Terug naar het overzicht van de wandelverslagen van alleen FLAL-tochten Foto's van de FLAL-Vredewold-wandeltocht vanuit Marum op zaterdag 4 november 2006 Naar de alternatieve homepage van FLAL Terug naar de homepage van Henri Floor De Drie Provinciëntocht

Met de FLAL-Vredewold-wandeltocht vanuit Marum Op zaterdag 4 november 2006 organiseerde de FLAL de Vredewold wandeltocht.
De start was vanuit een kerkzaal van de Gereformeerde kerk aan de Kruisweg te Marum.
Hoewel deze tocht de naam Vredewold wandeltocht droeg, werd met geen woord over de naam Vredewold gerept. Onderweg zagen we deze naam nergens staan. Omdat deze naam door de FLAL toch ook weer niet uit de lucht zal zijn gegrepen besloten we eens te gaan google-len met onderstaand als resultaat.
Vredewold is een gebied in Groningen. Het behoort tot het Westerkwartier, maar was voor een lange tijd een onafhankelijk Ommeland. De grens van het laatste Vredewold komt ongeveer overeen met de grenzen van de huidige gemeentes Leek en Marum. De hoofdplaats van Vredewold is Leek. Het oude Vredewold was veel groter. Het strekte zich uit van Nienoord als noordelijkste punt, naar de Wilp als westelijkste punt, naar de lijn Nieuw Roden - Steenbergen - Een - Veenhuizen als oostgrens die verder liep tot ver in de onbewoonde Drents-Friese venen. De belangrijkste adel van Vredewold waren de families die in de borg Nienoord woonden. Dit waren onder andere de families Van Ewsum en Van Panhuys. Vredewold was van oorsprong een gebied aan de rand van een veengebied. Toen deze veengebieden werden ontgonnen, gingen de veengebieden bij Drenthe horen, in plaats van bij Stad en Lande (waar Vredewold bij hoorde).
Het Westerkwartier is een landstreek in de provincie Groningen. Het gebied wordt begrensd door de Lauwers (tevens de grens met Friesland), Drenthe, het Reitdiep en de stad Groningen. Het dankt zijn naam aan zijn ligging als westelijkste van de drie Ommelanden. Zelf bestond het uit vier onderkwartieren: Vredewold, Langewold, Humsterland en Middag. Tegenwoordig omvat het Westerkwartier het grondgebied van de gemeenten Leek, Marum, Zuidhorn, Grootegast en een deel van Winsum (Ezinge).
In de tijd van de Republiek was de gangbare aanduiding voor Groningen Stad en Lande.
De Ommelanden is de oude naam voor de gebieden van de provincie Groningen die buiten de stad Groningen liggen.
Een betere benaming voor deze tocht leek ons De Drie Provinciën-tocht. Niet genoemd naar de naam van de eerste grote rust. Maar omdat de tocht door drie verschillende provincies voerde, met uitzondering van de 25 kilometer. Maar de organisatie heeft een speciaal stempeltje met de naam Vredewold wandeltocht en niet van De Drie Provinciën wandeltocht. En dat zal mede een rol spelen.
Toen wij op zaterdagochtend dachten wakker te worden trokken we in het hotelletje waar we overnachtten, het gordijn open. Tot onze grote verbazing was het al veel lichter als we gedacht hadden. Bovendien zagen we dat de wandelaars net gestart waren, want de route beschrijvingen werden uitgedeeld. Verbaasd keken we op ons klokje. Het was kwart over acht. Hier moest toch iets niet kloppen. Het raam vanuit het hotel van waaruit we keken was toch niet zo groot? En het raam had toch geen uitzicht op het tegenoverliggende gebouw? En de start was toch niet vanuit het tegenoverliggende gebouw? Toen werden we wakker en het was half zeven. Met de FLAL-Vredewold-wandeltocht vanuit Marum
Toen we op pad gingen, verlieten we de verharde weg al na 50 meter. Over een grintweg liepen we naar het Malijkse pad. Dit pad volgden we zeker een kilometer. We kwamen in het plaatsje Nuis uit bij Huize Coendersborgh. Hier in was een museum gevestigd met oude landbouwwerktuigen. We liepen gedeeltelijk om de Coendersborgh heen en zagen in de achtertuin talrijke landbouwwerktuigen staan.

Als we ergens de wordingsgeschiedenis van het zuidelijk-Westerkwartier kunnen aflezen is het wel aan de terreinen van de Coendersborg.
Bos, langgerekte weilanden en houtsingels, zie hier de kenmerken van het zuidelijk gedeelte van het Westerkwartier en wat nog mooier is, de karakteristieken van het landgoed de Coendersborg. Vanaf de zandrug die loopt van Lettelbert tot Marum werd dit gebied in langgerekte, smalle stroken in een grijs verleden ontgonnen. Sloten werden aanvankelijk maar weinig gegraven omdat op de zandrug het grondwater te laag stond. Om de percelen af te bakenen en het vee te keren werden houtsingels gebruikt.
