|
Geldrop en omgeving
|
Algemeen
Aantal inwoners: 37.863 (per 1 januari 2005)
Oppervlakte: 3.139 ha
Op 1 januari 2004 is door de fusie van de
buurgemeenten Geldrop en Mierlo de nieuwe gemeente Geldrop-Mierlo
ontstaan. Een middelgrote gemeente in het stedelijk
gebied van Zuidoost Brabant.
De fusie van Geldrop-Mierlo is een gevolg van de
discussie over gemeentelijke herindeling die in en over dit
deel van Brabant meer dan tien jaar is gevoerd. In
2001 heeft de toenmalige minister Binnenlandse Zaken een
herindelingsplan voor het stedelijk gebied
Eindhoven-Helmond gepresenteerd. In dat plan werden Mierlo en
Geldrop samengevoegd tot één gemeente. De
gemeentebesturen van Mierlo en Geldrop hebben ingestemd met dit plan,
omdat deze optie voor hen de beste variant was die er
in de loop der jaren was gepresenteerd. In de eerdere
plannen zou Geldrop bij Eindhoven worden gevoegd en
Mierlo bij Helmond. Daarnaast hebben beide
gemeentebesturen besloten dat Geldrop en Mierlo - ongeacht hoe het
verder zou gaan met de herindelingsplannen -vrijwillig
zouden samengaan. Toen na de val van het eerste
kabinet Balkenende alle herindelingsplannen werden
ingetrokken, is uitvoering gegeven aan de vrijwillige
samenvoeging die op 1 januari 2004 een feit is geworden.
Profiel Geldrop
Geldrop is voor wat betreft het inwonertal (ruim
28.000) de grootste kern van de twee fusiegemeenten. In de
vorige eeuw ontwikkelde Geldrop zich van
industriegemeente (textiel en wol) tot woongemeente met eigen
werkgelegenheid. In 1921 verenigde de gemeente zich met
Zesgehuchten (Hoog Geldrop, Hout, Hulst, Riel,
Genoenhuis, Gijzenrooi). De laatste grenscorrectie vond plaats
in 1998. Toen ging een stuk landschappelijk gebied ten
zuiden van de A67 over naar de gemeente Heeze/Leende.
Geldrop beschikt over goede voorzieningen op
onderwijsgebied, een streekziekenhuis, verpleeghuizen en een
scala van mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding. Om de
werkgelegenheid te bevorderen zijn verschillende
industrieterreinen ontwikkeld.
De textielnijverheid en Hofdael
De textielnijverheid is eeuwenlang de hoofdbron van
inkomsten geweest voor Geldrop. Ook nu nog getuigen
fabrieksgebouwen van de grote bloei in de 19e eeuw. Deze
fabrieksgebouwen zijn tegenwoordig rijksmonumenten. Eén
fabrieksgebouw aan de Heuvel dateert uit 1854. Een
ander gebouw, aan de Molenstraat, is in 1998 gedeeltelijk
verwoest door een brand. Begin 2000 is het pand geheel
gerestaureerd en teruggebracht in de oude stijl; het
plan maakt nu deel uit van het plan Hofdael.
In dit plan is, naast woningbouw, aandacht voor
restauratie en herstel van de industriële monumenten. In
deze monumenten uit de textieltijd is onder andere het
Weverijmuseum gevestigd; een unieke mogelijkheid om in
een passende omgeving, namelijk een textielfabriek, de
nijverheid van vroeger te demonstreren. Naast het
Weverijmuseum maken ook de Volksuniversiteit, het
Regionaal Educatief Centrum (REC), creativiteitscentrum De
Wiele, de Muziekschool, de Stichting Huishoudelijke- en
gezinsvoorlichting en een aantal verenigingen voor
amateur kunstbeoefening deel uit van het culturele hart
van Geldrop. Voor meer informatie: www.hofdael.nl
Profiel Mierlo
De kern Mierlo is met ruim 10.000 inwoners de kleinste
kern van de fusiegemeente, maar heeft met 1.809 ha wel
de grootste oppervlakte. Door zijn ligging tussen de
twee voornaamste industriesteden van Zuidoost Brabant
heeft het dorp zich in de laatste tientallen jaren
ontwikkeld tot een woonforensengemeente. De meeste
Mierlonaren pendelen dagelijks naar Eindhoven en Helmond.
