Op zaterdag 26 juni 2010 werd de Heuvelrugwandeltocht georganiseerd vanuit
Veenendaal.
De start was bij voetbalvereniging DOVO.
Bij de start konden we gratis koffie of thee drinken.
Na het begroeten van bekenden, begaven wij ons op weg.
Wij kozen ditmaal voor een grote wandeling.
Dit was althans de omschrijving die de organisatie bij de gekozen afstand van 25 km gaf.
De 5 km werd omschreven met: Speciale Kinderwandeling met leuke attractie
De 10 km werd omschreven met: Wandeling voor wandelaars
De 15 km werd omschreven met: Middel-grote wandeling
De 25 km werd omschreven met: Grote wandeling
De 40 km werd omschreven met: Wandeling voor getrainde wandelaars
Nadat we de bebouwde kom van Veenendaal hadden verlaten, bereikten we het Prattenburgse Bosch.
In de routebeschrijving stond extra info vermelding indien we langs of in de buurt van bezienswaardigheden kwamen.
Als eerste was dat in het Prattenburgse Bosch.
Door even van de hoofdroute af te lopen konden we kasteel De Prattenburg zien.
Maar dat was niet het geval vanwege de vele bladeren aan de bomen.
We hadden het idee dat de routebeschrijving in het voorjaar gemaakt was, toen er nog geen of maar weinig bladeren aan de bomen zaten.
Deze mening werd later meerdere keren bevestigd.
We verlieten het Prattenburgsche bos voor een bezoek aan 62½ meter hoge Elsterberg.
De Elsterberg behoort met 62½ meter hoogte samen met de
Amerongse berg (69 m) en de Galgenberg (50 m) tot de hoogste
toppen van de Utrechtse Heuvelrug. De bergen zijn ontstaan in
de ijstijd, toen een grote gletsjer laagjes zand zuidwaarts voor
zich uit omhoog schoof. Toen het warmer werd, smolt de gletsjer
en het water zocht zijn weg naar de randen van de stuwwal.
Het sleet diepe dalen in de ondergrond uit en zo ontstonden de
smeltwaterdalen. De Elsterberg en de Amerongse Berg zijn voor
Nederlandse begrippen vrij hoog geworden, doordat de stuwwal
door een volgende gletsjer opnieuw werd opgestuwd.
Bij een heideveld kregen we een waar panorama voorgeschoteld.
Het zicht was niet optimaal. zodat we de beloofde lange Jan te Amersfoort niet konden zien.
Er stonden heer banken om van het uitzicht te genieten, maar alle plaatsen waren op dat moment bezet..
Verschillende keren kruiste ons pad een mountainbike route.
Hiervoor werd, zeker in het begin, meedere malen voor gewaarschuwd.
De bossen werden meerdere keren opgefleurd met de bloemen van vinderhoedskruid,
Over de flanken van de Amerongse berg werd restaurant 't Berghuis te Amerongen bereikt.
Hier was de eerste rustmogelijkheid.
Honderd meter van de route stond het gedenkteken De Naald.
Vanaf ons pad over het speeltuincomplex bij het Berghuis hadden we ook zicht op de Naald,
maar uiteraard niet zo duidelijk als dat je er vlakbij zou staan.
De Kolom,
een herdenkingszuil, werd opgericht door de Gravin van Athlone.
De Gravin van Athlone, die verwant was aan de koninklijke familie van Oranje-Nassau,
liet de zuil oprichten, als eerbetoon aan de overwinning die de kroonprins van Oranje
en de legers van Wellington en prins Blücher in 1815 behaalden op Napoleon bij Quatre-Bras en Waterloo.
Deze Kolom stond vroeger hoger op de Berg,
maar nadat de Amerongse bossen in de dertiger jaren om financiële redenen werden verkocht,
verdween de zuil bijna geruisloos uit beeld.
Eerst had de boswachter er nog een hek omheen gezet, later was hele geval spoorloos verdwenen.
Dat zinde de bevolking helemaal niet, maar veel konden ze niet doen.
