dan ook geen rechte hoek aan te ontdekken. Hoewel binnen wel veel beton en marmoleum te zien is, is de gevel bedekt met keramische leistenen.
Ook kregen we zicht op de vijver voor de Aletta Jacobshal, waarin een opvallend Kunstwerk stond met de naam De ‘Brachistochroon‘ van de kunstenaar Henk Ovink .
Ovinks ontwerp is geïnspireerd door het werk van de 17de eeuwse wiskundige Johann Bernoulli. Bernoulli was van 1695 tot 1705 verbonden aan de universiteit in Groningen en heeft in 1696 de basis gelegd voor de brachistochroon: een wiskundig probleem waarbij de snelste glijbaan wordt gezocht tussen twee punten die niet op gelijke hoogte liggen. De oplossing van dit probleem heeft een belangrijke impuls gegeven aan de verdere ontwikkeling van de wiskunde.
De Bernoulli-verbeelding wordt gevormd door twee cycloïdebogen en een cirkel. Deze cirkel is de cirkel die de vorm bepaalt van de cycloïde, die ten grondslag ligt aan de oplossing van het brachistochroon-probleem. De verbeelding is ca. 14 x 12 x 7,5 meter groot en uitgevoerd in IPE-profielen en volledig gegalvaniseerd. Het kunstwerk is geplaatst nabij de gebouwen van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen op het Zernikecomplex.
Tenslotte kwamen we langs het Uitvaartcentrum/ Crematorium.
We volgden nu de Paddepoelsterweg en sloegen af over de Laan naar ‘t Klooster, een graspad. Aan het eind van dit graspad stond een heel apart uitkijktorentje.
Het weidegebied ten noorden van de begraafplaats Selwerderhof kent een rijke geschiedenis. In de middeleeuwen stonden hier het Kasteel Selwerd, het klooster Maria Virgo en er was bovendien een galgenveld. Een uitkijktoren – ontworpen door Maarten Schmidt – biedt zicht op het glooiende grasland dat eens het kasteelterrein Selwerd was.
Het terrein is sinds 1975 een beschermd archeologisch ondergronds rijksmonument. Tussen 1992 en 1997 zijn er meerdere archeologische onderzoeken geweest.
Om de historie van de plek zichtbaar te maken werden er verschillende ingrepen gedaan. Het gebied werd toegankelijk gemaakt voor publiek door de aanleg van een wandelpad en het plaatsen van een uitkijktoren. Vanaf hier is het het hele terrein goed te overzien. Het gebied is verder gemarkeerd door vier handen met gedichten die zijn geïnspireerd op de geschiedenis van de plek.
Deze historie is het uitgangspunt van de vier gedichten die te lezen zijn in de vier cortenstalen (metaallegering, bestaande uit ijzer waaraan koper, fosfor, silicium, nikkel en chroom zijn toegevoegd) handen in het gebied. De gedichten zijn geschreven door Jan van den Berg, Albertina Soepboer en Lammert Tesinga. De vorm van de handen komt overeen met die van de betreffende dichters.
De handen markeren de plek van het voormalige kasteelterrein. Restanten van het kasteel werden in de jaren negentig bij toeval ontdekt, toen het gebied bouwrijp werd gemaakt voor het Zerniketerrein. Het kasteel was in de middeleeuwen het onderkomen van de heren van Selwerd. Zij bestierden Groningen vanaf de twaalfde eeuw. Een beruchte telg uit dit geslacht was Rudolf van Prediker, die ook wel bekend stond als de ‘Piraat van het Reitdiep‘. Hij werd in 1357 onthoofd door de machthebbers van de stad Groningen.
Naast de handen markeert ook de uitkijktoren van Maarten Schmitt dit gebied van voormalig kasteel Selwerd.
We kwamen uit bij het Van Starkenborghkanaal. We volgden dit kanaal tot de Paddepoelsterbrug. De brug stond open zodat we even moesten wachten en met ons nog een man of 15. Na buurtschap Paddepoel kwamen we uit op de N361 Groningen-Winsum. We volgden deze weg tot een afslag naar het Harssensbosch van het Groninger Landschap. We zijn hier in de Provincie Groningen en daar is niet zo veel bos. Hier wordt dan al gauw iets een bos genoemd, want hier in het Harssensbosch was het echt zoeken naar bomen.
