Het Oudergem van Nederland

Van zaterdag 20 april op zondag 21 april 2002 organiseerde Euraudax de 30-uurs Donderloop. De verschillende afstanden die hierbij gelopen konden worden waren respectievelijk 25, 50, 75, 100, 125 en 150 km. De start was vanuit Partycentrum & Catering De Donderberg te Leersum op de Utrechtse Heuvelrug. Een kwartier voor de start vond er een kort toespraakje plaats door de plaatselijke burgermeester.
Henschotermeer route
wapen van Maarn

Klokslag 10 uur vertrokken we op zaterdag 20 april. De startaccomodatie lag fraai in de bossen aan de voet van de 36,3 meter hoge Donderberg. Het eerste stuk voerde over landgoed Breeveen en we liepen daarbij door bos en over hei. We staken een verkeersweg over en dwaalden vervolgens door de bossen van landgoed Maarbergen overgaand in de Kaapse Bossen. In Maarn werd een verzorgingspost bereikt. Daarna liepen we door het centrum van Maarn naar het Henschotermeer. Via Peppelenk en de Koeheuvels bereikten we het centrum van Maarn weer en even later ook dezelfde verzorgingspost als de eerste. Door de bossen van Maar en van Landgoed Maarsbergen bestegen we de 46 meter hoge Darthuizerberg. Rond 14.30 uur werd partycentrum De Donderberg weer bereikt. Bij deze Donderloop werden steeds lussen van ± 25 km gemaakt en je kwam dan dus steeds weer bij het startpunt uit. Deze lus had als verste punt het Henschotermeer en kreeg daarom ook deze naam. In de rusttijd van 31 minuten kregen we een lunch aangeboden.
Palmstad route
Om 15.00 uur begonnen we aan de tweede lus. Deze volgde eerst even de verkeersweg naar Doorn. Ter hoogte van het voormalige revalidatiecentrum De Hoogstraat sloegen we af. We liepen langs de noordkant van camping De Bonte Vlucht en kwamen toen in bosgebied De Diepwel, eigendom van Natuurmonumenten en mede behorende tot de Kaapse Bossen. Bij het Doornse gat daalden we over een steile zandheuvel af. Daarna zetten we koers naar bosgebied De Ruitenberg. Op een parkeerplaats in de Kaapse bossen was een verzorgingspost. We bestegen de 52,9 meter hoge Doornse Berg en bereikten daarop Chalet Sint Helenaheuvel. Na een verkeersweg overgestoken te hebben dwaalden we door de bossen van Hoog Moersbergen. Via de Van Braam Hoeckgeest Kazerne van het korps mariniers zetten we koers naar Palmstad, een buurtschap vallend onder de gemeente Doorn. Na Huize Doorn liepen we op de rand van bos en weilandgebied. Aan de Beaufortlaan was nog een wagenrust. Over de lange Oude Postweg werd koersgezet naar buurtschap Darthuizen. Rond 19.20 uur werd partycentrum De Donderberg bereikt. We hadden er nu 50 km opzitten. Er waren weer een aantal wandelaars die er alsnog bijkwamen. De grootste afstand waarvoor zij nog konden inschrijven was 100 km. We hadden nu een rust van 65 minuten. Hier werd ons een diner aangeboden. De nacht naderde en iedereen werd verzocht om zij reflectievest mee te nemen.
Nederrijn route
We liepen langs de zuidkant van Leersum in de richting van Amerongen. Het was nog net niet te donker bij onze passage door het Zuylensteinse bos. Over een aantal wegen met fraaie statige huizen doorkruisten we Amerongen. Via kasteel Amerongen werd koers gezet naar de Rijn. We liepen hier over een verharde weg door de Amerongse Bovenpolder naar het veer over de Rijn. Aan de Rijn, maar nog voor de pont hadden we een verzorgingspost. Er werd omgeroepen dat we de eerstvolgende pont wel moesten nemen. Daarna volgde een 3½ km lange asfaltweg, de winterdijk langs de Rijn. Het was hier donker. We hadden uitzicht op de Rijn en de verlichting van de dorpen Amerongen en Elst. In de verte zagen we de verlichte Cuneratoren van Rhenen. Opnieuw staken we de Rijn via een pont over. Er kwam net een pont aanvaren toen wij kwamen aanlopen. Nadat de laatste wandelaar op de pont stond, vertrok de pont meteen. We liepen naar en door Elst. Van deze 25 km lus was Elst het verste punt. Daarop liepen we in de richting van Amerongen. Aan de rand van Elst hadden we nog een wagenrust. Deze wagenrust was, evenals de vorige en de nog komende, prima. Iedere keer stonden er ongeveer 1½ maal het aantal deelnemers aan bekertjes klaar. En iedere keer kregen we er iets bij. Hetzij een soepstengel, een gevulde koek, kleine marsjes, een plak koek, kleine worstjes, een bekertje vruchtenyoghurt, appels, bananen en dergelijke. We bereikten het centrum van Amerongen en liepen hier langs de grote St. Andrieskerk. Het was nu vlak voor middernacht, dus vrij rustig. Vlak voor het bord einde bebouwde kom van Amerongen stond het gemeentebordje van Leersum. Dus de gemeentegrens van Leersum grenst hier hier pal aan de bebouwde kom van Amerongen. Door buitenwijken van Leersum werd partycentrum De donderberg weer bereikt. We hadden nu een rust van 40 minuten. Hierin werd ons een bord soep aangeboden met een kop koffie.
