Keukenhoftocht 2006

Op zaterdag 1 april 2006 organiseerde de wandelsportvereniging DJO haar jaarlijkse Keukenhofwandeltocht. De start was vanuit het Bloemen- en planten complex van de firma P. Bakker Meer en Duin te Lisse.

Geschiedenis van de Keukenhof
In 1949 nam de toenmalige burgemeester van Lisse, Mr. W.J.H. Lambooy, samen met een tiental vooraanstaande bloembollenkwekers het initiatief voor een jaarlijks terugkerende bloemententoonstelling in de openlucht. Al snel lieten ze hun oog vallen op Landgoed Keukenhof: de ideale locatie. De gemeenteraad van Lisse steunde het initiatief financieel. Ook vanuit diverse vakorganisaties werd instemming betuigd en onder leiding van tuinarchitect W. van der Lee gingen honderden arbeiders aan de slag om de Engelse tuin van Zocher te veranderen.
Kruidenhof voor de keuken
Keukenhof is niet altijd het prachtige landgoed geweest zoals we het nu kennen. In de 15e eeuw maakten de 32 hectare van het huidige park onderdeel uit van het enorme landgoed van Slot Teylingen. Van 1401 tot 1436 zwaaide de Gravin van Holland, Jacoba van Beieren, hier de scepter. Een deel van haar landgoed liet ze gebruiken als kruiden- en groentetuin. Elke dag verzamelde de gravin hier hoogstpersoonlijk de verse ingrediënten voor in de keuken. Hieraan dankt het huidige Landgoed Keukenhof haar naam.
Ontwerp uit 1857
In 1857 kregen de bekende tuin- en landschapsarchitecten 'Zocher & Zn' de opdracht een park te ontwikkelen. Beide heren hadden eerder in Amsterdam een vergelijkbare taak uitgevoerd: zij ontwierpen het Vondelpark. Wie nu op Keukenhof komt herkent hun hand in het gebied rondom de Beukenlaan. De majestueuze bomen en de vijver stammen uit die tijd. In de jaren daarna is Landgoed Keukenhof steeds verder ontwikkeld tot het huidige, 32 hectare grote park.
Groten der Aarde
In het eerste jaar bezochten meteen 236.000 mensen de tentoonstelling. Een bewijs dat burgermeester Lambooy en de kwekers een juiste inschatting hadden gemaakt. Naarmate de jaren vorderden groeide Keukenhof door naar een bezoekersaantal van 600.000 tot 700.000 mensen per jaar, met uitschieters naar ruim 900.000. Onder hen vele 'Groten der Aarde', zoals de Amerikaanse presidenten Eisenhower en Clinton, en de Engelse koningin Elizabeth. Ook viel Keukenhof de eer te beurt het décor te zijn van het eerste publieke optreden van Prinses Máxima, destijds nog de verloofde van Kroonprins Willem-Alexander.
Keukenhof vandaag
Inmiddels is het aantal deelnemende bollenbedrijven van tien naar ruim 90 gegroeid, maar het karakter is onveranderd: elk jaar worden de allerbeste en allermooiste bolbloemen van Nederland in Keukenhof tentoongesteld. Keukenhof is uitgegroeid tot een van de bekendste plekken van ons land en een van de meest gefotografeerde bezienswaardigheden ter wereld.