Bij het betreden van het Harssensbosch was ook de splitsing met de 25 km. Dit werd door ons alleen opgemerkt door een bordje hieromtrent, want de 25 km lopers waren nog niet gestart.
Het was inmiddels licht gaan motregenen, waardoor het fototoestel werd opgeborgen. In ben niet zo dol op regendruppels of mijn foto‘s. We kwamen door Adorp en door de motregen werd hier dus geen foto‘s gemaakt. Ook niet van het kerkje en de op afstand staande Aeolus molen.
De Aeolus molen is een koren- en pelmolen. Aeolus was de god van de wind volgens de Griekse en Romeinse mythologie. De molen dateert uit 1851. Bij de bouw is de molen al wat scheefgezakt. Daarop werd de bovenbouw van de molen van extra metselwerk voorzien.
Over de Torenweg werd nu koers gezet naar Wierumerschouw. En daarbij liepen we over de Wierumerschouwsterweg. In Wierumerschouw was op 10 km een verzorgingspost in de stal van een boerderij.
In het verleden lag Wierumerschouw in drie gemeenten; Zuidhorn in het noordwesten, Aduard in het zuidwesten en Adorp in het noorden. In 1990 werden Aduard en Zuidhorn samengevoegd tot Zuidhorn en Adorp werd bij Winsum gevoegd. Sindsdien is de driedeling alleen nog zichtbaar in de postcodeaanduiding van de drie dorpen.
Een volgend buurtschap waar onze wandeling doorheen voerde was Hekkum.
Hekkum is ontstaan op een wierde. Langs Hekkum loopt de oude dijk van het Reitdiep. De kronkel die het Reitdiep hier maakte werd in 1661 afgesneden toen het Reitdiep ter plaatse werd rechtgetrokken.
We kwamen opnieuw op de N361 uit. In Sauwerd werd de provinciale weg verlaten. In Klein Wetsinge kregen we zicht op molen Eureka.
Molen Eureka heeft een zeer unieke inrichting en geldt als een van de molens met het meest gemoderniseerde binnenwerk dat volledig op windkracht kan draaien.
Verderop kwamen we door het kleinere Groot Wetsinge.
Groot Wetsinge en Klein Wetsinge worden tezamen ook wel Wetsinge genoemd. De naam Groot Wetsinge is een wat vreemde naam. Er staan hier minder huizen dan in Klein Wetsinge. Groot betekent hier echter hoog, vanwege de wierde waar het dorp op ligt. Klein Wetsinge ligt niet op zo‘n kunstmatige hoogte.
Bij buurtschap De Raken liepen we weer langs het Reitdiep. We kwamen uit in Garnwerd vlakbij molen De Meeuw. We hadden al meerdere keren wit/rode markeringen gezien van het Pieterpad. Hier in Garnwerd was op 18½ km de eerste grote binnenrust.
We verlieten de grote rust.
Na café Hammingh liepen we door Garnwerd met zijn smalle straten en aan het einde van het dorp langs de Sint Ludger kerk.
De Sint-Ludgerkerk is van oorsprong een romanogotische kerk. De kerk werd in het begin van de 13e eeuw gebouwd.
Het was inmiddels droog geworden en opgeklaard. De zon kwam er weer door. Op een splitsing stond heel onduidelijk met een pijl aangegeven dat we RA moesten slaan. Er stond namelijk veel duidelijker een ondersteunende pijl die RD wees. Deze was voor de 60 km lopers bestemd, echter als zij dit punt voor de tweede keer zouden passeren.
Ik liep tot Garnwerd lange tijd met drie wandelaars. Bij de rust in Garnwerd was ik eerder vertrokken. Toen zij op bovenstaande driesprong aankwamen, riepen zij mij terug in de veronderstelling dat ik verkeerd liep. Vervelend was het nu, dat we meer dan een km geen ondersteuningspijlen aantroffen.
We kwamen door buurtschap Antuma. Hier viel boerderij Koepon op. Dit omdat op toegangspilaren de afbeelding van een koe stond.
