Met WS78 in Wijchen

Op zaterdag 20 januari 2001 organiseerde WS78 een 40 km wandeltocht vanuit Wijchen. De start was vanuit Café Zaal Sterrebos. Even voordat wij om 8 uur aankwamen bij de start liepen we langs Kasteel Wijchen. Toen was het nog te donker om het kasteel te aanschouwen. Maar net voordat wij ons op weg begaven voor de wandeling liepen we even terug en konden het kasteel nog in alle rust aanschouwen. Doordat er geen blaadjes aan de bomen zaten in deze tijd van het jaar konden wij volop van het kasteel genieten.
De bouw van het kasteel Wijchen gaat terug tot in de veertiende eeuw. De eerste vermeldingen in schriftelijke bronnen stammen uit 1392. Het huidige renaissancekasteel is gebouwd op de resten van de veertiende-eeuwse burcht, waarvan de overblijfselen in de kelder en de toegangspartij aanwijsbaar zijn. Vanaf het midden van de veertiende eeuw was het kasteel in bezit van de familie van Galen. Zij droegen het eigendom in 1535 over aan Herman van Bronckhorst, heer van Batenburg. In 1609 kwam het kasteel in handen van Emilia van Nassau, dochter van Willem van Oranje en haar echtgenoot Emanuel van Portugal. Zij herbouwden het en gingen er enige tijd wonen. Er staat nu een standbeeld van Emilia van Nassau tegenover het kasteel. Het kasteel is in de loop der tijd nog menigmaal herbouwd of gerestaureerd, de laatste maal in 1994. Het doet momenteel dienst als trouwzaal en de raads- en commissievergaderingen van de gemeente Wijchen vinden er plaats. Het geheel omgrachte kasteel bestaat uit vier vleugels rond een kleine binnenplaats met een traptoren. Deze toren en de torenspits zijn van een zeer bevallige bouwstijl, Het kasteel zelf heeft talrijke, sierlijke arkeltorentjes en vele muurankers. Onder het kasteel bevinden zich kelders en een heus gevangeniskot.
Al heel snel na het verlaten van de bebouwde kom liepen we langs het Wijchense meer. Van oorsprong is dit geen meer, maar een vroegere arm van de Maas. Even liepen we door het dorp Alverna dat tot de gemeente Wijchen behoort. We zagen bij het betreden van dit dorp de tekst: "houd de kerk in balans". Ons sprak deze tekst erg aan. Want in de maand januari organiseert de Nederlands Hervormde en Gereformeerde kerken in Nederland hun jaarlijkse actie om van hun gemeenteleden vrijwillige geldbedragen te verkrijgen. Deze actie wordt "actie kerkbalans" genoemd. Even verderop kwamen we bij een voormalige vuilstortplaats. Men had hier zoveel zand opgeworpen, dat hierdoor de Wijchense berg was ontstaan. Hierop was nu een skicentrum gerealiseerd. Wij mochten deze skiberg ook beklimmen over een trappad langs de skilift. We zagen hier talrijke skiërs omlaag suizen. Boven op de Wijchense berg hadden we geen uitzicht. Net zoals de rest van de tocht was het nevelig tot mistig. Een groot deel van de tocht sneeuwde het. Meestal motsneeuw maar af en toe werden de vlokken ook groter. De temperatuur bewoog zich deze dag tussen de -1 en +1 graden. Op trappaden zoals over de Wijchense berg als ook later over akkervelden was de grond bevroren en een licht sneeuwdek zorgde voor gladde passages. Via De Blije Dries, een zeer ruim opgezette speeltuin met kleuterbad, kinderboerderij en midgetgolfbaan bereikten we op 6 km het Wijchense Natuurreservaat. Hier is ook het recreatiepark Berendonck gelegen. Dit is in de jaren '50 en '60 ontstaan rond een gegraven meer. Opnieuw kwamen we langs een vroegere arm van de Maas, hier het Wijchense Ven genaamd. Ondanks waarschuwingen op radio en TV waren er toch verscheidene schaatsers, die het niet konden laten om de ijzers onder te binden. En te genieten van de tegenwoordig toch wel zeldzame momenten om op natuurijs te kunnen schaatsen. Op 9,7 km was de soeppost. We lieten ons de soep goed smaken. Een minpuntje is het als we horen dat het aantal deelnemers aan de lage kant is, zo rond de 310 deelnemers. De weersvoorspelling, met kans op gladheid, had vermoedelijk veel wandelaars doen besluiten thuis te blijven. Na deze verzorgingspost kwamen we in een groot natuurgebied van de Overasseltse en Hatertse vennen.