Het agrarische karakter dat Mierlo vroeger had, komt
alleen in het buitengebied nog een beetje tot
uitdrukking. In de dorpskom zelf zijn de sporen van een
verleden van ploegen en eggen door nieuwbouwwijken uitgewist.
In 1968 werd het kerkdorp Mierlo-Hout met 5.000
inwoners door Helmond geannexeerd. Mierlo kreeg toen de
opdracht om te groeien tot de toen ruim10.000 inwoners. Op
1 januari 1995 is het gebied 'Brandevoort'
overgedragen aan de gemeente Helmond. Dat gebied van 500 ha.
wordt gebruikt voor grootschalige woningbouw (een Vinex
locatie) ten behoeve van de regio en de stad Helmond.
Een deel van het plan Brandevoort is inmiddels
gerealiseerd. Het eindplan voorziet in de bouw van 6000
woningen. Op 1 januari 1997 is in het kader van de
gemeentelijke herindeling 483 ha bos- en heidegebied van de
Strabrechtse Heide overgegaan naar de nieuw gevormde
gemeente
Heeze/Leende.
Ook de kern Mierlo heeft goede voorzieningen, zoals
vijf basisscholen, een sportpark, binnensportcomplex,
hockeyvelden, tennisbanen en ruitersportaccommodaties.
Een aparte plaats nemen de grootschalige recreatieve
voorzieningen in, zoals een camping en hotel annex
sportcentrum. Daarnaast zijn er uitgestrekte bossen en
heidevelden. Het Eindhovens kanaal vormt een mooie
doorbreking van het Brabantse coulisselandschap. Verder maken
het beschermde dorpsgezicht 'Het Broek' en het
waardevol agrarisch landschap het beeld compleet.
Mierlo is in mindere mate dan de kern Geldrop een
werkgemeente. Een klein deel van de bevolking verdient de
kost in de land- en tuinbouw. Bonen- en maïsvelden
bepalen in de nazomer de aanblik van het buitengebied.
Spruiten in het najaar. Veel van de producten van land-
en tuinbouw worden nog verhandeld via de eigen
Mierlose veiling 'De Kerseboom'. Een naam die herinnert aan
het roemruchte kersenverleden van het dorp, dat vooral
bekend is door de kersensoort 'Mierlose Zwarte'.
Werkgelegenheid is er verder in de detailhandel en
dienstverlenende sector en in de industrie. Aan de
Geldropseweg zijn twee de bedrijventerreinen Oud Ven en De
Smaale gevestigd.
Geldrop heeft 23 rijksmonumenten en 28
gemeentemonumenten.
Bij de VVV is een boekje verkrijgbaar waarin een
fiest-wandelroute langs (een deel van) de monumenten is
opgenomen.
Rijksmonumenten in Geldrop
Het kasteel met tuinencomplex aan de (Mierloseweg 1)
http://www.kasteelgeldrop.nl/
Het middelste gedeelte van het kasteel is gebouwd in
1616 op oude fundamenten van een 14de-eeuwse burcht.
Het is gelegen in een prachtig park in Engelse
landschapsstijl midden in het centrum van Geldrop. Sinds 1996
is het gehele kasteelcomplex met tuinen overgedragen
van de gemeente Geldrop aan Stichting Kasteel Geldrop.
Rondom het kasteel, dat sinds een aantal jaren een
historische buitenplaats genoemd mag worden, zijn een
aantal andere rijksmonumenten te vinden. Zo staat in
Baron z’n Hof een Victoriaanse kas en een Oranjerie, die
beide nog in gebruik zijn. Naast het kasteel staat het
voormalige koetshuis waarin het IVN haar
expositieruimte heeft.