Tot op de dag van vandaag zijn houtsingels kenmerkend voor zuidwest-Groningen. Rond de Coendersborg is veel te zien. De borg zelf, de schuur erachter en voor de natuurminnaar bos, heide en houtsingels achter de borg. Deze variatie in landschapstypen, waarvan we de hakhoutperceeltjes nog niet eens genoemd hebben, biedt natuurlijk aan tal van dieren en planten bestaansmogelijkheden. Er is een reigerkolonie, en er is een roekenkolonie. De wielewaal, de kuifmees, de boomklever, haviken en sperwers worden regelmatig gesignaleerd. Ook reeën, hazen en bunzingen komen hier voor.
Sinds kort wordt door gericht beheer getracht de ringslang weer terug te krijgen in dit zeer afwisselende landschap, een landschap waarin enkele weilanden liggen, en ook een heideperceeltje op een stuk nog onvergraven veen. Ja, want hoe verder we naar achteren wandelen hoe meer we in het oude veengebied geraken dat ooit door de Jonkers van Nienoord en de heer van de Coendersborg is ontgonnen. Wie helemaal naar achteren loopt, komt uiteindelijk dan ook uit in het veenkoloniaal dorpje Jonkersvaart. Er zijn in de herfst veel paddestoelen, zoals de trilzwam, de reuzenbovist, het geweizwammetje, de tonderzwam? Of ruiken? Ook aan de prachtige, maar kwalijk riekende stinkzwam geen gebrek in de bossen van de Coendersborg.
Verschillende paden waren flink modderig. Maar als doorgewinterde wandelaar waren we wel ergere dingen gewend. We kwamen uit bij de Jonkersvaart.
Jonkersvaart is een langgerekt dorp ten zuidoosten van Marum. Het dorp ligt aan de weg en het gelijknamige Kanaal. Jonkersvaart heeft ongeveer 260 inwoners. Jonkersvaart is een oude veenkolonie. Het dorp dankt zijn naam aan de heer van Nienoord (landgoed in de gemeente Leek). Nog voor 1800 is begonnen met de aanleg van de Jonkersvaart. De vaart werd gegraven voor de afvoer van turf.
We staken de Jonkersvaart over en vervolgden ons pad over het Jonkertjespad. Dit was niet een pad langs de Jonkersvaart, maar een pad dat op de Jonkersvaart uitkwam.
Nabij het Nanninga’s bosch was de splitsing met de 25 kilometer. Wij liepen het 40 kilometer parkoers en dat liep tot na de tweede grote rust samen met de 50 kilometer. We vervolgden de straat Bolmeer genoemd naar het gelijknamige meer en bereikten daarop het Harensche bos.
Het Bolmeer is een overblijfsel van een pingo. Men noemt zoiets ook wel een pingoruïne. Een pingo was een zeer grote klomp ijs die, ontstaan uit bevriezend toestromend grondwater, tijdens de laatste ijstijd de grondlagen omhoogdrukte. Nu is hij verdwenen, de grond is tijdens het afsmelten zijwaarts afgegleden en wat rest is een cirkelvormig meertje omringd door een lage kraterrand. Deze rand is in de loop der jaren begroeid geraakt.
Met de FLAL-Vredewold-wandeltocht vanuit Marum Na het Harensche bos volgden we een verkeersweg in de richting van buurtschap De Haspel.
Verderop kwamen we langs het meertje “Aan de Bosrand” nabij buurtschap De Haspel. In het nabijgelegen naamloze bos stonden nog talrijke paddestoelen en zwammen
Meteen na het NIVON natuurvriendenhuis Allardsoog werd de grote rust op 13 kilometer bereikt. Dit was café restaurant De Drie Provinciën in Een-West in de provincie Drenthe. Wij vroegen aan de eigenaar van deze rust om een stempel voor in ons wandelboekje. Na enig zoekwerk in een lade werd een stempel gevonden die echter niet meer goed was. Tijdens het zoeken hoorde ik ze afvragen of ze een stempelpost waren. Ik hoorde dat waarop ik zei dat dit niet het geval was, maar dat we het wel leuk vonden om een stempel in het wandelboekje te hebben. Daarop werd op het kantoortje een stempel gehaald. Toen de eigenaar mij het wandelboekje weer overhandigde, zei hij: “heel toevallig keek is gisteren nog op je website om te kijken op welke websites café restaurant De Drie Provinciën op internet staat. En met een FLAL-tocht vanuit Wijnjewoude op
zaterdag 26 maart 2005 hadden we hier ook een grote rust. En dat verslag staat ook op deze website.