Antum is een wierde die voor 75% is afgegraven. 25% werd niet afgegraven. Dit omdat de eigenaar van dat landstuk het weigerde te laten afgraven. Het niet afgegraven deel steekt ongeveer 3½ meter boven NAP boven het landschap uit. Voor de afgraving was Antum een grote en hoge wierde.
De naam Antum verwijst tevens naar de familie Antuma. Die familie woonde vroeger op de nabijgelegen heerd Antuma. Deze werd later verkocht aan de familie Pon. Zij exploiteert er het grote bedrijf Koepon.
Met een heerd wordt een boerderij bedoeld en deze benaming wordt in Groningen gebruikt. De eigenlijke betekenis van heerd is haard of stookplaats. Maar in de loop der tijd werd hier de boerderij zelf, het gebouw mee bedoeld.
We kwamen nu in Aduarderzijl. Naast de zijl viel hier het witte Waarhuis op.
De bewoners van ‘t Waarhuis in Aduarderzijl staan bekend onder de naam "De Koning en de Dame". Rika Dijkstra en Wouter de Koning treden sinds 1995 als "de Koning & de Dame" veelvuldig op in binnen- en buitenland met op maat gesneden programma‘s.
Het 3 eeuwen oude Waarhuis staat op één van de mooiste plekjes in de provincie Groningen. Op de kruising van het tussen 1400 en 1430 gegraven Aduarderdiep en het oorspronkelijke Reitdiep, één van de oudste nog bestaande meanders in Europa.
Aanvankelijk in gebruik als rechtshuis later dienst doende als sluishuis, café en kleinveebedrijf, is het sinds enige jaren omgetoverd tot een klein cultuurparadijsje, waar exposities, concerten, diners en kleinkunst voorstellingen plaatsvinden.
Tevens is het "het huis der gemeente" (Winsum) alwaar huwelijken voltrokken kunnen worden, al of niet met een glaasje champagne of een heuse bruidstaart e.d.
Bij de Allersmaborg was een parkoerswijziging. In de parkoersbeschrijving stond dat we RA door het (witte) hek moesten. Maar er stonden hier opvallend veel pijlen die RD wezen.
We kregen Ezinge in zicht. We maakten er een foto met op de voorgrond een kudde schapen. Op één schaap na waren het allemaal zwarte schapen.
Er kwamen twee wandelaars aangelopen, die ons inhaalden. Één van hen zei, dat hij in de familie het zwarte schaap was. Als hij bij zijn moeder op bezoek kwam en een broer van hem was daar ook, dan ging die broer door de achterdeur het huis uit om hem maar niet te zien en/of te spreken. Wat erg dat zoiets in een familie kan voorkomen.
Toen we Ezinge inliepen, liepen we niet meteen naar de grote rust. Ezinge werd zelfs eerst nog een keer verlaten. Met een rondweg over een fiets- en voetpad werd Ezinge alsnog betreden. De kerk van Ezinge ligt hier heel markant op een wierde en steekt hoog boven de direkte omgeving uit. Aan het eind van de Torenweg was bij café De Brug de tweede binnenrust op 25 km. De ingang was wat moeilijk te vinden. Een grote FLAL-krijtpijl wees naar een gesloten toegangsdeur. Toen liepen we achterom, maar toen kwamen we in een schuur uit. We vonden tenslotte de juiste toegangsdeur.
Ezinge heeft een beschermd dorpsgezicht. De kerk dateert uit het begin van de 13e eeuw. De kerktoren staat los van de kerk. De kerk staat op de rand van de afgegraven wierde.
Ezinge is het hoofddorp van het voormalige schiereiland Middag. De Lauwerszee ontstond oorspronkelijk door zware zee-inbraken. Toen was Middag een schiereiland in de monding van het huidige Reitdiep. Middag komt van het woord Mid-oog. Oog heeft hierin dezelfde betekenis als in Schiermonnikoog en Lauwersoog. Het betekend namelijk eiland. Ezinge ligt aan het Oldehoofskanaal.
