Bos-, duin- en strandtocht Castricum 2009

De start van de bos-, duin- en strandtocht van de LAT was vanuit de kantine van Sportpark 'Puikman', alwaar voetbal vereniging Vitesse zijn thuishaven heeft. Even voor 7 uur werden we ge­ïn­for­meerd over veranderingen van deze tocht ten opzichte van voorgaande jaren. Om klokslag zeven uur, toen de start was, waren wij nog niet geheel startklaar. Het fototoestel moest nog uit de rugzak gehaald worden en goed bevestigd worden.
Bij het verlaten van het sportpark troffen we nog een dorps­ge­no­te, die ons later nog zou inhalen en in haar eigen tempo de 60 km zou uitlopen. Na de begraafplaats kwamen we uit op de Ge­vers­weg, die ons naar Huize Kijk Uit voerde.

De duinen onder Castricum zijn sinds 1896 in handen van de familie Gevers. Voor de eigenaren van het duingebied waren de verpachting van landbouwgrond, de houtproductie en de jacht de belangrijkste bronnen van inkomsten. De bestrijding van de konijnen en ander schadelijk wild, zoals vossen, bunzings en wezels, heeft in het belang van de exploitatie van het cultuur en de bescherming van het houtgewas altijd een hoge prioriteit gehad. In vroegere tijden werden in de duinen grote drijfjachten gehouden. In verband hiermee kan nog worden vermeld dat er bij de jachtopzienerwoning rond 1900 een eenvoudige fazanterie is geweest, van waaruit vooral jonge fazanten (t.b.v. de jacht) in de duinen werden uitgezet.

Rondom het huis komen een groot aantal paden en wegen samen, hetgeen gevaarlijke situaties zou kunnen opleveren. Vandaar dat men de waarschuwing KIJK UIT op het huis met grote letters heeft geplaatst. Het gebied is in 1934 aangekocht door de provincie Noord-Holland ten behoeve van de waterwinning en de recreatie; het Provinciaal Waterleidingbedrijf van Noord-Holland (P.W.N.) beheert dit prachtige natuurgebied, dat een onderdeel vormt van het Noord-Hollands Duinreservaat.
Op 14 mei 1940 werden de Nachtwacht (van Rembrandt), schilderijen van Van Gogh en vele andere kunstschatten voorlopig ondergebracht in betonnen schuilkelders in de Castricumse duinen, niet ver van KIJK UIT. Later werd deze plek ook wel gebruikt als aardappel opslagplaats.

Door het Koningsduin werd restaurant Johanna’s hof bereikt. Een bakker uit Bakkum bracht net wat van zijn ambachtelijk gebakken brood naar dit restaurant. Verderop betraden we camping Bakkum. De ingang werd opgesierd met een eekhoorn met een grote plunjezak op zijn rug.

Camping Bakkum, idyllisch gelegen op korte afstand van strand en zee, kent een lange geschiedenis. De camping is min of meer toevallig op die plek ontstaan, op het toenmalige privé-landgoed van een Duitse prinses, Prinses Von Wied. Een dame die de natuurliefhebber een goed hart toedroeg, want in 1914 gaf ze toestemming aan een aantal personen op het landgoed hun tent op te slaan.
Het blijft kennelijk niet bij deze kampeerders alleen, want zoals in het jaarverslag 1920 van De Provinciale Staten, dat het domein inmiddels beheerde, valt te lezen: "Op 1 mei wordt een vergunning verleend aan elf dames en negen heren om enige tijd op het landgoed te kamperen."