Het kasteel herbergt de trouwzaal van de gemeente
Geldrop. Er zijn een aantal 19de-eeuwse stijlkamers
aanwezig die het kasteel verhuurt als feest- of
vergaderruimte.
Het is zeker de moeite waard om eens een bezoek te
brengen aan de Oudheidkamer, waarin geschonken
historische objecten staan van Geldroppenaren. Daarnaast is een
groot aantal documenten en foto’s van geschiedkundige
betekenis te aanschouwen. Op de eerste verdieping
bevinden zich de expositiezalen met beeldende kunst. De
kunstexposities zijn elke dinsdag- t/m vrijdagmiddag te
bezichtigen van 14.00 tot 17.00 uur. Het gehele
kasteel met Oudheidkamer is zondagmiddag open tussen 14.00
uur en 17.00 uur. Rondleidingen zijn op afspraak te
maken (niet op zaterdag en maandag) via telefoonnummer
040-2801230.
Stichting Vrienden van Kasteel Geldrop ondersteunt het
kasteel in het monumentaal onderhoud en de ontplooiing
van culturele activiteiten. Vrienden van deze
stichting dragen het monument een warm hart toe door jaarlijks
€ 50,- te doneren. Om vriend van het kasteel te worden
kan men contact opnemen met dhr. Stijntjes tel.
040-2863051.
Kasteeltuinencomplex - (Mierloseweg 1)
Het kasteel van Geldrop bevindt zich op het
kasteeltuinencomplex van Geldrop. Naast dit kasteel bestaat het
complex uit kasteeltuinen, met de daar aanwezige
opstallen: orangerie, plantenkassen, rentmeestershuis annex
koetshuis/paardenstal, schansmuren en dienstwoning uit
circa 1870 met aggregaathuisje uit circa 1920. Geldrop
is een historische buitenplaats waarvan de
geschiedenis teruggaat tot ten minste de dertiende eeuw.
De Engelse tuin:
De Engelse landschapstuin maakt deel uit van het
kasteeltuinencomplex en dateert uit 1870. De tuin bestaat
uit gazons, weiden en bospercelen, die qua grootte
wisselende ruimten insluiten. Er bestaat een gevarieerde
boombeplanting. Bijzondere bomen zijn de mammoetboom,
twee platanen, een treurbeuk en de zeldzame
melasequoia. De oprijlaan is voorzien van laanbeplanting van
Hollandse eiken. Het kasteel is voorzien van een u-vormige
vijverpartij die oorspronkelijk de slotgracht vormde.
Het park vormt een samenhang met het kasteel en andere
gebouwen van het kasteelcomplex.
Aggregaathuisje:
Het aggregaathuisje is gelegen langs de dienstwoning
van het kasteel. Het kasteel had omstreeks 1920 een
eigen elektriciteitsvoorziening. Een restant van deze
voorziening is het aggregaathuisje.
Dienstwoning:
De dienstwoning is gelegen aan de noordelijke zijde
van het kasteel. Het huisje heeft één bouwlaag,
uitgevoerd in baksteen. De gevels zijn versierd met
siermetselwerk.
Schansmuren:
De schansmuren omringen een gedeelte van de moestuin
van het kasteel. Aan de binnenkant van de schansmuren
is een verticaal lattenrek met uivormige bekroning
bevestigd. Hier tegenaan groeien diverse klimplanten en
lei- of snoeibomen.
Plantenkassen:
Aan de noordkant van de kasteeltuin liggen twee
langwerpige rechthoekige plantenkassen. Deze dateren uit
circa 1870. De ene kas is vrijstaand en bestaat uit twee
gedeelten in elkaars verlengde. Ze hebben een
aangebouwd stookhuis en schoorsteen. De andere kas staat tegen
de zuidmuur van de boerderij. De kassen zijn door een
zandpad gescheiden van de orangerie die grenst aan de
oprijlaan van het kasteel.
