Vorig WS78 verslag Volgend WS78 verslag. Foto's na afloop van de tocht alle foto's in het klein van de tocht diavoorstelling foto's nabestellen de ingetekende route zoals deze op www.afstandmeten.nl staat Terug naar de homepage van Henri Floor Terug naar de overzicht van alle WS78 wandeltochten Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
RK St. Petrus kerk Op zaterdag 16 januari 2010 organiseerde WS78 de Brabantse Meierij wandeltocht vanuit Vught. De start was vanuit Zaal Rozenoord aan de St. Elizabethstraat. Omdat dit de eerste WS78 tocht in het nieuwe jaar was, werd deze dag toch nog handen geschud en gezoend onder het uitspreken van de beste wensen voor het nieuwe jaar. We verlieten tegen negen uur de start en kwamen al spoedig langs de RK Sint Petrus kerk. Dit was echt een imposant grote kerk.
Van Pieterskerk naar Sint-Petruskerk
De parochie van Sint Pieter is waarschijnlijk al vóór 1200 gesticht. Bijzonder daaraan is vooral dat er al een parochie in Vught was, namelijk die van Sint-Lambertus. Die parochie dateert al van rond 700, terwijl de Petrusparochie waarschijnlijk rond 950 gesticht is door de Aartsbisschop van Keulen. Daarmee ontstond de zeldzame, en voor Oost-Brabant zelfs unieke situatie, van twee parochies binnen één rechtsgebied
Daarna kwamen we op korte afstand langs de PKN-kerk met de grote Sint Lambertustoren
de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
langs de Taalstraat
De 40 meter hoge St. Lambertustoren is een mooi voorbeeld van zogenaamde Kempische gothiek en dateert pas uit de 16e eeuw; 1521 is een van de jaren dat in de archieven van de Duitse Orde wordt genoemd als jaar van afbouwen van de toren. Oorspronkelijk was deze toren (uiteraard) bestanddeel van de Lambertuskerk. In november 1821 is echter het middenschip van de kerk, dat geheel vervallen was geraakt, gesloopt. Het koor is met een buitenmuur afgesloten en zo ontstond de huidige kerk, los van de toren. De toren is later gerestaureerd en kreeg toen twee luidklokken. Deze werden tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter gevorderd.
Evenals de kerk werd de toren, die tijdens de oorlog nogal wat schade had opgelopen, in de jaren vijftig opnieuw gerestaureerd. Sindsdien heeft de toren een carillon, met eerst 35 en later 47 klokken, waaronder drie grote luidklokken. De toren is ook recent weer gerestaureerd, in 2006-2007. Nu staan dus kerk en toren weer in volle glorie als baken van Vught, zichtbaar vanuit de verre omgeving.

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
nabij de brug over de Dommel aan de Paardensteeg Aan Vught heb ik nog jeugdherinneringen, want ik woonde in deze plaats van 1958 tot 1969, dat waren mijn tienerjaren. Na de Dorpstraat kwamen we op de Taalstraat uit. Op deze splitsing zag ik zo'n 45 jaar geleden eens drie politieagenten naast elkaar rijden. We liepen onder de A65-snelweg door. Langs de Taalstraat kwamen we nog langs het voormalige domein van Koning Willem II , "Landgoed" Sophias-Burg.
Taalstraat
Vught kent als enige plaats in Nederland een Taalstraat. Over de Taalstraat liep van oudsher de route van Den Bosch naar Luik, waarlangs zich ter hoogte van het Maurickplein en de Kleine Gent en Sophia’s Burg de oudste kern van Vught ontwikkelde. De Taalstraat is een gaaf onderdeel van het beschermd dorpsgezicht, al is het grootste deel van de bebouwing vrij jong. De karakteristiek van de Taalstraat is tweeledig: het is een van de oudste straten van Vught en onderdeel van een doorgaande weg.

Sophia's Burg
In de buurt van het Maurickplein en Sophia’s Burg vloeiden vroeger enkele stromen, waaronder de Dommel, samen. Hierdoor was deze locatie zowel voor de handel als uit strategisch oogpunt interessant. De oudste geschiedenis van dit gebied gaat terug tot de komst van Karthuizer monniken in de winter van 1471. Van de oorspronkelijke bebouwing resteren enkel de fundamenten. In de zeventiende eeuw is op deze locatie een nieuw landgoed ontwikkeld: Sophiasburg. In de vroege middeleeuwen heeft op het landgoed de haven aan de Dommel gelegen.