'Kamperen in Bakkum' raakt in bredere kring bekend, gezien het aantal kampeerders dat iedere zomer in de beboste duinen wil bivakkeren. Aanvankelijk gaat het dan nog om een enkeling, zoals 'enige jongelui uit Schagen' die in 1921 een kampeervergunning aanvragen. Die wordt verleend en zij kregen bovendien de beschikking over een Nortonpomp met overvloedig duinwater, terwijl dicht bij hun bivak een closet werd geplaatst, waardoor ook 'aan eisen van zeden en welgevoeglijkheid kon worden voldaan'.
Een paar jaar later, in 1924, is er al sprake van 517 kampeerders die hun tentje in Bakkum opslaan. In datzelfde jaar wordt dan ook besloten om voor het eerst een tarief in te stellen en kampeergeld te heffen:"...voor alle personen die aan het kamp wensen deel te nemen; de kosten bedragen voor een vergunning van ten hoogste 14 opeenvolgende dagen fl 1,- per persoon. Kinderen beneden de 10 jaren genieten vrije toegang..."
In 1928 komt er een belangrijke verbetering en uitbreiding van Kamp Bakkum tot stand: het kampeerterrein wordt opgeknapt en voorzien van drie toiletgebouwen, wasgelegenheden en een wachterhuisje. En er was toen ook al sprake van een autoprobleem. Er komt een parkeerterreintje, waardoor de overlast afneemt van de op de wegen geparkeerde auto's van de campinggasten. Bovendien wordt er een nieuwe loods gebouwd om het tentmateriaal op te bergen. Maar die blijkt al snel te klein want ook nadien moesten nog vele tenten elders worden opgeslagen.

Op de kruising van de Van Oldenborghweg en de Grote Veldweg beklommen we het eerste uitkijkpunt van deze tocht die, net als alle andere uitkijkpunten op de top van een duin was gelegen en die meestal beklommen werd middels trappen.
Op de kruising met de Vlewoseweg volgden we dit zandpad tot aan een vogelbroedreservaat. Hier moesten we wel afslaan. Want het vogelbroedreservaat is gesloten van 1 maart tot 1 juli. Daarop werd het tweede uitzichtsduin beklommen. Nu waren het 96 treden. Dit uitzichtsduin lag ook op korte afstand van de Van Oldenborghweg
Verderop volgden we de Lage Weg die langs voornoemd vo­gel­broed­re­ser­vaat liep. In dit duingebied hebben verschillende delen aparte namen. Zo liepen we nu vervolgens langs het Centrale Vlak, Soeckebacker en Waterkuilen naar Egmond aan Zee. Op 13 km was hier de eerste wagenrust. Er zouden er nog twee volgen.
Na deze rust vervolgden we ons pad door Egmond aan Zee. We liepen over de Sportlaan en herkenden de startlocatie van de Egmondse Twee-daagse. Via de Boulevard werd het strand betreden en volgden dit 3800 meter tot aan Bergen aan Zee. Op 19½ km was de eerste binnenrust in Hotel Restaurant Victoria. Hier is op de eerste dag van de Alkmaarse Vierdaagse ook een rust. De bediening was hier prima. Er zouden nog twee binnenrusten volgen. We verlieten Bergen aan Zee langs een kerkje.

Met nog geen 400 inwoners is Bergen aan Zee één van de kleinste badplaatsen aan de Nederlandse kust. Het dateert uit 1906 en kwam vooral tot bloei met de komst van de Stoomtrein "Bello" in 1909. Verder is de rietgedekte Rooms Katholieke Vredeskerk uit 1918 beeldbepalend in het dorpsbeeld. Bergen aan Zee is vooral bijzonder door de ligging midden in het Noord-Hollandse Duingebied.

Ons pad voerde over een terrein waar we attent werden gemaakt op loslopende runderen en meteen daarop zagen we Schotse Hooglanders lopen. Opnieuw betraden we bos- en duingebied.
Nu werd koers gezet naar Boswachterij Schoorl. Door het Russenduin liepen we in de richting van Huize Glory, maar voor het toegangshek sloegen we af. Ons pad voerde verder lang het Lange Vlak. In het Bergse bos kwamen door een gebied met de naam Bijlenboom. Na het Linksche Rand liepen we door het Russengat naar skibaan Il Primo. De bobsleeles voor pupillen van een jaar of zes werd net beëindigd door hun lerares.