Het Wijchense landschap wordt voor een belangrijk deel bepaald door de van Heumen naar Bergharen lopende heuvelrug en een tweetal oude rivierarmen van de Rijn en de Maas. Duidelijk herkenbaar zijn de stuifzandheuvels, waarvan het zand tijdens de laatste ijstijd, zo'n 10.000 jaar geleden, door krachtige westenwinden uit de s' winters droge rivierbeddingen tot wel 18 meter hoogte opgeblazen werd. Deze zandheuvels werden door de Wijchenaren "bergen" genoemd. Zo kennen we de Galgenberg, de Mussenberg, de Molenberg en de Wezelse berg. De zandheuvels langs de oude zijtak van de Maas boden al in de Midden-Steentijd (Mesolithicum) een veilige verblijfplaats aan jager-verzamelaars. Zij woonden daar hoog en droog en er was voldoende schoon water in het verder moerassige gebied.
We staken de St. Walrickweg over. Langs de bekende St.Walrickskapel kwamen we na de grote rust nog langs. We liepen achtereenvolgens langs het poldergebied het Heidse broek en het Worsumse Broek. Ook doorkruisten we nog het Heumense Bos. Op 19,4 km was de grote rust in Camping Heumens Bos.
Voor de A73 snelweg en derhalve ook voor het plaatsje Heumen begaven we ons op de terugweg en liepen vervolgens door het fraaie natuurgebied Erpenwaai. Via de buurtschappen Vogelenzang en Worsum bereikten we opnieuw de Overasseltse en Hatertse vennen. Verschillende malen passeerden we in dit natuurgebied klaphekjes. Op 28,9 km werd de koffiepost bereikt. Daarna kwamen we bij de ruïne van de kapel van St. Walrick.
Deze kapel behoorde bij een Benedictijner kloosterboerderij. Deze boerderij was met het omliggende gebied al in 952 eigendom van de abdij van Saint Valery sur Somme (Frankrijk). Naast de ruïne bevindt zich de zogenaamde koortsboom. De legende wil, dat familieleden van mensen die aan koorts leden, stroken van door de zieken gedragen lijfgoed aan de boom moest knopen, waarna de koorts snel zou verdwijnen. Bij het ontbreken van voldoende laaghangende takken aan de boom, heeft men gemakshalve aan de omliggende struiken maar dezelfde genezende krachten toegekend en ook daaraan allerlei repen stof gehangen,
Het laatste ven dat we passeerden, was het Uivernest. Hiermee werd de gemeente Heumen verlaten en dwaalden we weer verder door de gemeente Wijchen. Net voor buurtschap Lunen werd de fruitpost bereikt op 35,4 km. Daarna werd buurtschap Lunen doorkruist. Deze buurtschap is op een zandduin gebouwd ter bescherming tegen het hoge water van de Maas. Hier stonden dan ook hele grote, maar vooral oude huizen. Aan de kant van Balgoij bereikten we de bebouwde kom van Wijchen. Hier liepen we door een wijk met alleen maar extreem grote, vrijstaande nieuwbouwhuizen. Naar onze mening lagen de verkoopprijzen, als ze al verkocht zouden worden, van deze huizen tussen de 1 en 4 miljoen gulden. Wij konden ons niet herinneren eerder door zo'n wijk met zoveel extreem dure en grote huizen te hebben gelopen in Nederland. Langs opnieuw het Wijchense Meer werd vlak voor de finish nog kasteel Wijchen bereikt. De totale afstand bedroeg 40,520 km. Het was best een aardige tocht geworden. Het was de eerste tocht van het seizoen met een winters karakter. Een dag later zou er echter 5 - 10 cm sneeuw liggen, waarna een paar dagen later de temperatuur naar +8° graden steeg. Er waren 315 deelnemers.

Henri Floor & Coos Verburg