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
PTT-plas We sloegen af over de Paardensteeg. Hierlangs stonden talrijke flats, sommige met doorkijkjes. We liepen onder de afrit van de A2 door. Vervolgens staken we de Dommel over en betraden gelijk daarna Het Bossche Broek, althans dat was oorspronkelijk de bedoeling. Maar vanaf dit punt was de route aangepast vanwege gladde en dus gevaarlijke passages vanwege de vorst en de sneeuw van de voorgaande weken. Nu volgden we asfaltfietspaden en voerde de route langs Het Bossche Broek en de zuidkant van de Zuiderplas. De informatie in het infobulletin, op de website van WS78 en de papieren ingetekende route waren niet met deze wijzigingen aangepast. De parkoersbeschrijving echter wel, zodat de meeste wandelaars niets gemerkt hebben dat er parkoerswijzigingen waren.
Nergens in Nederland ligt natuur zo dicht bij het centrum
In de Middeleeuwen was ’s-Hertogenbosch een bijna onneembare vesting. De stad was gebouwd op een zandige heuvel in het moerasland, dat nat bleef dankzij de Dommel en de Dieze. In 1579 lukte het de Spanjaarden toch de stad in te nemen. ’s-Hertogenbosch groeide uit tot een katholiek bolwerk. Frederik Hendrik riep in 1629 de hulp in van de beroemde droogmaker Leeghwater. Dankzij zijn dijkenstelsel konden de Bosschenaren de stad weer in eigen handen nemen. Door de werkzaamheden van Leeghwater ontstond ‘inundatiekom’ het Bossche Broek, een drassig open graslandgebied van 116 hectare langs de benedenloop van de Dommel.
Er waren in 1934 plannen om van de polder een villawijk te maken, maar gelukkig is dat idee verworpen. De gemeente koos voor het Hollandse karakter van de polder tegen het middeleeuwse stadssilhouet.

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
Zuiderplas De eerste plas waar we langs liepen had de naam PTT plas. Na het Ir. A.J.A.M. Segersgemaal kwamen we bij de Zuiderplas. De hele plas was bevroren. Dat gaf een mooi gezicht met talrijke fraaie fotogenieke panorama's. Fraai lag het hoge torengebouw zijnde het Provinciehuis van Noord-Brabant achter de Zuiderplas.
Zowel de Zuiderplas als de PTT-plas zijn ontstaan tengevolge van zandwinning. De Zuiderplas wordt ook wel de Pettelaarseplas genoemd.
We staken de A2-snelweg over en betraden daarop landgoed Pettelaar.
Het landgoed de Pettelaar is een kleinschalig gebied ten zuiden van 's-Hertogenbosch. Het ligt ingeklemd tussen de regionale weg ’s-Hertogenbosch – Schijndel aan de oostzijde, de snelweg A2 aan de noordzijde, het weidegebied het Dooibroek aan de zuidzijde en het Sterrebosch aan de westzijde.
Het gebied vormt een deel van het Dommeldal en is landschappelijk nauw verbonden met het Bossche Broek, het Sterrebosch, Oud Herlaar, Haanwijk en het Dooibroek. Het landgoed de Pettelaar kan worden beschouwd als een onderdeel van de hogere zandgronden waartoe ook de Drunense Duinen en de Vughtse Hei behoren. Aan de noordzijde van deze zandgronden vinden we het landschap dat onder invloed stond van de rivieren, het zogenaamde fluviatiele landschap. Door de combinatie van vele lanen van verschillende soorten bomen, overgangen van droog naar nat, van hoog naar laag, de aanwezigheid van schrale weilanden, akkertjes en bossages geven het landgoed een kleinschalige, gezellige, Brabantse uitstraling.
Het gebied is eigendom van het Brabants Landschap. De totale oppervlakte bedraagt 49 hectare. Er wordt een beheer gevoerd dat de natuurwaarden van het gebied veilig moet stellen, en het liefst nog moet vergroten.