Na een voorspoedige autoreis van 79 kilometer vertrokken we rond kwart over acht. De startlocatie was gelegen aan de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder. Deze ringvaart zagen we echter niet omdat de startlocatie aan de andere kant werd verlaten. Omdat de startlocatie aan de rand van Lisse lag, verlieten we deze plaats spoedig en kwamen op het grondgebied van Hillegom. Bij een benzinepompstation, dat in zijn logo een schelp heeft, verlieten we de N208. Daarop kwamen we in buurtschap Veenenburg. Daar volgden we de Veenenburgerlaan. We staken de Veenenburg over via de Veenenburgerbrug. Wij volgden het 30 kilometer parkoers, maar spoedig kwam het 20 kilometer parkoers erbij.
We kregen uitzicht op de Keukenhofmolen. Daarna liepen we vlak langs de Keukenhof. Omdat het bezoek aan de Keukenhof pas aan het eind van de tocht was gepland, verlieten we de Keukenhof weer. We begaven ons nu naar het voormalige station van Lisse. Het stationsgebouw van Lisse is tegenwoordig een restaurant met de naam “de verloren koffer”.
In buurtschap Halfweg volgden we een asfaltweg parallel aan de Leidse Trekvaart. Verderop staken we de Leidse Trekvaart over. Kort daarna staken we ook de spoorlijn Leiden-Haarlem over en volgden de spoorlijn naar NS Hillegom. In een voortuin stond nog een kerstboom met (niet brandende) lampjes. Voor het station stond een merkwaardig monument. Het had enigszins de vorm van een menhir, een grote steen zoals Obelix deze in zijn stripavonturen met Asterix vaak meeneemt. Bovenop stond een zeer sterk verroeste badkuip.
Opnieuw staken we de spoorlijn over en zetten nu koers naar Vogelenzang. Hier liepen we door een woonwijk. Opnieuw bereikten we de N206 en volgden deze tot een rotonde. Hier sloegen we af en zetten nu koers naar restaurant Pannenland. Na een kwartier wachten voor de bar kochten we een dagkaart voor het Amsterdamse Waterleidingduingebied. In de parkoersbeschrijving stond dat hier in CR Panneland een controle was. Deze was er echter niet. Maar als je het officiële parkoers vervolgde, dan moest je dezelfde 800 meter weer teruglopen. En de organisatie wilde kennelijk voorkomen dat hierdoor deze rust werd overgeslagen en 1600 meter werd afgesneden.
In het verleden kende de Keukenhoftocht twee hoogtepunten. Dat was uiteraard een bezoek aan de Keukenhof en een bezoek aan het Amsterdamse waterleidingduingebied. Sinds een aantal jaren komt de tocht niet meer door dit gebied. Wij vinden dit gebied zo mooi, dat we vooraf al hadden besloten om van het parkoers af te gaan en een lus door het genoemde waterleidingduingebied te maken. De toegang hiervoor bedroeg een euro. En dat hadden we er best voor over.

"De Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD), die liggen tussen Zandvoort en de Langevelderslag, zijn grootschalig ingericht voor de winning van drinkwater voor de stad Amsterdam. In het noorden ligt een uitgestrekt complex van infiltratiekanalen. Oostelijk van het infiltratiegebied zijn grote oppervlakten grond bebost. Ten zuiden is het duinreliëf minder door vergravingen veranderd. Het centrale gebied bestaat uit landschap dat tijdens de duinverstuivingen tussen 14e en 16e eeuw is ontstaan".
"Het water in het infiltratiegebied legt in de drie maanden dat het tot drinkwater wordt klaargestoomd een lange weg af, waarin het deels flink hard stroomt. Dit levert vooral tijdens lange vorstperioden een spectaculair beeld op. Het blijft dan namelijk open en biedt tijdelijk onderdak aan veel vogels uit de buurt. Behalve 'gewone' soorten als brilduiker, grote zaagbek en kleine zwaan heb je hier grote kans om de anders zo schuwe waterral, roerdomp, houtsnip en ijsvogel te zien. En soms zelfs de zeldzame waterspreeuw.
In het zuidwesten ligt een actief verstuivinggebied van 2,5 km lengte, waarin zich verschillende kwelplassen ontwikkelen. Het is ontstaan in de periode 1994-1996 toen een grondwaterwinkanaal werd gedempt en het landschap zijn oorspronkelijke reliëf terugkreeg. Het grondwaterpeil is gestegen tot het natuurlijke niveau van weleer. Zand, wind, water en planten maken er nu de dienst uit.
In totaal groeien er ruim 660 plantensoorten waarvan 27 bijna nergens anders in Nederland voorkomen. Het grootste gedeelte is bedekt met mossen, grasland en lage struiken, vaak beheerst door Liguster en Duindoorn op de droge zijden en door Kruipwilg in de valleien. Op beschutte plaatsen ontwikkelen zich struwelen, met Meidoorn en Zomereik, en met wilgen en berken in de valleien. Veel vochtige graslanden zijn door de variatie in bodem en vocht en door het maaibeheer zeer bloemrijk geworden met Zeegroene zegge, Ruig viooltje, Rietorchis, en Parnassia. Ook is het een belangrijk gebied voor paddestoelen (970 soorten, dat is bijna één kwart van de totale inheemse paddenstoelenflora).
Jaarlijks broeden er ongeveer 100 vogelsoorten waaronder duinvogels als Roodborsttapuit en Braamsluiper maar ook rietvogels zoals Blauwborst en Rietzanger. De AWD vormen een kerngebied voor de Duinhagedis; dat wil zeggen dat, in vergelijking met de andere kustduinen, er hier zoveel voorkomen dat ze van hieruit de andere duinen kunnen gaan bevolken. Uitgebreid aanwezig zijn Vos, Ree en Damhert, mede omdat er momenteel niet op deze dieren wordt gejaagd.