Toen we café de Brug te Ezinge verlieten, waren daar ook drie andere wandelaars die deze rust verlieten. Ik zei tegen hen, dat ik het wel leuk vond om even met die goede wandelaars op te lopen. Het samenzijn was echter van korte duur omdat ik mijn wandelstok in het café had laten staan en deze eerst ophaalde.
De volgende doorkomstplaats was Saaksum. We liepen Saaksum niet in via de hoofdweg. Eerst liepen we nog een eind langs het Oldehoofskanaal om vervolgens verderop via een brug het kanaal over te steken en verder over een paar kleine wegen Saaksum te doorkruisen. De Hervormde kerk van Saaksum was in ieder geval het fotograferen waard.
Buiten Saaksum werd ik achterop gelopen door een dame uit Den Haag. Zij was een kwartier later gestart. Zij had het winterseizoen alleen nog tochten van 40 km gelopen. En omdat ze mee wilden doen met de Kennedymars van de Zuidwesthoek was deze 60 km tocht nog een goede voorbereiding. Ze was de rust op 25 km voorbij gelopen in de veronderstelling dat 10 km verder wel weer een rust zou zijn. Dat viel wel heel erg vies tegen, want de eerstvolgende rust was pas na 21 km.
Omdat ik, voor mijn doen, boven mijzelf uitsteeg voor wat betreft mijn wandeltempo, bleven we tot aan de volgende binnenrust samenlopen.
De volgende doorkomstplaats was Roode Haan aan het Reitdiep. Bij camping Roode Haan staken we het Reitdiep over en bevonden ons nu in de gemeente De Marne. Door buurtschap Schouwen werd Schouwerzijl bereikt. We staken de sluis over. Of de woningnood hier hoog is, weten we niet. Maar in een boom ontwaarden we wel een boomhut. Na de stenen Gereformeerde kerk van Schouwerzijl kwamen we ook langs een begraafplaats.
Buiten Schouwerzijl liepen we over het Lijkenlaantje, een graspad. Deze tocht voerde opvallend weinig over onverharde wegen en paden, vandaar dat dit graspad mede opviel. We bevonden ons nu in de buurt van Groot Maarslag, Klein Maarslag en Mensingeweer.
We kwamen uit bij het Winsumerdiep en volgden dit water tot Schaphalsterzijl. Hier staken we het Winsumerdiep over. Na buurtschap Schapehals liepen we weer langs het Winsumerdiep en volgden deze nu in tegengestelde richting. Het eerste stuk zagen we daarop achterop komende wandelaars.
Op de plek waar het Winsumerdiep uitmondt in het Reitdiep ligt Schaphalsterzijl.
Schaphalsterzijl ontleent zijn naam aan Schapehals, een bocht in het Reitdiep ten zuiden van de sluizen.
Bij buurtschap Schilligeham, dat nabij Winsum ligt werd zowaar voor de 3e maal een graspad betreden. Opnieuw kwamen we door een paar kleine buurtschappen zoals Oldenzijl, Alinghuizen en Klein Garnwerd. In Garnwerd was de 3e binnenrsut, op dezelfde lokatie als de eerste grote binnenrust. De afgelegde afstand bedroeg hier 46 km. De routebeschrijving gaf ongeveer 44 km aan. We waren behoorlijk dorstig geworden. Ik bestelde 3 flesjes tonic en later kwam daar nog een 4e bij. De schoenen werden uitgetrokken om de onderdanen even goed te laten uitrusten en wijzelf natuurlijk ook.
We verlieten Garnwerd in dezelfde richting als de eerste keer. Maar nu verlieten we het dorp over de kortste route. Opnieuw kwamen we door een buurtschap waar we nog nooit van gehoord hadden, namelijk De Schifpot.
Over de Torensmabrug liepen we over het Aduarderdiep. Toen we een foto van het plaatsnaambordje De Schifpot maakten kwamen in een weiland 2 ezels naar ons toegelopen, natuurlijk in de verwachting iets lekkers te krijgen. We konden ze daardoor wel van dichtbij fotograferen. Aan onze rechterhand stroomde nu het Oldehoofskanaal en we lieten de brug Frouketil dan ook rechts liggen.