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
landgoed Pettelaar Hier begonnen de gladde paadjes. Bij voetbalterrein Pleinse Boys zagen we een dame die op een soort ski, die aan de uiteinden wieltjes had, op pad ging. We kruisten de N617/ Bosschebaan waar we eerder al even langs gelopen hadden toen we de A2-snelweg overstaken. Verderop voerde de route fraai over dijken, alsof er een rivier langs liep of had gelopen. Er bleek ook een rivier langs gelopen te hebben, namelijk een dode arm van de Aa.
De oorspronkelijke loop van de voormalige grens van Den Dungen met Berlicum en Rosmalen werd gevormd door de Kwalbeek en rivier de Aa. Door de aanleg van de Zuid-Willemsvaart in 1822/1823 ontstond er aan de westkant van het kanaal de zogenaamde Oude of Dode Aa. In het kader van de uitvoering van ruilverkaveling "Het Bossche Broek" is zowel de Kwalbeek als de oude Aa uit het landschap verdwenen. Na de gemeentelijke herindeling van 1 januari 1996 blijkt de Bleekweg nog steeds de oorspronkelijke- en eeuwenoude grens met Schijndel te vormen.

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
nabij de Horzikse Hoeve Langs de dijk lagen meerdere wielen, kleine meertjes. Bij één zo'n meertje hadden we uitzicht op de kerktoren van de RK Sint-Jacobus de Meerderekerk van Den Dungen. Na de Horzikse Hoeve kwamen we op de soeppost. De afgelegde afstand bedroeg hier 10 km. De man van de aanhangwagen had voor iets extra's gezorgd. We konden namelijk roggebrood met spek krijgen.

Na de soeppost vervolgden we de wandeling over de dijk. We kwamen opnieuw langs leuke vennetjes / wielen. We kwamen uit bij het Mariakappelletje aan de Keer uit 1949.
Het Mariakapelletje in Den Dungen
Eind 1947 ontstond bij een aantal vooraanstaande Dungenaren het idee om in Den Dungen een kapel te realiseren. De initiatiefnemers benaderden daarvoor het Brabants Studenten Gilde. Het Gilde reageerde positief, maar Den Dungen moest nog ruim een jaar wachten, omdat in 1948 eerst Wouw aan de beurt was met een kapelletje.
Op 30 januari 1949 kwamen het bestuur van het Brabants Studenten Gilde en de Dungense initiatiefnemers voor het eerst bijeen om onder andere een plaatskeuze te maken. Om de herinnering aan het voormalige Barbaradaelklooster op den Eikendonk levendig te houden werd het idee geopperd om de kapel op de Eikendonk te laten bouwen. Tot circa 1629 had namelijk voornoemd klooster op de bewuste donk in de polder, ongeveer halverwege Den Dungen en Den Bosch, aan de Boschpad gestaan.
Het plan zou door de provinciale overheid later, waarschijnlijk vanwege een mogelijke aanleg van de nieuwe rondweg om Den Bosch, afgewezen worden. Uiteindelijk viel de keuze op de plek waar de kapel later is gebouwd; op de splitsing van de Keerdijk en de Boschpad.
Volgens pastoor Van den Eerenbeemt een prima plek. De Keerdijk bood de parochie eeuwenlang bescherming tegen de dreigende wateroverlast en het nieuw te bouwen Mariakapelletje zou bescherming bieden tegen dreigende geestelijke gevaren. Een opvallende plek ook, waar veel Dungenaren vanwege hun werk in Den Bosch of anderszins dagelijks meerdere malen langs zouden komen.

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
Mariakapelletje aan De Keer We liepen hier volgens de kaart op zeer korte afstand langs de Zuid Willemsvaart, maar het kanaal zelf zagen we niet. Bij herberg de Poeling lasten sommige wandelaars een binnenrust in. Verderop in buurtschap 't Woud verloor ik tijdens het fototgraferen ongemerkt mijn routebeschrijving. Een paar honderd meter verderop bemerkte ik het verlies. Na even twijfelen liep ik toch terug. Eén van de drie wandelaars uit Vinkeveen had mijn routebeschrijving opgeraapt en meegenomen. Eén van hen zei, dat de netjes ingepakte routebeschrijving ongetwijfeld van Henri Floor moest zijn. Zo bekend ben ik blijkbaar.

Verderop liepen we langs de Braakveld Hoeve en Zorgkwekerij Lieseind. We liepen achter het dorp Den Dungen over rustige wegen in de richting van Schijndel. Tegenover café zaal De Kikvorsch, waar de grote rust was gelegen stond de RK parochiekerk Onze Lieve Vrouw van de Heilige Rozenkrans. Toen we de grote rust inliepen besloeg mijn bril. Ik zette mijn bril af en zocht naar een lege stoel. Achterin vond ik een lege stoel en aan de naastzittende persoon vroeg ik vriendelijk of deze stoel vrij was. Ondertussen dwaalde mijn blik naar de tafel voor de stoel en ik zag een grote rechthoekige bak staan met vakjes waarin munten lagen. "Als je met ons meehelpt" was het antwoord van de naastzittende persoon. Het bleek dat op de stoel de kassiere had gezeten en de rechthoekige bak met muntjes bleek de kassa te zijn voor het afrekenen van de consumpties.

