Waterliniepad, trajekt: Utrecht-Nieuwegein.

Op dinsdag 28 april 2009 vervolgden wij met het Waterliniepad. Met de trein reden we naar Utrecht-Overvecht. Daar waren we verrast over de aldaar prachtig bloeiende blauwe seringen. Daarna was het een klein kwartiertje lopen alvorens we weer op de route zaten. Dat was nabij Fort Blauwkapel. Coos werd daar nog herkend door een werkgever van haar, die met de auto naar het werk reed. We staken kort na elkaar 2 spoorlijnen over en onder een derde spoorlijn liepen we onderdoor. We volgden de Voordorpsedijk nu tot aan het Fort op de Voordorpsedijk. Bij een hekwerk stond Verboden Toegang, maar een man die daar net zijn hond uitliet, liet het hek voor ons openstaan opdat wij wat dichterbij foto's konden maken van het fort.
De komende km's van onze dagmars herkenden we van de laatste officiële Euraudaxtocht in Nederland van 29 december 2007, die toen vanuit Bunnik werd georganiseerd. We kwamen door het fraaie Natuurpark Bloeyendael. Verderop liepen we onder de Waterlinieweg door. We volgden deze even parallel over een smal pad langs een kanaaltje.
Via het Wilhelminapark kwamen we bij de Prins Hendriklaan, waar aan het begin een café (Parkcafé Buiten) stond, waar we een rust hielden en koffie dronken. De blik van Coos viel op de bierviltjes. Op de bierviltjes waren kaboutertjes afgedrukt en er stond ook nog www.achouffe.be op. Toen Coos vertelde dat we thuis een heleboel kaboutertjes hadden, vroeg de barmevrouw of we al een kabouterglas hadden. We antwoordden ontkennend waarop de barmevrouw een kabouterglas pakte en aan ons gaf.
In de Prins Hendriklaan passeerden we het voormalige St. Antonius Gasthuis waar tegenwoordig de Hoogstraat zit. Daarna liepen we in dezelfde laan langs een uitgebreid terrein waar boven de ingang University Callege stond, maar dat vermoedelijk vroeger de Prins Hendrik kazerne was. Want zoiets verwacht je wel aan de Prins Henriklaan.
We kwamen uit bij de Kromme Rijn en liepen onder de A27 snelweg door. Nu werd spoedig Fort Rijnauwen bereikt.

Rijnauwen
Het toeval wilde dat tegen het jaar 1870 de uitvinding van de brisantgranaat samenviel met het gereedkomen van een van de grootste bomvrije forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie: Rijnauwen . Het fort was daarmee niet meer bomvrij, omdat een aanval met de nieuwe granaat het bakstenen fort zou verpulveren. Gelukkig heeft er nooit een aanval plaats gevonden, zodat Rijnauwen nu nog een van de best bewaarde forten van de Linie is. Fort Rijnauwen is gebouwd volgens het polygonale stelsel en is het grootste fort in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. In 1877 werd een bomvrije kazerne en remises gebouwd. In de mobilisatie is het glacis voorzien van loopgraven en schuilplaatsen van gewapend beton. In 1939-1940 werd een gietstalen kazemat gebouwd.
Een glacis is in de vestingbouw het van buiten naar binnen glooiend omhoog lopende terrein, om de rest van de vestingwerken heen. Beschermd door de glooiing en aan het zicht van de aanvaller onttrokken ligt achter het glacis de zogeheten bedekte weg, waar de soldaten alleen door krombaangeschut geraakt kunnen worden.

Het Fort zelf betraden we niet. We overwogen of we bij Theehuis Rijnauwen of bij de iets verder op gelegen Stayokay koffie zouden drinken. De keuze viel op Theehuis Rijnauwen omdat ik daar minder vaak was geweest als de Stayokay. Maar omdat Theehuis Rijnauwen nog gesloten was, werd het dan toch de Stayokay. We zagen hier in een stuk dikke boomstam dat een zitting was uitgezaagd. Na deze rust liepen we naar het Jaagpad langs de Kromme Rijn en troffen daar een bekende dorpsgenoot die naar Utrecht centrum liep. Wij volgden een kleine km het Jaagpad langs de Kromme Rijn.

Na de aanleg van een dam in 1122 bij Wijk bij Duurstede kabbelde de ooit zo onstuimige rivier de Kromme Rijn voortaan gezapig naar Utrecht. Het Rijnwater stroomde na 1122 via de Lek naar zee. De Kromme Rijn bleef een belangrijke stroom voor de afwatering en voor het lokale verkeer. Zo herinnert het jaagpad nog aan de trekschuiten die hier langs voeren. Rond 1870 werd de Kromme Rijn toevoerkanaal voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Nu gaf de routebeschrijving aan dat we LA moesten. Maar onze markering stond RD. Nu is het gebruikelijk om bij een gewijzigde route altijd de nieuwe gemarkeerde route te volgen. Wij vertrouwden de markering niet en besloten de routebeschrijving uit het Waterlinieboekje te volgen. Bij de parkoerswijzigingen op internet stond deze wijziging ook niet vermeld, zodat we later tot de conclusie kwamen dat de route hier verkeerd gemarkeerd was.
We kwamen door buurtschap Vechten en liepen onder de A12 snelweg door. Meteen daarna volgden we een grasweg, dat parallel aan de snelweg loopt. We kwamen nu langs Fort Vechten en zagen daar een houten, nagebouwde, uitkijktoren staan. Aan het bovenste deel van de toren was een balustrade waar aan elke zijde duidelijk een informatiebord bevestigd was. Er was echter geen deur of toegang te zien om de uitkijktoren te beklimmen. Wel constateerden we bevestigingspunten waar een ladder aan vast kon worden gemaakt en wat hoger was bij nader inzien toch een deur in de uitkijktoren te herkennen.

