19e Heuvellandvierdaagse 2006, 3e dag, de Groevenroute

We verlieten de start rond kwart over zeven. Door bosgebied Bergse Heide liepen we naar de omgeving van de Geulhemmer watermolen. We passeerden hier de grotwoningen of rotswoningen genaamd. Want de woningen waren in de rotsen gevestigd.

Holwoning-Grotwoning
In de krijtrotsen van de Geulemerberg bevonden zich in het verleden meerdere opengekapte ruimten welke dienden als holwoningen. Sommige dezer primitieve oer-oude holen waren nog tot 1900 bewoond door blokbrekers, ijverige mensen die hun brood verdienden met het breken van mergelblokken in de berg. De woonruimte was uitzonderlijk sober ingericht. Wanden en zoldering waren soms met kalk gewit of met enige kleurstof lichtblauw gekleurd. Voor het huurgenot betaalde men toen 4 cent per maand of 50 cent per jaar. Restauratie van enkele grotwoningen vond plaats in 1976.

Oorlogsmonument Bronsdaelgroeve
Als tegenzet op de bombardementen van de geallieerden verplaatste Duitsland zijn vitale Oorlogsindustrie naar bomvrije plaatsen. Onder leiding van "Organisation Todt" begon men in maart 1944 met de inrichting van de eerste ondergrondse werkplaatsen in het Geuldal.

De totale inrichting vond plaats onder de deknaam "Operation Molch". De werkzaamheden in de Brondsdaelgroeve (codenaam Valerie 15) moesten in september 1944 een ondergrondse gebruiksruimte van 9.200 m2 opleveren t.b.v. reparaties van BMW-motoren voor de Duitse bommenwerpers.
De werkzaamheden werden uitgevoerd door dwangarbeiders uit de Noordoostpolder en België. Het betonnen geraamte vormt volgens de overlevering een overblijfsel van een mogelijke V2 installatie of andere oorlogsindustrie t.b.v. de V2. Tevens had de zichtbare betonconstructie een overdekt laadperron moeten worden voor vrachtwagens en treinen, van waaruit een smalspoor-verbinding lag via Meerssen. De naar het oosten liggende grote, in de rots uitgehouwen hal (genoemd "Ster van Parijs"), diende als hangar voor een locomotief. Nog vóórdat de volledige productie kon worden bereikt, maakten de geallieerde bevrijders een einde aan deze poging om de Duitse "Endsieg" te redden.

Dorpsraad Berg en Terblijt,
Gemeente Valkenburg aan de Geul,
Stichting IKL Roermond,
Heemkunde-verenigingen Houthem-St.Gerlach

Verderop kwamen we nog langs een camping en werd bij de fruitpost een appel uitgedeeld.
Toen we Meerssen naderden kregen we een fraai uitzicht op de basiliek van Meerssen. Nabij het NS-station staken we de spoorlijn over. Opnieuw kregen we uitzicht op de basiliek en kwamen er vrij dicht langs. In het Proostdijpark kwamen we nog langs een fraai tuinhuis, Gloriëtte genaamd.

De naam Gloriette is een oude Vlaamse benaming voor een "prieel".

Ook stond er een boom met aparte takken en leek wel op een kabouterboom. Ook zagen we de basiliek hier weer liggen, We besloten even van de route af te gaan om de basiliek te bezichtigen. We wisten van te voren niet of we er ’s-middags nog zouden komen en zo ja hoe dan het weer zou zijn. Het was in de basiliek behoorlijk donker zodat we alleen met flitslicht mooie foto’s konden maken en deden dat dan ook.

De Basiliek, die zich op de Markt in Meerssen bevindt, wordt ook wel het Pronkstuk van de Maasgothiek genoemd. Het middendeel werd omstreeks 800 in Romaanse stijl gebouwd door Karel de Grote. Tussen 1320 en 1340 bouwden de monniken van Reims (Benedictijnen) het lage koorgedeelte in Gothische stijl (vanaf de preekstoel richting altaar). Het middendeel werd aan deze stijl aangepast. In 1465 viel de Basiliek gedeeltelijk ten prooi aan de vlammen. Tot overmaat van ramp waaide de kerktoren gedeeltelijk om in 1649. Vervolgens besloot men hem in 1773 geheel af te breken. De Basiliek werd in 1988 volledig gerestaureerd. Het kerkgebouw werd reeds eerder (van 1934-1938) volledig gerestaureerd en vergroot. In 1938 heeft Paus Pius XI de kerk tot Basiliek verheven. In het koor van de Basiliek bevindt zich een fraai laatgotisch sacramenthuis in torenvorm (1500). In de Basiliek bevinden zich verder onder andere prachtige gebrandschilderde ramen van de beroemde Meerssense kunstenaar Charles Eyck.

