Spoorzoeken door de Loonse- en Drunense duinen

Op zondag 16 december 1990 organiseerde OLAT een wandeltocht vanuit Vught. Van de gebruikelijke afstanden van 10, 20 en 40 km kozen wij de 40 km. Deze bleek bij nader inzien maar 37,610 km te zijn. Maar daarin zat een traject dat zo zwaar was, dat dit toch gerechtvaardigd was om toch als 40 km gewaardeerd te worden. Dat was een traject van 3½ km, dwars door de Loonse en Drunense Duinen.
Grote delen van het parkoers waren verhard. Niet verhard met asfalt maar verhard door de vorst. Enige malen zagen we een laagje ijs op het water zitten. Het is al weer zeven jaar geleden dat ik mijn eerste OLAT tocht liep (18 december 1983).Ook toen was de start vanuit Vught. Ik heb 11 jaar in Vught gewoond, hetgeen mede een reden was dat we nu acte de présence gaven.
De start was vanuit café restaurant De Beukenhof. Na 1 km lopen kwamen we langs een soort hofje, waarlangs allemaal lindebomen stonden. Om de twee huizen was een verhoging in het huis, waaraan een ouderwetse straatlantaarn hing. We liepen daarna langs veel luxe huizen.
Via het villapark kwamen we bij het meer De IJzeren Man. De naam is afkomstig van de baggermachine die de plas heeft gegraven. In de volksmond heette zo'n baggermachine "de ijzeren man". In de routebeschrijving werd dit wat laagdunkende afgedaan met een ven. Op afstand hoorden we het geluid van een opstijgende luchtballon en zagen deze even later ook. Een bordje met de tekst "Gevaarlijk ijs" vonden we wat overdreven omdat er nog vrijwel geen ijs ligt. Aan het eind van de IJzeren Man was op 5 km de eerste verzorgingspost.
Twee km verderop was de splitsing met de 20 km. Nu werd ons een waar natuurpad voorgeschoteld. Het leek wel of een boswachter dit volgende gedeelte had uitgezet. Maar toen we vrij steil een duintop beklommen en meteen daarop dit duin steil omlaag liepen begrepen we dat dit toch door een wandelaar uitgezet moest zijn. Over een heleboel smalle paadjes bereikten we café De Rustende Jager te Udenhout.
Na een korte rust, we werden snel geholpen, liepen we weer verder. We waren pas rond half tien gestart omdat het openbaar vervoer op zondag uitslaapt, waardoor we niet eerder bij de start konden komen. Bovendien wilden we voor het donker binnen zijn.
Nu begaven we ons op weg naar een indrukwekkend landschap, te weten de Loonse en Drunense duinen. Tot 24 meter hoge wit blinkende duinenrijen met woestijnachtige, kale vlakten er tussen, rijzen op tussen bospartijen, groene struiken en gemengd hout. De zandverstuivingen ontstonden voornamelijk in de vorige-eeuw, als gevolg van een over-intensief gebruik van de schrale zandgebieden. Doordat de heidebegroeiing verdween door overbeweiding en plaggen steken kreeg de wind vat op het zand, en kale zandverstuivingen waren het gevolg. Deze gebieden breidden zich steeds uit; het leek een nationale ramp te gaan worden. Staatsbosbeheer zag echter aan het begin van deze eeuw kans de zandverstuivingen te beteugelen door grove dennen aan te planten, waardoor het zand werd vastgehouden. De Loonse en Drunense duinen worden juist met opzet open gehouden, als herinnering aan de vele grote zandvlakten die Nederland eens kende.
Hier werd uit het parkoers uitgehaald wat er in zat. Maar de parkoersbeschrijving was hier niet goed te volgen. We hadden moeite met de omschrijving van punt 86. Deze luide: "RD over zeer grote zandvlakte, richting meest linkse bosje van verste heuvel aan rechterhand". Bovendien lag recht voor ons een blok hout waarop een pijl zat die recht uit wees. En rechts van ons lag een blok hout waarop ook een OLAT pijl zat die naar rechts wees. Beide pijlen maakten ten opzichte van elkaar een hoek van negentig graden.
Eerst volgden we de richting van de pijl die naar rechts wees. Toen we daarop geen vervolg pijlen zagen volgden we de richting van de andere pijl. Deze gaf gelukkig wel resultaat. De pijlen stonden getekend in het zwart op gele papiertjes. Met het gelige zand op de achtergrond vielen ze slecht op. Weliswaar waren enkele pijlen op een rood papiertje geplakt, maar als één andere pijl verkeert had gestaan, had je hier makkelijk kunnen verdwalen. Gelukkig heeft Coos scherpe ogen en zijn we er goed uitgekomen. Maar laat de organisatie zich door bovenstaande niet verleiden tot eenvoudigere parkoersen, want dit parkoers was desondanks grandioos.
Op 22 km was een tweede verzorgingspost. Hier troffen we onder andere de drukkers van het OLAT-nieuws. We gaven hen een pluim voor de supersnelle verzending van het laatste (december 1990) OLAT-nieuws We kwamen langs een boom met een grillige wortelformatie. Dit deed ons denken aan het wandelpad, dat we de afgelopen jaren volgden en waar we dit soort wortelformaties regelmatig zagen. We zagen nog vrij vaak omgewaaide bomen liggen van de voorjaarsstormen, die we dit jaar hebben gehad. In Helvoirt liepen we langs de boerderij waar op 6 mei 1819 Napoleon is langs gekomen. Een bordje aan de boerderij maakte hier gewag van.
Op 30 km was de tweede grote rust in café Bar Den Baai, eveneens gemeente Helvoirt. Langs Cromvoirt met zijn mooie, grote kerk bereikten we weer de verzorgingspost aan de IJzeren Man. Op de achtergrond zagen we de luchtballon, die we 's-ochtends hadden zien opstijgen, nu landden.
Na een militaire kazerne liepen we voor langs de fusilladeplaats. Op deze plaats lieten vele Nederlanders inde Tweede Wereldoorlog het leven voor het Duitse vuurpeloton. Ter herinnering aan hen staat er een sober houten kruis en een stenen monument. Jaarlijks wordt hier de Dodenherdenking gehouden. Daarna liepen we nog langs een paar vennetjes, hier lunetten genaamd. Dit zijn oude gegraven verdedigingswerken in de vorm van een maan (Luna=maan). Spoedig daarna bereikten we de finish. Na een bezoek aan de OLAT-boetiek begaven we ons huiswaarts.

Henri Floor & Coos Verburg