Er was een wandelaar in deze rust, die aan ons vroeg of we al die paddestoelen hadden gezien. We antwoordden met ja, die zwammen op een boom hadden we wel gezien. Nee, we bedoelen die honderden paddestoelen langs de kant. Die honderden paddestoelen hadden we dus niet gezien. Toen we een opmerking terugmaakten, dat je als bioloog op heel veel dingen let, konden zijn medewandelaars een lach niet onderdrukken.
Na twee glazen limonade vervolgden we ons pad en betraden een natuurreservaat nabij Allardsoog. Er was hier een parkoerswijziging. Dit vanwege het feit dat het oorspronkelijke parkoers door een gebied voerde, dat nu niet toegankelijk was vanwege een rustperiode voor dieren. We liepen wel door de rand van het fraaie natuurgebied. Daarbij moesten we ook een passage oversteken met loslopende paarden.
We werden ingehaald door een man met een trainingsjas aan met daarop de plaatsnaam Nuis. Van deze plaats hadden we nog nooit gehoord. Toen we hem vroegen welke bekende plaats bij Nuis ligt, gaf hij als antwoord Marum. Het bleek dat Nuis tot de gemeente Marum behoorde. En we waren al door de plaats Nuis met de wandeling gekomen, namelijk bij Huize Coendersborg.
We kwamen nu ook niet door natuurgebied de Bakkeveense Duinen. Daarvoor in de plaats voerde ons pad meer dan een kilometer over een voor dit gebied wat drukkere verkeersweg. Met de FLAL-Vredewold-wandeltocht vanuit Marum
Door bosgebied langs Bakkeveen werd de Bakkeveense Vaart bereikt en overgestoken. Daarop hadden we een fraai uitzicht op Huize Slotplaats. De voortuin werd grondig gerenoveerd. Toen we het achterliggende bos betraden kwam van een parkeerplaats net een groepje Nordic Walkers aangelopen. We passeerden nog het bord van de bebouwde kom van Bakkeveen in twee talen, het Nederlands en het Fries.
Door bosgebied De Slotplaats werd langs het beekje Kromme Singel de Freulevijver bereikt. Voor de Freulevijver was een begroeid prieeltje. En vanaf het begin van het pad naar de Freulevijver was door het prieeltje de Freulevijver niet te zien. En bij de ingang van dit pad stonden tegenstrijdige krijtpijlen. Het was de bedoeling dat je naar de Freulevijver liep, vanwege het mooie uitzicht, en vervolgens om het prieeltje weer terug te lopen en de tocht voort te zetten. Wij besloten een rust in te lassen. Want in het prieeltje stonde 5 banken, goed voor 25 wandelaars.
De Freulevijver is zeker geen pingoruïne, maar door mensen gegraven. Er stond een prieeltje bij, dat jaren geleden een aantal keren in brand is gestoken en nadien van beplanting weer is opgetrokken. Er staat een cirkel van haagbeuken omheen. De bomen om de vijver hebben nogal te lijden van de verzuring. Steeds als er een dood gaat wordt hij gekapt en zo wordt het almaar opener om de vijver. De freule waar de vijver naar genoemd is heeft in Beetsterzwaag gewoond en heette freule Eritia Lycklama à Nijeholt.
Een pingo was een zeer grote klomp ijs die, ontstaan uit bevriezend toestromend grondwater, tijdens de laatste ijstijd de grondlagen omhoogdrukte. Nu is hij verdwenen, de grond is tijdens het afsmelten zijwaarts afgegleden en wat rest is een cirkelvormig meertje omringd door een lage kraterrand. Deze rand is in de loop der jaren begroeid geraakt. Het Bolmeer, waar we eerder op afstand langsliepen, en waar een straat deze naam heeft, was een pingoruïne.
Door bosgebied Oude Bosch werd de Oud- of Koningsdiep bereikt.
Over asfaltwegen, waaronder de N917 (Binnenwei) werd koers gezet naar Siegerswoude. In dorpshuis Uthôf was de tweede grote rust op 28 kilometer. Na de rust liepen we nog om het kleine Wasmeer. Bij de Wilpster Hoofdvaart was de splitsing met de 50 kilometer. Wij vervolgden met het 40 kilometer parkoers.
Ten westen van het plaatsje De Wilp staken we de provinciegrens over van Friesland weer terug in Groningen. In buurtschap De Haar volgde nog een mooi smal bospad door het Haarsterbos.
In Marum kwamen we nog langs een oud kerkje en een melkfabriek.
De NH-kerk dateert uit de twaalfde eeuw. De kerk is een van de oudste bakstenen bouwwerken in Groningen. In de twaalfde eeuw is het grootste stuk gebouwd. In de dertiende eeuw werd de toren en het westelijk deel gebouwd. De toren is in de achttiende eeuw verlaagd. De huidige toren dateert van 1886.