In 1939 kwam de Torensmabrug gereed onder leiding van de toenmalige burgemeester van Ezinge, Dirk Torensma en naar hem is de Torensmabrug vernoemd.
We kwamen nu in Feerwerd en kruisten nabij buurtschap Brillerij het Aduarderdiep opnieuw. Nu kwamen we in Oostum langs het kerkje van Oostum
Het kerkje van Oostum is gebouwd in het midden van de 13e eeuw. Ongebruikelijk is dat de zadeldaktoren dwars staat. Opvallend is de dakbedekking. Ze bestaat uit halfronde pannen die ook wel monniken en nonnen worden genoemd en die afwisselend met de bolle en de holle kant naar boven liggen.
Voordat we Oostum verlieten kwamen we nog langs Huize Klein Reinghesstede dat tussen 1920 en 1935 werd gebouwd. We waren met de wandeling al in het buitengebied van Wierumerschouw geweest. Hier was namelijk de verzorgingspost gevestigd. Maar nu liepen we alsnog door het plaatsje. Zo groot was het plaatsje nu ook niet, want je was er al weer uit voordat je er erg in had.
Van Wierumerschouw liepen we langs het Reitdiep naar het Van Starkenborghkanaal. Vlak voor het Van Starkenborghkanaal staken we het Reitdiep over via de Platvoetbrug. Even verderop staken we het Van Starkenborghkanaal over Beide voornoemde bruggen liggen nabij buurtschap Dorkwerd. De laatst genoemd brug stond bij aankomst open. Daardoor kreeg ik weer aansluiting bij een wandelgroepje.
We liepen, na de sluis bij Dorkwerd, verder langs het Reitdiep en kregen uitzicht op de kerk van Dorkwerd. De lichtintensiteit was inmiddels afgenomen, waarop wij besloten om niet meer ons best te doen om de kerk op de foto te krijgen. Bovendien wilden wij niet te ver achter geraken op het wandelgroepje.
Rond half zeven werd de finish bereikt.
Bij het afmelden kreeg ik een envelopje met inhoud.
Achter op de envelop stond 2500.
Ik had namelijk het speldje gekregen dat behoort bij het afleggen van 2500 FLAL-km's.
Op mijn website houd ik bij, aan welke FLAL-tochten ik heb neegedaan met de bijbehorende afgelegde afstand en de naam van de tocht. Klik
HIER desgewenst voor dat overzicht.
Deze tocht is voor mij behoorlijk zwaar geworden. Door de vele verharde trajecten en het hoge tempo voor mijn doen werden mijn voeten behoorlijk gevoelig.
Het hoge tempo was nodig omdat er een tijdslimiet van 11 uur op stand.
Mijn normale tempo ligt op maximaal 5 km per uur inclusief rusten en nu bedroeg de gemiddelde snelheid 5,7 km.
Wat ons betreft en ook van andere wandelaars hoorden wij, dat ze vonden dat op deze tocht te weinig rustgelegenheden waren.
Tussen de tweede en de derde grote binnenrust zat 21 km en tussen de derde grote binnenrust en de finish zat 14 km.
Op www.flal.nl staat o.a.
"Tijdens de tocht wordt gezorgd voor voldoende rusten in locale horecagelegenheden.
Zonodig wordt een wagenrust (een mobiele verzorgingspost) ingericht.
Als de afstand tussen 2 rustgelegenheden 10 km of meer bedraagt
dan wordt er zo mogelijk op de route een mobiel toilet geplaatst."
Op de voornoemde trajecten van 21 en 14 km hebben wij geen verzorgingspost en geen mobiele toiletten aangetroffen.
Maar parkoerstechnisch was dit een hele mooie tocht en wij danken het FLAL-bestuur dan ook hartelijk voor de organisatie van deze tocht.
Voor mij was dit de laatste FLAL-tocht van het lopende winterseizoen.
Op 19 maart organiseert WS78 de Maarnsche Bergtocht vanuit Maarn over een afstand van 40 km.
Deze tocht valt gelijk met de FLAL-tocht vanuit Ysbrechtum.
En omdat ik de parkoersarchitekt van de WS78 tocht vanuit Maarn ben, mag ik hier dus beslist niet ontbreken.
