|
Pegasus wandeltocht vanuit Lunteren
|
Operatie Pegasus I
Voorgeschiedenis Pegasus wandeltocht
Na de mislukte poging in september 1944 van de Britse 1e Luchtlandings-divisie
om de bruggen bij Arnhem in handen te krijgen ontstond in het oorlogsverloop een
geheel nieuwe situatie. Het front kwam aan de moeilijk te passeren grote
rivieren tot stilstand en op de Veluwe hielden zich enkele honderden Britse
militairen schuil. Toen het duidelijk werd dat er in het najaar van 1944 geen
geallieerde opmars over de Rijn zou plaatsvinden, werden er plannen gesmeed om
zoveel mogelijk para's van de Veluwe over de Rijn naar bevrijd gebied te
brengen. De frontlijn liep op dat ogenblik langs de Rijn.
Aan de Veluwse kant
waren de Duitse troepen van de 363 Volks Grenadier Divisie in stelling gegaan.
Aan de Betuwse kant lag in oktober de 101e Amerikaanse Airborne Divisie.
Tegenover Wageningen en Renkum had het 506e Para Regiment zich ingegraven. Samen
met de ondergedoken Britse officieren ontwikkelde de Ondergrondse van Ede een
plan om één keer 150 para's door de frontlijn naar Nijmegen te brengen.
De Bennekommer "Flip" van de Ondergrondse in Ede kwam met het voorstel om bij
Renkum de Rijn over te steken. Besloten werd dat in de nacht van 23 op 24
oktober 1944 zoveel mogelijk "Airbornes" moesten trachten bij Renkum de Rijn te
bereiken. Later werd dat een dag vervroegd nadat bekend werd dat de bevolking
van Bennekom het bevel had gekregen vóór 22 oktober 1944 het dorp te verlaten.
Op 23 oktober 1944 waren de para's rond 02.00 uur veilig aan de overkant van de
Rijn. Deze operatie werd Pegasus genoemd. Later werd dit Pegasus I genoemd toen
men, door het succes van Pegasus een tweede operatie opstartte. Deze tweede
operatie mislukte echter helaas. De route die de para's van operatie "Pegasus I"
volgden is het parkoers van de Pegasus wandeltocht geworden.
Openingstoespraken
Op zaterdag 24 oktober 1992 werd deze wandeltocht alweer voor de 9e maal
georganiseerd. Op het parkeerterrein bij Café Floor te Lunteren stonden twee
muziekgroepen. Rond 9 uur werd de trompet geblazen en was er een minuut stilte.
Daarna werden de vlaggen, die half stok hingen, gehesen. Daarna waren een paar
toespraken, waarvan één in het Engels. Daarna verliet een jeep, waarin één van
de Britse en Amerikaanse Pegasus Veteranen reed, het parkeerterrein, gevolgd
door de twee muziekkorpsen. Daarachter liepen de wandelaars. Dit was de
officiële opening van de wandeltocht. Vele wandelaars waren al voor de officiële
plechtigheid vertrokken.
Prima verzorgingsposten
Door het Lunterse Buurtbos werd Lunteren verlaten. Na een paar km ging de
asfaltweg over in een zandweg. We liepen door bossen en langs akkervelden. Op 6
km was de eerste verzorgingspost. Hier konden we soep, koffie, fris, koeken of
snoep kopen. De kortste afstand was 8½ km. Daardoor waren er ook vele kinderen
die deelnamen. Door het bosgebied De Valouwe werd De Hartenberg, een inrichting
voor zwakzinnigen, bereikt. Voor ons was hier de eerste grote rust op 8½ km.
We vonden dit aan de vroege kant en besloten door te lopen. Verder liepen we over
de Veluwe, eerst door het Roekelse Zand. Daarna langs het Mosselse Veld en de
Ederheide. Vanaf het alhier hoogste gelegen punt, 50 meter boven N.A.P. hadden
we fraaie vergezichten.
Mooie herfstkleuren
Door het zonnige weer hadden we nu bovendien fraaie gezichten op de rood-, geel
en bruingekleurde herfstbladeren. Op 15 km, in het Kreelse Zand, was de tweede
verzorgingspost. De soep was hier zo heet dat eerst even flink geblazen moest
worden. Op de Heidebloemallee, door de Hindekamp liep de groep Pegasus 2 in
Duitse artilleriestellingen, hetgeen het einde van de groep betekende.
Bij het
naderen van Herberg De Zuid Ginkel zagen we in de verte boven Bennekom donkere
wolken samenpakken. Onder de wolken hingen grote sluier-regenwolken. Uit deze
bewolking zagen we enige keren bliksemflitsen schieten gevolgd door
onweersdonder. Hierop besloten we in de Herberg het onweer af te wachten. Na een
half uur hervatten we de tocht. Bij een schaapskooi liepen we de Ginkelse Heide
op. Hier staat in gedenkteken ter nagedachtenis aan onze Pegasus wandeltocht.
Het leek wel een wintertocht
Op de heide zagen we hagel liggen, waaruit moge blijken dat het flink gehageld
had tijdens het onweer. We liepen onder de A12-snelweg door en staken de
spoorlijn Ede-Arnhem over. Spoedig daarop kwamen we langs het pannenkoekenhuis
Panoramahoeve. Hier hield het op licht te regen waarop de regenkleding
aantrokken.
Verbaasd keken we hier naar de vele witte plekken in de boswachterij
Oostereng. Het leek wel op sneeuw, maar de witte plekken bestonden uit
opeengehoopte hagelstenen. Ter hoogte van het landbouwinstituut ITAL was de
laatste verzorgingspost op 25 km. Door de bossen rond Oranje Nassau Oord, het
buitenhuis van koningin Emma bereikten we het eindpunt in Café Restaurant
Campman te Renkum. Hier moesten we een 10 minuten wachten alvorens we met een
2½ tonner van de militairen werden teruggereden. We zaten met z'n zestienen in
dit voertuig.
Wetenswaardigheden
Veertig jaar nadat de ontsnappingsoperatie Pegasus plaatsvond organiseerde het
Streek-VVV Zuidwest Veluwe in 1984 voor de eerste maal de "Pegasus wandeltocht".
Voor de organisatie van de tocht had het VVV contact opgenomen met diverse
instanties en aan verschillende wandelsportverenigingen werd gevraagd hun
medewerking te verlenen.
De wandelsportvereniging Blauw-Wit uit Ede gaf
ondermeer gehoor aan de oproep; nu heeft zij de gehele organisatie in handen van
het "wandelgedeelte". En die organisatie was vrij goed gezien het feit dat er
naast 2 grote rusten ook 3 verzorgingsposten waren ingericht. Bovendien stonden
op drukke oversteekpunten klaar-overs. Als wandelaars zo'n druk punt naderden,
dan zag je de klaar-overs het verkeer observeren om zodra de wandelaar er aan
kwam, je meteen kon oversteken en niet hoefde te wachten tot zich een "groepje"
had gevormd.
Nadat het 's-ochtends vrij zonnig was geweest, was het 's-middags
over het algemeen regenachtig. Er gingen, verdeeld over de drie afstanden, ±
1400 wandelaars van start. De maximum temperatuur bedroeg 10°, maar in buien
zakte de temperatuur naar wel 4°.
| Henri Floor |