De kunstskibaan van Il Primo, de oudste skiclub in Nederland, is uniek gelegen in het duingebied van Bergen (NH). Door haar beschutte ligging hebben de weersinvloeden bijna geen greep op de buitensporter.

We liepen nu op relatieve korte afstand van bebouwing van Schoorl naar Café Restaurant De Viersprong te Schoorl. De afgelegde afstand bedroeg hier 29½ km en we waren dus nog net niet halverwege.
Er wachten ons nu het steilste traject van de route. We moesten hier namelijk, zonder traptreden het steile klimduin op. Boven hadden we natuurlijk wel een fraai uitzicht op Schoorl. Over hetTorenpad werd een volgend uitzichtsduin bereikt.
Verderop liepen we vlak langs een zandvlakte en verderop liepen we zuidelijk langs het bekende De Berenkuil-restaurantje in de Schoorlse bossen. Het restaurantje zelf zagen we echter niet. We kwamen nog langs een klein, en van boven bolvormig klein gebouwtje, een soort hutje, waarin één stoel stond. We liepen er voorbij zonder binnen te kijken. Later hoorden we van andere wandelaars, dat er een soort gastenboek/huttenboek in lag, waarin je wat kon schrijven.
Na het Reigersbosch en over ’t Groote Ganzenveld, zonder ganzen gezien te hebben, kwamen we weer in Bergen aan Zee. We kwamen langs het NIVON Zeehuis. Dit is tegenwoordig het beginpunt van het Trekvogelpad. Vroeger was dit het beginpunt van het Waterland pad. Maar het Waterlandpad is, net als de Veluweroute en het Gelrepad samengevoegd tot het Trekvogelpad.
Op de Boulevard had een uitbater bij een schuur een winkel ingericht met allerlei attributen voor kinderen om op het strand te kunnen gebruiken. Op 39 km werd met HR Victoria de derde grote binnenrust bereikt.
Over de Zeeweg werd Bergen aan Zee weer verlaten en spoedig werd het duingebied weer betreden. Bij het gebied dat wordt aangeduid met Meeuwen Lekken liepen we over mul zand en zonder een trap weer een duin omhoog. Verder liepen we langs De Nollen en tussen Beukenduin en de Verbrande Pan werd een uitzichtsduin met 100 treden omhoog niet overgeslagen. Verder liepen we langs het Nieuwelandse bos en ‘s Heerenweide naar de Woudweg. Voor buurtschap Het Woud, nabij de (denkbeeldige) verzorgingspost van de Egmondse Tweedaagse vervolgden we ons pad. Nu betraden we het gebied dat in het verleden bekend stond onder de naam van het duingebied van Jonkheer Six van Wimmenum
Na het Klampduin (klampen = ruziemaken) liepen we vlak langs buurtschap Wimmenum. Nu kregen we talrijke vergezichten op bollevelden al of niet met molens. We zagen o.a. de Wimmenumermolen langs de Wimmenummervaart in de Wimmenummerpolder.

De vraag waar velen mee worstelen is: schrijf je Wimmenum(m)er met één of met twee m’s op het eind? Feit is dat in de officiële stukken van polder en waterschap Wimmenummer met twee m’s wordt geschreven. Topografische kaarten schrijven ook altijd Wimmenummerpolder en Castricummerpolder met twee m’s (maar merkwaardig genoeg weer Bussumer- en Blaricumerheide met één m!). Een aardrijkskundig woordenboek uit 1894 heeft het weer over Wimmenumer met één m. Over het probleem is enige cor­res­pon­den­tie gevoerd met lexicografen van het WNT (Woordenboek der Nederlandsche Taal) te Leiden, met de historicus Frits David Zeiler en met de Fryske Akademy. Het probleem is mede een gevolg van op sommige punten tegengestelde tradities en spel­lings­re­gels. Tradities omdat men in Friesland Jelsumer, Dokkumer e.d. allemaal met één m schrijft, en spellingsregels die de verdubbeling van de m afhankelijk laten zijn van het aantal lettergrepen en de klemtoon.