We hadden een fotokopie van een zeker 25 jaar oude kaart meegenomen en konden daarmee goed onze weg vinden. We volgden eerst een fraaie beukenlaan. Verderop volgden we een smal paadje naar een stromend beekje. Dit volgden we tot het einde. We verlieten het grondgebied van de gemeente Bloemendaal en betraden het grondgebied van de gemeente Zandvoort. Van bebouwing van deze twee genoemde plaatsen, zagen we vrijwel niets. Tijdens het lopen merkten we de overgang van de ene naar de andere gemeente niet, maar tijdens het bestuderen van de gedetailleerde kaart thuis wel. Op een gegeven moment kregen we de torenflats van Zandvoort in het zicht. Dat was ook ongeveer het noordelijkste deel van onze geplande tocht. Nu was er een deel van onze geplande route afgesloten vanwege grazende schapen. Zo erg vonden we dat ook weer niet. Want het was hier eigenlijk overal mooi. Het enige minpunt bestond hieruit, dat we nu een kortere weg vervolgden, die ook nog eens een klinkerweg was in plaats van een grasweg langs een kanaaltje. Verschillende keren liepen we vlak langs de hier in grote getale aanwezige riviertjes en kanalen. Tijdens onze tocht door dit gebied maakten we talrijke foto’s evenals verderop in de Keukenhof, die het bekijken de moeite waard zijn. Klik voor de foto’s op de button met fototoestelafbeelding boven in dit verslag.
Oorspronkelijk lag het in ons voornemen om het waterleidingduingebied te verlaten nabij het zweefvliegveld en buurtschap Ruigenhoek. Maar de route voerde daarbij door een groot gebied waar runderen graasden. En alleen lopen we daar niet zo graag doorheen. Daarop besloten we het terrein nabij De Zilk te verlaten. In de Zilk liepen we naar een supermarkt en vulden onze drankvoorraad aan. Nabij een school te De Zilk arriveerde net de Duinrand Express, een soort Jan Plezier treintje voor kinderen van een jaar of zes.
We passeerden de kerk van het heilige hart van de bollenstreek en daarop bereikten we de Leidse Trekvaart weer. Deze volgden we naar buurtschap Halfweg. We hadden hier de wind vol tegen en soms bleven we haast stil staan, zo hard woei het. We kwamen een dame tegen die vermoedelijk de markeringen ophaalde, want we liepen hier op een traject van de heenroute. Pas bij het voormalige station van Lisse liepen we weer op de officiële route.
Rond kwart voor vier werd de ingang van de Keukenhof bereikt. Het hek was dicht. Er stonden hier 4 wandelaars die uit België afkomstig waren. Aan de andere kant van het hek stond een Volkswagenbusje, die het terrein afmoest. Daartoe was iemand gewaarschuwd van de Keukenhof. Na ruim 5 minuten wachten verscheen iemand van de Keukenhof. Het bleek dat het hek gewoon opengeduwd kon worden.
In de Keukenhof was nog niet zoveel te zien. Des te mooier waren de verschillende paviljoenen.

Door de kou van de afgelopen weken, ging Keukenhof vorige week met maar weinig kleur van start. De lente leek nog ver weg. Een paar uur zon en wat hogere temperaturen kunnen dat echter zomaar veranderen. En dat is in Keukenhof overduidelijk te zien. Het park staat in bloei, en laat – doordat de warmte later dan normaal inzet – een heel ander beeld zien dan voorgaande jaren. Zo is er nu een uitbundige bloei te bewonderen van bijzondere bolgewassen als Iris reticulata, het Winteraconietje, het Sneeuwklokje en de vroege Krokus. Gewassen die normaal gesproken rond deze tijd van het jaar al uitgebloeid zouden zijn. Zo zie je maar: elk nadeel kan ook z’n voordeel hebben.

Onderstaand een overzicht van de 4 paviljoens met daarachter vermeld de bloemen en planten die er te zien waren:
Oranje Nassau Paviljoen - Chrysanten
Willem Alexander Paviljoen - Azalea, Hortensia, 1- en 2 jarige perkplanten / Cyclamen en Syringa-Viburnum-Prunus-Forsythia
Beatrix Paviljoen - Orchideeën, Anthurium en Bromelia
Juliana Paviljoen - Begonia-Kalanchoë

Na een uur verlieten we de Keukenhof. De markering was al weggehaald. Omdat we voor de 21e keer meededen waren we hier wel bekend en zonder problemen werd de finish bereikt rond kwart over vijf.
Het eerste uur waren verschillende kleine buitjes gevallen. Daarna duurde het nog een uur voordat de eerste zonnestralen te voorschijn kwamen. Maar daarna wist de zon van geen ophouden. Bovendien was het vrij fel licht.
Hoewel deze tocht ook een IVV-tocht was, kregen we na afloop geen IVV stempel. De stempelaars waren al vertrokken. Er deden dit jaar 2543 wandelaars mee.

Henri Floor