Overberg by night
Om 1.15 uur op zondagochtend verlieten we de Donderberg. Ons pad voerde hier door de bossen van het Leersumse Veld. Gelukkig scheen de maan op driekwart sterkte. Want in de bossen zelf was verder geen verlichting van boslantaarns (in tegenstelling tot straatlantaarns). We staken de A12-snelweg over in de gemeente Woudenberg en hadden hier uitzicht op een fel verlicht benzinepompstation. Nu volgden enige lange plattelandswegen. Vlak voor de gemeentegrens van Scherpenzeel en tevens provinciegrens met Gelderland was een wagenrust. De verlichting bestond hier, naast een straatlantaarn uit waxinelichtjes in glazen potjes, een romantisch gezicht. Via buurtschap Lambalgen vallend onder Woudenberg dwaalden we verder naar Overberg in de gemeente Amerongen. Overberg ligt aan de spoorlijn naar Rhenen, maar heeft geen eigen treinstation. Langs de noordkant van de bossen van Zuylenstein en over de Ginkel, waar opnieuw ook geen boslantaarns waren, werd partycentrum de Donderberg weer bereikt. Het was nu half zes in de ochtend en hadden hier een rustpauze van 50 minuten. Nu werd ons een ontbijt aangeboden.
Kastelenroute
Even na kwart over zes vervolgden we ons pad. Eerst liepen we naar het centrum van Leersum en kwamen langs het plaatselijke dorpshuis. Door buitenwijken van Leersum werd koers gezet naar het Zuilensteinse bos. Deze naam is al een paar maal gevallen, maar iedere keer liepen we door een ander deel van dit bos. Nu kwamen we langs een schaapskooi en langs de slotgracht en het kasteel Zuylenstein zelf. In Amerongen liepen we nu in zijn geheel om kasteel Amerongen. Over een pad langs uiterwaarden werd in Zandvoort een verzorgingspost bereikt. Hier wordt uiteraard niet de plaats Zandvoort bedoeld, maar een straatnaam in Amerongen heet hier zo. In Amerongen is een polder met de naam Amerongse Bovenpolder. Deze polder is opgesplitst in een deel dat eigendom is van Staatsbosbeheer en een ander deel dat behoort tot het Utrechts Landschap. Wij vervolgden ons pad langs de Amerongse Bovenpolder dat behoort tot het Utrechts Landschap. In Elst aangekomen volgden we de provinciale weg zo'n 3 km. Het was net na 8 uur op zondagochtend, dus uitermate rustig. De goede stemming werd mede veroorzaakt door het zonnige weer. Buiten Elst betraden we het beschermde natuurgebied Plantage Willem III. In de verte zagen we enige loslopende runderen waar wij gelukkig geen last van hadden. Bij de ingang van de jeugdherberg Eikelkamp te Elst werd de provinciale weg naar Veenendaal bereikt. Spoedig sloegen we hier af en langs de noordkant van Elst, in de Amerongse bossen, werd over een asfaltfietspad opnieuw een wagenrust bereikt. We dwaalden verder door het Amerongse bos en kregen uitzicht op restaurant 't Berghuis. Daarna liepen we langs de noordkant van Amerongen op de grens van buitenwijken en bosgebied. Door het Zuilensteinsebos werd Leersum bereikt. Via de Uilentoren en graftombe Nellestein werd partycentrum De Donderberg weer bereikt. Het was net half elf geweest op zondagmorgen 21 april 2002 en kregen nu een bord macaroni aangeboden. Ditkeer hadden we rusttijd van 55 minuten. Er was nu 125 km afgelegd.