Voordat we de grote rust bereikten, kwamen we nog door een deel van het centrum van Meerssen. Na de rust passeerden we een fietsbordje van de Mergellandroute waarbij de vermelding stond dat de route 110 kilometer lang is en dat er talrijke steile hellingen zijn.
Nabij Schietcoven, dat is nabij het vliegveld staken we in 2 etappes de A2 snelweg over. Daarbij kwamen we langs café Bergrust.
Net voor Kasen sloegen we af en bereikten daarop Huize De Peerdstael. Achter dit huis liepen we over een weiland naar het Bunderbos.
We volgden nu een tijdlang de spoorlijn Maastricht-Eindhoven door bosgebied. Daarbij merkten we zeer sterk de talrijke heuvels die we moesten bedwingen. In Geulle was de tweede grote rust in café zaal ’t Centrum. Hier namen we afscheid van de 42 km lopers, die nog aan hun 42 km lus moesten beginnen. Ook menig 42 km loper konden we al weer verwelkomen, want er waren al verschillende 42 kilometer lopers die hun lus er op hadden zitten.
Na de rust liepen we naar het Julianakanaal. Via buurtschap Westbroek werd Brommelen bereikt. Hier staken we een kaarsje aan in een kapelletje.
We zagen in het Geullerbos nog een bekende wandelaar met zijn vrouw en twee camping-kennissen op een bankje zitten. Daarop werden ze door ons op de gevoelige plaat vastgelegd.
Even later zagen we hele mooie oranje gekleurde paddestoelen aan een boom zitten. Ze zaten aan een boom op ongeveer 15 meter van het pad. Maar omdat een wandelaar met wit T-shirt hier net een foto van had gemaakt viel hij en ook de paddestoel goed op.
Eenmaal zagen we wandelaars fraai over een trap een heuvel opklimmen. In Bunde liepen we onder de A2-snelweg door
Daarop werd de laatste grote rustpost bereikt te Meerssen. Na de rust passeerden we een nagebouwde Mariagrot ergens in Meerssen in de tuin van een huis. Verderop kwamen we langs de Hervormde kerk aan de Gansbaan.

De Hervormde Kerk aan de Gansbaan is gebouwd tussen 1834 en 1837. Dit eenvoudige, driezijdig gesloten zaalkerkje van baksteen met dakruitertje op het zadeldak is een zogenaamd 'Leopoldskerkje'. Dit wil zeggen dat het geschonken is door de Belgische regering. Dit hield verband met de toentertijd heersende onzekerheid of Limburg bij Nederland of bij België zou worden ingelijfd. Het kerkje, dat aan de buitenkant volledig is gerestaureerd, heeft rondboogvensters tussen de pilasters.

We kwamen opnieuw bij de basiliek en besloten deze opnieuw te bekijken. Er was nu veel meer licht in de kerk dan in de ochtend. Er werd op het orgel gespeeld en we klommen nog naar het orgel toe. Vandaar hadden we een mooi overzicht op de hal van de kerk.
Nabij Houthem was op een bankje nog plek naast twee dames. We mochten en konden er bij zitten en raakten op een gegeven moment aan de praat, o.a. over mijn homepage. We stelden voor om een foto van ze te maken. Daardoor was het voor hen een extra stimulans om de site te bezoeken.
In Sint Gerlach bezochten we de Sint Gerlachuskerk en maakten er wel 19 foto’s waarvan de mooiste zijn opgenomen in het foto-overzicht. Deze kerk was erg indrukwekkend. Talrijke fraaie muurschilderingen en schilderijen waren vrij te bezichtigen

De Sint Gerlachuskerk is gebouwd tussen 1720 en 1727. Voordien stond hier een kloosterkerk welke deel uitmaakte van een kloostercomplex waarin van 1225 tot 1785 een adellijk vrouwenstift was gevestigd. Sint Gerlachus, gestorven in 1165, zou in deze omgeving geleefd hebben. In 1751 bracht de Duitse schilder Johann Adam Schöpf frescoschilderingen aan in het interieur. Sedert 1808 doet de kerk dienst als parochiekerk. In 1872 werd het gehele interieur opnieuw geschilderd.
In 1961 stortte een gedeelte van de kroonlijst omlaag. De bouwkundige restauratie begon in 1962 en werd in 1978 en 1997 voortgezet. In 1971 werd een aanvang gemaakt met de restauratie van het schilderwerk. De fresco's uit de 18e eeuw zijn weer zichtbaar. Ook het praalgraf van Sint Gerlachus (1783) is bij deze restauratie betrokken, zodat het aanzicht van het interieur zoveel mogelijk is teruggebracht in de staat van voor het jaar 1808. De Sint Gerlachuskerk is Rijksmonument.

Daarna kwamen we nog langs het 5-sterren hotel van kasteel Sint Gerlach. Door het natuurgebied Ingendael liepen we naar en even later over de Geul. Via een lange stijgende weg werd Berg en Terblijt en even later de finish bereikt.
Het IVV-nummer was 10907.

Henri Floor & Coos Verburg