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
nabij Lieseind We verlieten de grote rust als een van de laatste niet benevelde personen en vervolgden ons pad. Bij de eerder genoemde kerk stond een deur open. Deze leidde naar de kapel. Naast de kerk was de ingang naar een begraafplaats. Op de twee toegangszuilen stond een engel afgebeeld.

We verlieten Schijndel langs het voormalige Sint-Lidwinaziekenhuis dat thans verbouwd wordt tot appartementencomplex. Opnieuw was er een parkoerswijziging ten opzichte van de oorspronkelijke route. Effektief hield dit in, dat we nu niet het ommetje Weidonk liepen. De route voerde naar en kruiste even later de weg "Bodem van Elde".
De Bodem van Elde
Vrij kort nadat de Hertog van Brabant in 1309 de gemene gronden van Schijndel per uitgiftebrief aan de inwoners had gegeven (de feitelijke geboorteakte van Schijndel), volgde alweer een nieuw hertogelijk schrijven. Deze hertogelijke oorkonde ging over het gebied dat nu nog bekend is als de Bodem van Elde. Op 13 juni 1314 geeft de hertogelijke rentmeester de westelijke helft van Schijndel, met de hertgangen (wijken) Borne en Elde, in erfpacht aan vier lokale heren uit respectievelijk Sint-Oedenrode, Boxtel, Schijndel en Gemonde. Die vier rechtsgebieden ofwel Vier Gemalen zijn nog steeds herkenbaar in de straatnamen binnen de Bodem van Elde. De lokale heren treden op namens alle inwoners van het gebied. Ze krijgen de opdracht een deugdelijk reglement te ontwerpen met allerlei verordeningen en maatregelen ten aanzien van het gebruik van de grond. Dat reglement wordt uiteraard ter goedkeuring voorgelegd aan de hoogschout van ’s-Hertogenbosch. De Bodem van Elde komt onder toezicht te staan van acht schutters, twee namens ieder dorp. Ze moeten een eed van trouw afleggen. Onrechtmatig gebruik van het grondgebied wordt beboet. Naast het gebruik is ook het onderhoud van de wegen en waterlopen prima geregeld. In 1802 tekent de bekende landmeter Hendrik Verhees een mooie kaart van de Bodem van Elde. In dat jaar wordt ‘de Bodem’ na een bestaan van bijna vijf eeuwen onder de vier gemeenten verdeeld.
De Bodem van Elde is een thans uit landbouwgrond en bossen bestaand gebied dat zich bevindt tussen de plaatsen Schijndel, Boxtel, Sint-Oedenrode en Sint-Michielsgestel. De naam is afkomstig van de buurtschap Elde, die zich ten westen van Schijndel bevindt. De kernen Olland en Liempde liggen dicht tegen de Bodem van Elde aan.
Het betrof een vanwege de sterk leemhoudende bodem moeilijk toegankelijk en moeizaam te ontginnen gebied. Tot ca 1800 bestond het nog grotendeels uit woeste grond. Het was oorspronkelijk en nu nog steeds gedeeltelijk bebost.

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
nabij Bodem van Elde De wegen en paden waren hier voorzien van bevroren karresporen met sneeuw en dit was onaangenaam voor onze voeten. We kwamen bij de Beeksche waterloop. Hier liep ons pad over een smal pad langs deze loop. Op een klein gedeelte van dit smalle pad lag de sneeuw zeker 15 cm hoog. Er werd nu koersgezet naar Gemonde. Langs de Beekse weg stond een fraaie boerderij, die zich echter moeilijk liet fotograferen. Om de tuin stond een hoge beukenheg en voor de inrit stond een hoog hekwerk van zo'n twee meter hoog. Gelukkig ben ik vrij lang en met gestrekte armen kwam mijn fototoestel toch boven het hek uit. In het centrum van Gemonde liepen we even van de route af om de parochiekerk Sint Lambertus beter te zien. Aan de noordrand van Gemonde lag de koffiepost.

