Op vrijdag 26 december 2003, tweede kerstdag, besloten wij een wandeltocht te
maken door de Gelderse Vallei. De tocht staat beschreven in het boekje "ontdek
de waterschappen". In dit boekje staan 8 verschillende wandelroutes in Nederland
en is gratis bij de ANWB verkrijgbaar als je tenminste lid bent van de ANWB.
Er zijn twee routes uitgezet. De kortste afstand is 11 km. De langste is 20 km.
De start van de 20 km is vanaf het Waterschapshuis te Leusden. Dit hoofdkantoor
van het Waterschap Vallei & Eem is een bijzonder gebouw.
Bij het ontwerp en de bouw van het Waterschapshuis is optimaal aandacht besteed
aan milieutechnische aspecten. Zo is het gebouw in hoge mate energiezuinig en is
bij de keuze van de verwerkte materialen de nadruk gelegd op duurzame en
milieubewuste producten. Uiteraard heeft het aspect water extra veel aandacht
gekregen. De kantoorbeuken hebben ‘groene’ daken: op het verzinkt stalen
dakbeschot zijn mos en vetplanten (sedum) aangebracht. Een belangrijk ecologisch
voordeel van een vegetatiedak is dat het riool wordt ontlast. De planten nemen
een groot deel van het hemelwater op en staan het vervolgens door verdamping
weer af aan de buitenlucht. Het regenwater dat de planten niet opnemen wordt via
het schuin aflopende dak en de hemelwaterafvoergoot naar een waterput en
vervolgens naar een vijver gevoerd.
Het regenwater wordt in de vijver gezuiverd door een helofytenfilter. Helofyten
zijn rietplanten die zuiverende bacteriën aantrekken. Na de zuivering wordt het
regenwater gebruikt als spoelwater voor de toiletten, als schoonmaakwater en als
water voor de planten. Het waterverbruik in het gebouw wordt verder beperkt door
de toepassing van waterbesparende toiletten en doorstroombegrenzers op de
kranen. Het verband met water wordt ook in het terrein gevisualiseerd. De
directe omgeving van het gebouw heeft de vorm van een golf. De golf stijgt over
een lengte van 18 m tot een hoogte van 1,40 m, vervolgens zakt de golf, waar hij
weer enigszins stijgt. De golf heeft aan weerszijden een grens in de vorm van
brokken steen, die door thermisch verzinkt betonstaal bij elkaar worden
gehouden. Hier kunnen zich mossen en muurplanten vestigen. De loopbruggen,
trappen en hekwerken in de centrale hal zijn ook in thermisch verzinkt staal
uitgevoerd
Naast het Waterschapshuis ligt de Pleisterplaats, een natuurgebiedje dat bestaat
uit een plas, twee poelen en een kwelzone. De plas staat in verbinding met het
Valleikanaal en vormt een kraamkamer voor vissen als de winde, het bermpje en de
kleine modderkruiper. Onze route voerde als eerste door deze fraaie
Pleisterplaats. Op de achtergrond hoorden en zagen we het verkeer van de A28-
snelweg en daar achter zagen we flatgebouwen van Amersfoort. Spoedig bereikten
we het Valleikanaal. We volgden dit even in de richting van Amersfoort. Even
later staken we het Valleikanaal over en aan de andere zijde vervolgden we ons
pad. Het fietspad dat we volgden was het vroegere jaagpad. Eerst zagen we aan
onze rechterhand de hoge gebouwcomplexen van het industriegebied van Leusden,
overgaand in woonhuizen. We staken de Horsterweg over (de weg die naar boerderij
De Horst loopt) en vervolgden ons pad langs het Valleikanaal. Verderop staken we
de brug over de Modderbeek over. Een visser zat hier languit te vissen.
We kwamen bij de stuw Asschat met vistrap en vervolgden ons pad langs het
kanaal. Verderop staken we over een smalle brug het kanaal over en volgden nu
aan de ander zijde van het kanaal over een dijk. Daarbij zagen we enige van de
13 bunkers van de Duitse Pantherstellung. Bij de kruising met de Lange Steeg
kwam het 11 km parkoers bij de route ter hoogte van een boerderij.
Bij de voordeur van de boerderij waar kano's te huur waren, getuigde een
gevelsteen van de bijzondere geschiedenis van de boerderij. De plaats was sterk
verbonden met de Duitse en Nederlandse Vallei-stelling. De boerderij stond
oorspronkelijk aan de overzijde van het kanaal, maar werd bij de aanleg van het
Valleikanaal in 1938 afgebroken en op de huidige plaats weer opgebouwd. In 1940
stond ze echter in het schootsveld van het Nederlandse leger en werd opgeblazen.
Tijdens de wederopbouw in 1940 ging het dak er weer op. In 1944 besliste de
bezetter, dat de boerderij weer opgeruimd moest worden, omdat ze in het
schootsveld van het Duitse leger lag. Pas in 1947 werd de boerderij tenslotte op
haar oude fundamenten opgebouwd.
We staken het kanaal weer over en volgden een doodlopende asfaltweg, die
overging in een fietspad. Bij ANWB paddestoel 24228 verlieten we definitief het
kanaal. Nu volgden we een tijd de Leusbroekerweg. Langs deze weg liep geen apart
fiets- en/of voetpad. We kwamen bij een kaas- en zuivelboerderij. De feestdag
werd als een zondag geïnterpreteerd en zondags was deze uitbater niet geopend.
Even verderop sloegen we af en volgden het Schutspad. Dit is een oud kerkenpad
dat sinds eind 2002 hernieuwd opengesteld is. Eerst was dit een smal pad langs
een weiland. Daarna ging het over in een alleraardigst mooi en smal beukenpad.
We liepen nu op landgoed Den Boom. We kregen trek en besloten een meegenomen
blikje fris te nuttigen alsmede enige boterhammen. We nuttigden dit staand,
enigszins uit de wind. We vervolgden ons pad en kwamen uit bij de Oude Lunterse
beek.
De naam Schutpad verwijst naar de Geeresteinse Schut, de stuw in de Oude
Luntersche Beek, waarvan de gemetselde kademuren nog goed te zien waren. We
zagen de hardstenen gleuven waar tussen men met balken het waterpeil kon
regelen. We volgden de beek tot aan de hoofdingang van Landgoed De Boom. Hier
verlieten we het landgoed en volgden nu over een fietspad langs de N226
(Woudenberg-Amersfoort). In een bocht van de weg verlieten we bij de Mofferbrug
deze verkeersweg en zetten nu koers naar Landgoed Den Treek-Henschoten. Op een
splitsing van waterwegen volgden we de Heiligenbergerbeek, terwijl de
Woudenbergse Grift hier afsloeg. We dwaalden nu een tijd door de Treekerbossen.
Uiteindelijk kwamen we weer op de N226 uit.
Even volgden we de N226 om vervolgens af te slaan. Nu bereikten we de
Lockhorsterbossen. We staken een oude goederenspoorweg over en volgden de
Heiligenbergerbeek weer. We liepen hier op korte afstand langs de A28-snelweg.
Na een tuincentrum werd spoedig daarop de industriewijk van Leusden bereikt en
spoedig daarop het Waterschapshuis, het eindpunt van onze tocht.
Het was een aardige tocht geworden. De maximum temperatuur bedroeg 8 graden. Het
was tijdens de tocht droog gebleven. De weersvoorspelling luidde: zwaar bewolkt
met motregen en overdag tijdelijk droog. Met die omschrijving kon het dus of
regenen of droog zijn.