Darthuizer-route
De laatste lus van 25 km voerde in zuid-westelijke richting. Als eerste liepen we naar kasteel Broekhuizen. Vanaf een brug weerspiegelde het kasteel fraai in een grote vijver. Daarna doorkruisten we buurtschap Darthuizen. Nu kwamen we door het beschermde natuurgebied Sandenburg.
Deze smalle strook bos van natuurgebied Sandenburg ligt tussen de provinciale weg van Doorn naar Leersum en de historische Postweg waarover vroeger de tram reed. Oorspronkelijk maakte het deel uit van het gelijknamige particuliere landgoed met kasteel in het Langbroeker Weteringgebied. Sandenburg ligt op de overgang van de Utrechtse Heuvelrug naar het Kromme Rijngebied. Het zuidelijke deel bestaat uit naaldbos met brede beukenlanen. Een aantal jaren geleden is daar een begin gemaakt met de omvorming naar loofbos.
Aan de Sandenburgerlaan was een verzorgingspost. We volgden de Sandenburgerlaan ruim 3 km en als beloning zagen we aan het einde van deze laan kasteel Sandenburg fraai liggen. Daarna volgden we de Langbroekerwetering 1½ km alvorens het centrum van Langbroek werd bereikt.
Langbroek bestond rond 100 hoofdzakelijk uit moerasbos. Het gebied diende als verzamelbekken voor het hemelwater van de Heuvelrug. Met de ontginning kon pas na 1122 worden aangevangen, toen de dam bij Wijk bij Duurstede de Kromme Rijn afsloot. De bisschop van Utrecht en het domkapittel maakten aanspraak op Langbroek. Uiteindelijk erkende de bisschop de rechten van de dom, die de heerschappij echter moest delen met Gijsbert van Abcoude. De ontginning ging als volgt in zijn werk: de landeigenaar gaf delen van het gebied uit. De ontginners trokken de moerassen in en men groef er weteringen en sloten voor de afwatering. De maten van de percelen waren veelal smalle en langwerpige ‘copes’. Een cope had veelal een breedte van ongeveer 100 meter en een standaardlengte van 1250 meter. Zo ontstond het copelandschap, ook wel het slagenlandschap genoemd.De Langbroekerwetering was de belangrijkste manier om het gebied te ontwateren.
Langs een gerenoveerde oude dorpspomp en de plaatselijke kerk werd Langbroek weer verlaten. We liepen in de richting van Doorn, maar sloegen voor Doorn af om even later weer een verzorgingspost aan te treffen. Langs Huize De Grote Wijngaard werd een buitenwijk van Doorn bereikt. We kwamen verder nog langs een schaapskooi en boerderij 't Boompje alvorens bij Tuincentrum Darthuizen de laatste wagenrust te bereiken. Met een vertraging van een kwartier werd om 16.13 uur de finish bereikt. We werden daar verwelkomd door enige tientallen mensen, familieleden van diverse deelnemers.
Nabeschouwing
Het was een zware tocht geworden. Dit kwam mede door grote stukken onverharde wegen en paden en de diverse stijgingen. We liepen hier ook niet voor niets op de Utrechtse Heuvelrug. Het was uitstekend wandelweer geweest. Er was geen enkele regendruppel gevallen. Zaterdag was het meest bewolkt geweest. In de nacht van zaterdag op zondag was het kwik gedaald tot 0°. Daardoor heb ik nog een groot traject met een muts op gelopen. Zondags was er overwegend zonneschijn met een maximum temperatuur van 16°. Op alle verzorgingsposten was steeds ruimschoots te drinken en te eten. Ik vermeld nu achtereenvolgens de door de wandelaars gelopen afstand met daarachter het aantal deelnemers: 150-42, 125-28, 100-7, 75 -4, 50-17 en 25-43. Alleen op de 150 km was 1 uitvaller. De kop van dit verhaal luidt: "het Oudergem van Nederland". Oudergem is een voorstad van Brussel. Hier wordt elk jaar een 30 uurs Euraudax-wandeltocht georganiseerd. Hier worden ook 6 lussen van 25 km gelopen. Velen vinden de tocht in Oudergem één van de best georganiseerde Euraudax-tochten in België. In Nederland werd dit keer sinds lange tijd weer eens een tocht van maximaal 150 km georganiseerd. Hier liepen talrijke Belgen mee, en die kwamen met de omschrijving van "het Oudergem van Nederland", mede ook door de goede organisatie. Het IVV-nummer was 11563.

Henri Floor & Coos Verburg