Op de plek waar nu Fort Vechten ligt, stond in de Romeinse tijd ook al een fort: het Castellum Fectio. Het markeerde de noordgrens van het Romeinse Rijk. Aan de zuidkant van het fort is een replica van een Romeinse wachttoren te zien. Fort Vechten is na het opheffen van de militaire functie jarenlang door defensie gebruikt als centrale opslagplaats voor autobanden. Tegenwoordig wordt het fort beheerd door Stichting Werk aan de Linie.
Het fort bij Vechten is gebouwd tussen 1868 en 1870. Het is een fort wat kenmerken heeft van een polygonaal fort en een gebastioneerd fort. (Het polygonaal stelsel is een manier van het ontwerpen en bouwen van vestingwerken die ontstaan is in de 19e eeuw en waarbij er geen gebruik meer wordt gemaakt van bastions voor flankerend geschut.)Het fort had als doel de Houtense Vlakte te verdedigen. Het fort maakte deel uit van de vooruitgeschoven linie, net als het Hemeltje, Rijnauwen en het werk aan de hoofddijk. Omstreeks 1885 was het fort bestemd voor ± 620 manschappen en ruim 80 stuks geschut. Op het fort is, voor twee flankbatterijen, een bomvrije kazerne gebouwd. Aan beide kanten van de kazerne is een poterne te vinden. (poterne is een ondergrondse bomvrije gang door een fort of vesting). Ongeveer halverwege is er een overgang naar de oude poterne van de flankbatterij te zien. In de kazerne uit 1880 zijn verschillende manschapverblijven te vinden. Vanuit de munitieopslag kon men de munitie via gaten in het plafond met behulp van een takel omhoog brengen naar de boven de kazerne gelegen remises. Ook zijn hier zeer fraaie lampnissen te zien.

Even verder kwamen we langs een Romeinse grenssteen. Aan de onderkant van de stenen grenspaal stonden namen van bedrijven die deze stenen paal hadden gemaakt en de namen van financiers, waar uit we concludeerden dat de Romeinse stenen grenspaal van recente datum was.
We volgden nu de Marsdijk. Hieraan lag zuivelboerderij Nieuw Slagmaat. Coos, die van karnemelk houdt, had wel zin in karnemelk. Maar ook hier kwamen we voor openingstijd. Even verderop, toen we op de Fortweg liepen, kwamen we langs een manege. We zagen een vlag hangen, waarop stond dat we OLA ijs konden krijgen. Met de wetenschap dat je ergens ijs kon krijgen, deed ons dit ook veronderstellen, dat we hier koffie konden drinken. Toen we daarop bij de kantine van de manege kwamen, hoorden we dat ze binnenkort dicht gingen. Wij vroegen of dat na bijvoorbeeld 10 minuten was en of we dan toch nog koffie konden krijgen. Dat was inderdaad wel mogelijk, hoewel het niet echt van harte ging. We konden hier ook aan onze lunch beginnen.
Voor het Fort bij 't Hemeltje sloegen we af en liepen onder de A27 snelweg door. Het was inmiddels gaan regenen.

Het fort bij 't Hemeltje is in de jaren 1878 - 1881 gebouwd. Het maakt deel uit van de vooruitgeschoven linie aan de oostkant van de stad Utrecht. Het werk dankt zijn naam aan een nabijgelegen boerderij met de naam 't Hemeltje. Het werk moest een niet te inunderen terreinstrook en de spoorlijn Utrecht - Den Bosch verdedigen. De fortwachterswoning is verdedigbaar. De muren van de woning zijn ±80 cm dik. Slechts op enkele plaatsen treffen we zo'n verdedigbare fortwachterswoning aan. Het fort was bestemd voor een bezetting van 258 manschappen en ongeveer 34 stuks geschut.

Even verderop passeerden we het nieuw aangelegde Laagervense Recreatieplasgebied. We zetten nu koers naar het Amsterdam-Rijnkanaal en kregen uitzicht op de Plofsluis.
Vooralsnog liepen we bij het Amsterdam-Rijnkanaal de andere kant op, naar de dichtstbijzijnde brug. Na de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal kwamen we bij het Fort bij Jutphaas. Hier in de buurt stonden weer enige heel fraaie huizen, maar door het vochtige weer werden deze nu niet op de gevoelige plaat vastgelegd.
Rond half twee werd de Buys Ballotbaan te Nieuwegein bereikt. Hier beëindigden we deze dagetappe en met bus 66 reden we naar station Utrecht en vandaar verder huiswaarts.
We waren even na half acht aan de wandeling begonnen en bijna vier uur later werd het zo vochtig, dat we het fototoestel opborgen. Daarvoor had het enige keren wat gemiezerd. Deze dag werd het tot nog toe minste aantal foto's gemaakt. De maximum temperatuur bedroeg ongeveer 15 graden.

Henri Floor