Het gehucht Wimmenum ligt op de geestgronden ten noorden van Egmond aan den Hoef en was ooit een grafelijk bezit. De hoge- en vrije heerlijkheid Wimmenum kwam in de 17e eeuw in handen van de familie Six. Tweemaal heeft Wimmenum zijn zelfstandigheid verloren; in 1811, toen de plaats slechts 68 inwoners telde, werd het bij Bergen gevoegd, hetgeen vier jaar later weer ongedaan werd gemaakt. In 1857 (aantal inwoners ruim 110), werd Wimmenum bij de gemeente Egmond-Binnen gevoegd. De plaatsnaam Wimmenum laat zich niet zo eenvoudig verklaren. Waarschijnlijk komt de naam reeds voor in een oorkonde van omstreeks het einde der 8e eeuw en wel in de vorm van Witmundheim of Wihtmundhem, omstreeks 960. In latere oorkonden wordt deze plaatsnaam o.a. weergegeven als Wimnon (1083), Wynnem (1254) waarvan de vorm Wijmnam in de Latijnse oorkonde van voor 989 een gebrekkige weergave is. Zeer waarschijnlijk is de eerstgenoemde vorm de oorspronkelijke; men ziet in het eerste deel een persoonsnaam die in plaatsnamen op –heim (um) veelvuldig voorkomt.

Bij volktuintjes bij Egmond aan de Hoef merkten mensen aldaar op, dat we niet zomaar mochten fotograferen. Toen we zeiden dat we reclame maakten voor de omgeving was het goed onder de voorwaarde dat ze zelf niet op de foto zouden komen.
De westkant van Egmond aan de Hoef werd bereikt. Even verderop was op 47½ km een verzorgingspost. Het was tegen half vijf en lekker rustig. Hier vernamen we het aantal deelnemers op de verschillende afstanden: 60 km (75), 40 km (100), 25 km (175), ultraloop (28).
Nabij De Kaap beklommen we, middels 108 treden opnieuw een uitzichtsduin. Van de top hadden we een schitterend uitzicht op Egmond aan de Hoef met zijn talrijke bollenvelden. Egmond aan Zee zagen we de andere kant op liggen. Bij Bakkum Noord kwamen nog langs een Duinmeer, even later gevolgd door de laatste wagenrust op 56½ km.
Het was inmiddels half zeven. De officiële sluitingstijd van 7 uur was eigenlijk niet meer te halen. Toch lukte dat de meesten van de ongeveer 10 wandelaars die hier nog waren wel. Mijzelf lukte dat net niet omdat er nog verschillende foto’s gemaakt moesten worden.
Over het terrein van GGZ Dijk en Duin, beter bekend onder de naam Duin en Bosch te Bakkum, vervolgden we ons pad en namen op dit terrein nog foto’s van het oude theehuis, een parkwachterwoning uit 1909 en een opzichterwoning. De totale afstand bedroeg 59,810 km.
Coos, die ook het 60 km parkoers liep, werd onderweg nog ingehaald door een wandelaar, die werkzaam is bij Sportcentrum De Plataan uit Wageningen. Hij zag de naam van het bedrijf op de oranje kleurige rugzak van Coos staan en zei dat hij bij dat bedrijf werkte.
Van een wandelaarster kregen we na afloop nog de wandelroute toegestuurd, die zij met haar GPS apparaat had opgenomen, waarvoor nog hartelijk dank. U treft deze routes aan het eind van de fotoreportage aan. Ik heb de route van het 25 km parkoers en de lus van de 40 km en 60 km nog apart, vergroot weergegeven. Er zijn 65 (eigen) foto’s geplaatst.
Het was de hele dag droog en onbewolkt weer geweest met een maximum temperatuur van 16 graden.

Henri Floor