Pas toen de boswachter met pensioen ging, voerde de brandweer in het geheim een bliksemactie uit:
met prikstokken ging het korps de tuin van de boswachter te lijf en wat ze vermoedden kwam uit:
daar lag de zuil twee meter onder de grond in vier delen begraven.
Onder leiding van commandant T. Eijffius werd de Kolom in 't holst van de nacht opgegraven en naar het Kasteel vervoerd,
in 1963 werd de Kolom met medewerking van de gemeente opnieuw opgericht en staat weer als teken van onverzettelijkheid
zichtbaar voor iedereen.
Voordat we het bos verlieten kregen we zicht op een paar oude tabaksschuren.
Na oversteek van de provinciale weg N225 werd
over de smalle Schoolsteeg de straat Zandvoort bereikt.
Hier liepen we even van de route af voor een fraai uitzicht op de Amerongse Bovenpolder.
In de straat Zandvoort werd door buurtbewoners een buiten-ontbijtmaaltijd gehouden.
Met uitzicht op de Andrieskerk liepen we naar café restaurant Buitenlust.
Hier was opnieuw een rustmogelijkheid.
Alleen het toiletgebruik was hier gratis.
Wij liepen deze rustmogelijkheid echter voorbij.
Wij volgden de Burgermeester Jonkheer H. Van Den Boschstraat.
Bij het Dorphuisplein sloeg de route af naar het tabaksteeltmuseum.
Wij liepen nog een paar stappen rechtdoor om bij café De Tram een rust te hebben.
Hier waren wij de enige gasten en we konden onze meegebrachte boterhammen hier rustig opeten.
Dit café was uiteraard versierd in oranje kleuren.
Toen we onze wandeling vervolgden kwamen verkeerd gelopen wandelaars aangelopen,
die de afslag naar het tabaksteeltmuseum hadden gemist.
Hoewel de route gepijld was, stond er bij elke afslag maar één pijl en die moest je dan wel zien.
Voor wandelaars die de routebeschrijving goed raadpleegden, waren er geen problemen want de routebeschrijving was over het algemeen uitstekend.
Langs de dorpspomp nabij de Sint Andrieskerk en de Wilhelminaboom uit 1898 liepen we naar kasteel Amerongen.
Verder liepen we door het centrum van Amerongen tot een splitsing nabij een meubelzaak.
Hier liepen we weer even van de officiele route af om molen Maallust beter te aanschouwen.
Verder liepen we langs een oude tabaksschuur, die tegenwoordig een woning of kantoor is, naar Leersum.
We liepen niet naar de bebouwde kom van Leersum.
Op een kruising, waar de doorgaande route RA sloeg, konden we nog even RD lopen om een mooi zicht op kasteel Zuylenstein te krijgen.
We staken de provinciale weg N225 opnieuw over.
Nu was dat bij een oud gebouw dat tot kasteel Zuylenstein behoort.
Nu dwaalden we weer een tijdlang door bosgebied.
Aanvankelijk was dat door het Zuilensteinse bos.
Later was dat door de Hoge Ginkel.
We zagen het wit geschilderde vakantiehuis van de Hoge Ginkel duidelijk liggen.
Dit viel mede op, doordat om het grondgebied van het vakantiehuis een afrastering stond.
Na nog een heideveld en een hondenpension dat aangeduid werd met Nationaal Dierenpark De Hazenberg werd de Bergweg bereikt.
Vanwege een oude tabaksschuur langs de Bergweg werd nu even deze drukkere gevolgd.
Deze weg was eigenlijk het enige minpunt van deze voor de rest fantastisch mooi uitgezette tocht.
Wij wisten hier wel een beter vervolg, maar onze mening was niet gevraagd.
Liepen we op de heenweg over de flanken van de Amerongse berg, nu werd deze 68,9 meter hoge berg echt beklommen.
Niet iedereen zal de top als zodanig hebben herkend.
Op de top was geen uitzicht en de informatiezuil viel achter gebladerte niet op.
Alleen wandelaars die de routebeschrijving hanteerden zullen deze informatiezuil hebben gezien.
We daalden af tot vlak voor café restaurant 't Berghuis.