Na de Wielse Hoeve kregen we zicht op korenmolen Genenberg. Hier sloegen we scherp af over een smal pad en weldra daarop werd de rivier de Dommel bereikt. We liepen naar een stuw en staken de Dommel daar over. Daarop werd landgoed Zegenwerp bereikt. In dit bosgebied troffen we drie dames uit Rosmalen, die voor de eerste keer kennis maakte van een WS78 tocht.
de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
landgoed Zegenwerp
Het landgoed Zegenwerp ligt direct aan de rivier de Dommel en is aangelegd op de plaats van een oude Frankische nederzetting. In de 14e eeuw stond er een echt kasteel Huys tot Zegenworp daat leenroerig (in bruikleen van een leenheer) was aan het Huis van Oud Herlaer. In de 18e en 19e eeuw is het kasteel verbouwd tot het huidige landhuis.
Het landgoed is aangelegd in Engelse landschapsstijl, met statige lanen, glooiende graslanden, vijvers in de vorm van een meanderende beek, bossen en landerijen. Het landgoed ligt op de overgang van een hoge dekzandrug en het Dommeldal. Door de natuurlijke hoogteverschillen en variatie in bodemtypen is een grote verscheidenheid aan flora en fauna ontstaan. De bossen bestaan uit oud loofhout, (meer dan honderdjarige zomereiken, beuken) en plaatselijk naaldhout. Bij het landgoed behoren enkele boerderijen, een eeuwenoud akkerkcomplex met houtwallen en weiden. Het landgoed is sinds 1982 in eigendom van het Brabants Landschap.
Na een golfterrein met een spiegelgladde parkeerplaats, waar het nu opvallend rustig was, kruisten we de Esscheweg. We vervolgden onze wandeling nu door het Gemeentebos Esseweg. Daarop werd De Essche Stroom bereikt. Deze rivier volgden we tot een brug. Hier was vermoedelijk een gemeentegrens. Want de Vughterweg ging hier over in de Haldersebaan. Vanaf deze brug konden we de Esschestroom zien samenvloeien met de Dommel.
de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
kasteel Maurick Toen we bij kasteel Maurick kwamen begon het al te schemeren. Er was al buitenverlichting aan. Met behulp van een meegenomen statiefje konden we toch nog mooie opnames maken. We waren daarvoor een automobieliste heel dankbaar, doordat zij wachtte, totdat wij een foto hadden gemaakt.
Kasteel Maurick (voorheen Heymhuizing genaamd) in Vught is gelegen op een eilandje bij de Dommel. Het kasteel dateert van ± 1400, en is niet meer in oorspronkelijke staat. In 1504-1509 vermoedelijk verbouwd door Jan Heyns, één van de bouwmeesters van de Sint Janskathedraal in 's-Hertogenbosch. Frederik Hendrik van Oranje heeft bij het Beleg van 's-Hertogenbosch hier huisgehouden. Het Kasteel heette toen nog het Heymshuis. Op dit moment is er in het kasteel een restaurant gevestigd.
We staken nog de A2-snelweg over. We zagen nog de RK St Petrus kerk liggen alvorens de finish even voor vijf uur werd bereikt. Het was tijdens de wandeling de hele dag droog gebleven. Maar toen wij 20 minuten later naar het station liepen, was het begonnen te regenen. 's-Avonds ging de regen over in sneeuw en die sneeuw bleef tot aan de volgende dag liggen.

de 40 km lange Brabantse Meierij-tocht met WS78 vanuit Vught op zaterdag 16 januari 2010
kasteel Maurick Bij de start spraken we nog een wandelaar die het jammer vond, dat deze en de komende drie tochten van WS78 gelijk vallen met een FLAL-tocht. Hij vroeg ook aan mij hoe ik op mijn website aan de uitgebreide informatie van de FLAL-tocht vanuit Onstwedde kwam. Hij had niet op de website van de FLAL gekeken omdat dit soort informatie daar normaliter niet opstond.

Het was toch nog best een aardige route geworden. In de eerste helft van de route zaten wel veel verharde trajecten. De route voerde hier wel veel over rustige wegen. Door de mogelijke gladheid op de onverharde wegen en paden kwam het nu zeer goed uit, dat er meer verharde wegen in de route zaten.
Coos was er deze dag niet bij. Zij is bang om uit te glijden omdat zij in het verleden drie maal een arm gebroken heeft. Er waren 320 deelnemers. Het IVV-nummer was 11741. We willen de organisatie hartelijk danken voor de organisatie van deze tocht.
naar de top van deze pagina

Henri Floor