In 1918 werd de coöperatieve zuivelfabriek Zuidelijk Westerkwartier aan de Noorderringweg in gebruik genomen. De zuivelfabriek is nog steeds in bedrijf en inmiddels de grootste producent van Edammer kaas in West-Europa.
Met de FLAL-Vredewold-wandeltocht vanuit Marum Na nog een kerkpad werd HCR Kruisweg bereikt. Vlak voor de finish passeerden we nog een voetsalon.
Het was best een aardige tocht geworden. Traditiegetrouw zaten er ook weer flinke trajecten met asfaltwegen in. Maar de asfaltwegen die hier gekozen waren, zijn in het algemeen vrij rustige wegen.
Enkele dagen voordat wij naar Marum zouden afreizen, bereikte ons het bericht dat er grote overstromingen waren in Marrum. Hierdoor waren talrijke paarden van de buitenwereld afgesloten. Omdat wij beide plaatsen eigenlijk niet kenden, dachten we eerst dat één en dezelfde plaats werd bedoeld. Maar Marrum ligt in Friesland, in de ruime omgeving van Dokkum en Marum ligt in de provincie Groningen op de grens met Friesland.
Het was deze dag ook MADD (Make a difference day). Vorig jaar had de koningin ergens als vrijwilliger meegeholpen zomaar ergens. Dit idee werd nu door talrijke kamerleden overgenomen. Bij deze tocht was mevrouw Slagter-Roukema uit Zuidhoorn aanwezig om mee te helpen met het inschrijven van niet-FLAL-leden. Mevrouw Slagter is lid van de Eerste Kamer voor de SP. Op de tweede grote rust voor de 40 en 50 kilometer lopers of de enige grote rust van de 25 kilometer lopers hielp een dame van de Tweede Kamer mee. Zij was lid van het CDA.
Make a Difference Day - 3 en 4 november 2006 succesvol (www.makeadifferenceday.nl)
Make a Difference Day is zeer succesvol geweest. Naar schatting 37.000 mensen hebben zich als vrijwilliger ingezet bij één van de bijna 1.300 projecten die aangemeld waren op de klussendatabase op de website of bij de talloze andere initiatieven in het land. Ruim 12.000 daarvan zijn actief geweest bij één van de 300 natuurklussen van de Natuurwerkdag. In vergelijking met 2005 betekent dit een toename van zeker 7.000 deelnemers .
Koninklijke belangstelling
Net als vorig jaar namen diverse leden van de Koninklijke Familie deel. Prinses Laurentien hielp in Almere op de manege van kinderboerderij De Stek bij paardrijles aan verstandelijk gehandicapten. Prof.mr. Pieter van Vollenhoven en Prins Pieter-Christiaan gaven in Rotterdam duikles aan gehandicapten als vrijwilliger van de International Association for Handicapped Divers. Prins Maurits en Prinses Marilène deden mee als vrijwilligers van het Ronald McDonald VU Huis in Amsterdam. Prins Bernhard en Prinses Annette verzorgden met stichting De Opkikker een uitstapje naar de Veluwe voor vier gezinnen met een langdurig ziek kind. Prins Floris en Prinses Aimée begeleidden met InteraktContour een groep mensen met een niet aangeboren hersenafwijking bij een rondleiding door het Muiderslot.
Deelname politici
Ook diverse politici waren van de partij. Wouter Bos en Femke Halsema bijvoorbeeld deden activiteiten via Humanitas. Mark Rutte was klaar-over in Den Haag en Minister-president Balkenende ging aan de slag bij het Rode Kruis in Utrecht. Maria van der Hoeven zette zich in bij verzorgingstehuis Leenculenhof in Maastricht en Agnes van Ardenne verrichtte activiteiten bij Wereldwinkels in Bussum, Delft, Gouda en Barneveld. Agnes Kant heeft een hellingbaan opgeknapt voor rolstoelgebruikers van een manege in Doetinchem en Alexander Pechtold vergezelde verstandelijk gehandicapten bij een dagje uit in het Afrikamuseum.
De weersvoorspelling voor deze dag luidde: droog met in het noorden een kleine kans op wat motregen of lichte regen in de namiddag. Welnu, de namiddag was nog maar net begonnen (even na tweeën) of het begon even licht te motregenen. Daarna heeft het nog twee keer licht gemotregend. In de ochtend heeft de zon enige uren geschenen. Alles bij elkaar was het een mooie wandeldag geworden met een maximum temperatuur van 12 graden.
Naast de bekenden uit de noordelijke provincies zagen we ook bekenden uit respectievelijk Amersfoort, Heemskerk, Hoorn en Purmerend.
naar de top van deze pagina
Henri Floor