30 meter hiervoor sloeg ons pad af, maar degene die nog wilden rusten kon naar 't Berghuis lopen en dat waren er velen.
Hoewel wij niet gingen rusten, liepen we toch nog even naar 't Berghuis omdat vlak daarvoor een kunstmatige grafheuvel was aangelegd,
waar je doorheen kon lopen.
En dat wilden we nog wel even gedaan hebben. Deze grafheuvelbezichtiging stond niet vermeld in de routebeschrijving.
Over één van de mooiste paden (volgens de routebeschrijving) op de Amerongse berg werd de Manage bereikt met in het midden de eenzame Eik.
We besloten hier te rusten. Er was hier voldoende ruimte.
En we gingen zodanig zitten dat we aankomende wandelaars konden zien aankomen.
En dan zagen we wellicht nog bekenden.
Het werd er maar één.
Het was een wandelaar uit Voorburg.
Wij hadden hem eerder leren kennen met de Apeldoornse vierdaagse in 2009.
Na een rust bij de eenzame Eik, die nu helemaal niet eenzaam was met al die wandelaars,
daalden we af waarbij we uitzicht op flatgebouwen van Veenendaal kregen.
Op 19 km sloegen we kort voor het Egelmeer af.
In de routebeschrijving stond, dat nog geadviseerd werd om nog even RD te lopen voor een mooi zicht op het Egelmeer.
Dat deden wij dan ook en dat was beslist de moeite waard.
In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden is het egelmeer een laaggelegen heidegebied op de Amerongse Berg en je vind hier natte heidevegetaties met bijzondere planten. Struikheide en dopheide vormen de voornaamste begroeiing. In de bodem van het meer ligt op ca 30 cm diepte een laag die slecht doordringbaar is voor water, een ‘oerlaag’. Hierdoor blijft er regenwater in de ‘schotel’ staan (vandaar de naam egelmeer). De waterstand in deze ‘schotel’ is veel hoger dan de grondwaterstand in de bodem ernaast, waar het regenwater zo weg kan zakken. Daar kan het grondwater meters lager staan dan de bodem van het meer.
De grondwatermeter laat deze diepe waterstand onder het Egelmeer zien. De waterstand in het meer en ook de diepe grondwaterstand komen in de winter omhoog en dalen weer in de zomer omdat er dan meer verdamping is.
Het meer wordt normaal gesproken gevoed door regenwater. Soms komt het diepe grondwater zo hoog dat het over de rand van de oerlaag in het meer kan stromen (dat gebeurt in de groene zone van de meter).
Het diepe grondwater bevat opgeloste stoffen uit de bodem, waaronder kalk. Stoffen die niet in regenwater voorkomen. Daarom komen er in en om het meer bijzondere plantensoorten voor. De laatste keer dat het diepe grondwater boven de oerlaag uitsteeg was in de natte winter van 1994 -1995.
Waar de naam Egelmeer precies vandaan komt is niet bekend, we weten wel dat de Romeinen zo’n tweeduizend jaar geleden hier al kwamen. Zij noemden het Aegil Marum. Maar Aegil heeft niets met egels te maken. Egelmeer kan dus een verbastering van die naam zijn. Een andere verklaring kan zijn dat het genoemd is naar de bloedzuigers die er zaten, want in de Middeleeuwen werden bloedzuigers, egels genoemd.
Aan de rand van Veenendaal liepen we nog over de Slaperdijk.
Eeuwenlang was de Gelderse Vallei het toneel van overstromingen.
Doordat de waterstand in de Rijn veel hoger was dan die van het
IJsselmeer, bezweek de dijk bij Rhenen regelmatig. Het water kon
ongehinderd de vallei instromen, zelfs tot in de stad Amersfoort. In
1652 werd daarom een slaperdijk aangelegd tussen de Amerongse
Berg en de Emminkhuizerberg, dwars door de Gelderse Vallei.
De Slaperdijk werd zo genoemd, omdat ze haar rustende bestaan
slechts verloor als de Grebbedijk doorbrak.
Na 6 uur lopen werd de finish bereikt.
Deze was gelegen bij Theater De Lampegiet.
Er waren hier ook nog andere aktiviteiten.
Zo trad net een kinderkoor buiten op.
Vlak voor de finish zagen we trouwens
Henk Oudshoorn lopen.
Hij was na ons gestart en we liepen dezelfde afstand.
Hij was ons dus ongemerkt gepasseerd.
Normaal vermeld ik geen namen van wandelaars.
Maar voor wandelaars van 80 jaar en ouder wil ik toch een uitzondering maken.
Henk is namelijk 83 jaar
Vanaf de finish was het ongeveer een km lopen naar NS station Veenendaal centrum.
Daarbij kwamen we langs de Brugkerk, de kerk van de Hersteld Hervormde gemeente van Veenendaal en omstreken.
Even verder stond een gedenkteken ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de watersnoodramp van 5 maart 1855.
Ontembaar brak het water door de dijken van huis en hof en have moest men wijken.
De bovenkant van de zuil wijst aan hoe hoog hier toen het water heeft gestaan.
In een gouden kleur stond het wapen van Veenendaal aan de bovenzijde van dit gedenkteken.
Op de vooravond van de doorbraak van 5 maart 1855
bleek de Rijn volkomen verstopt te zijn door grote massa's kruiend ijs.
De waterstand was op dat moment ruim 11 el (ruim 6 meter) boven het Amsterdams Peil.
Toen het ijs op 5 maart 1855 eenmaal in beweging kwam,
kon een inderhaast aangelegde noodkade de massa's niet meer tegen houden.
Om drie uur des namiddags brak het water ter hoogte van het landgoed 'Den Dooven' door de Grebbedijk,
waarbij een verval optrad van maar liefst 3 meter, zodat in heel korte tijd een metersbreed gat geslagen werd in de dijk.
Het water bereikte al spoedig, 16 uur na de doorbraak, de Slaperdijk en Veenendaal kwam onder water te staan.
Het was een hele mooie tocht geworden die beslist vaker gelopen moet worden.
Het parkoers voerde veel over bospaden en boswegen.
De bepijling was niet optimaal.
Wel stond er bij bijna elke afslag een pijl, maar er stond maar één pijl en er zat geen systeem in hoe de pijlen geplaatst werden.
Elke afstand had wel zijn eigen kleur
Bij inschrijven via internet stond op de website van de organisatie het volgende vermeld:
De opbrengst van de Heuvelrugwandeltocht is voor twee verschillende goede doelen.
Daarom vragen wij uw begrip dat wij de kosten van deze inschrijving (€ 1,49 euro,
ongeacht het aantal deelnemers en een geringe vergoeding voor de gekozen betaalwijze) doorberekenen.
Daar staat tegenover dat u in de ochtend van 26 juni niet in de rij hoeft te staan en direct kunt vertrekken.
Naast de basiskosten van € 6,00 en de hierboven vermelde toeslag van € 1,49
bleek ook nog € 0,26 gerekend te worden voor
een ongevraagde aflopende annuleringsverzekering bij de Eurpeesche verzekeringen met een reissom van € 6,00
en € 0,98 bankkosten zodat het totaal op € 8,73 uitkwam.
De genoemde lange rij bij nainschrijving bleek er helemaal niet te zijn.
Mijn advies is dan ook om in het vervolg (bij deze tocht) niet via internet in te schrijven.
De goede doelen voor deze tocht zijn de gehandicaptensport Veenendaal en Theaterwerkplaats Momo.
De heuvelrug wandeltocht bestemt een deel van haar opbrengst voor het G-Team van Dovo,
waar altijd een onvervulde wens ingevuld kan worden.
Theaterwerkplaats Momo is een werkplaats voor mensen met een (verstandelijke) beperking.
Begrippen als integratie, volwaardig burgerschap en persoonlijke toekomstplanning staan hierin centraal.
Binnen deze ontwikkelingen past de gedachte van een volwaardige, geïntegreerde werkplaats
waar aangesloten wordt bij de interesses en talenten van iedere deelnemer en welke bijdraagt aan de volledige ontplooiing
van de individuele mogelijkheden.