De eerstgenoemde plantenkas bestaat uit een hoog en
een laag gedeelte, die door een deur met elkaar
verbonden zijn. Oorspronkelijk waren ze even hoog.
Orangerie:
De orangerie van de buitenplaats Kasteel Geldrop is
gelegen in de kasteeltuin. Het dateert uit circa 1870.
Koetshuis/paardenstal:
In de tuin van het kasteel ligt aan de oprijlaan een
rentmeestershuis annex koetshuis/paardenstal. Het
interieur van de paardenstal is authentiek met o.a. een
gietijzeren inrichting afkomstig van de Engelse
ijzergieterij Musgrave's en Co uit Londen en Belfast.
Brigidakerk (Nieuwendijk 2)
De Sinte Brigidakerk is gevestigd in het centrum van
Geldrop.
Op de plaats waar de kerk nu staat werd waarschijnlijk
in de 14e eeuw een kerk gebouwd in opdracht van de
heer van Geldrop.
In 1627 stortte de kerk gedeeltelijk in. In de tweede
helft van de 19e eeuw besloot men de kerk op te ruimen
en een nieuwe te bouwen.
Architect C. Weber uit Roermond voltooide in 1891 de
huidige H. Brigida (koepel) kerk, die in romangotische
stijl is opgetrokken.
(voormalig) Vincentiushuis
(Langstraat 27)
Het voormalig St. Vincentiusgebouw dateert uit 1899.
Het gebouw valt op door zijn vele vensters en het in
het oogspringende witte Elizabethbeeld op sokkel. Het
is een zeldzaam gaaf en fraai voorbeeld van de eens
zeer talrijke St. Vincentiushuizen, die sinds 1846 door
de R.K. St. Vincentiusvereniging werden gesticht.
Momenteel is er een Woningstichting in gehuisvest.
(voormalig) Fabriekspand
(Heuvel 9)
Het fabrieksgebouw aan Heuvel 9, is een zogenaamd
'fabriekshuis' van de voormalige wollenstoffenfabriek A.
v.d. Heuvel en Zn.. Het dateert uit 1854.
Het pand is gerestaureerd in 2000.
(voormalig) Fabriekspand
(Molenstraat 19)
Het gebouw aan Molenstraat 19, is een fabrieksgebouw
van de voormalige wollenstoffenfabriek A. v.d. Heuvel
en Zn. Het dateert uit 1863.
In 1998 is het gebouw door brand gedeeltelijk
verwoest. Begin 2000 is het geheel gerestaureerd en in de oude
stijl teruggebracht.
Het pand maakt nu deel uit van het Sociaal Cultureel
Centrum Hofdael en wordt gebruikt door het
Creativiteitscentrum De Wiele.
(voormalig) Fabriekspand
(Molenstraat 21)
Het gebouw aan Molenstraat 21, is een fabrieksgebouw
van de voormalige wollenstoffenfabriek A. v.d. Heuvel
en Zn. Het dateert uit 1863.
Het pand maakt nu deel uit van het Sociaal Cultureel
Centrum Hofdael en wordt gebruikt door het
Weverijmuseum.
Korenmolen 't Nupke
(Molenakker 5)
Korenmolen 't Nupke aan de Molenakker werd gebouwd in
1843.
Nupke betekent onder meer een verhoging, een bult in
het landschap.
Het is een Beltmolen. Dit is een molen met een
verhoogde voet.
De molen werd in 1978 door de gemeente aangekocht om
zodoende het monument in stand te kunnen houden. Na een
restauratie werd de molen in 1980 weer officieel in
gebruik genomen.
Boerderij met jachtkamer
't Goor
(Mackenziestraat 4)
Deze langgevelboerderij dateert uit 1869 en beschikt
over een jachtkamer "'t Goor".
De boerderij is gebouwd voor de Geldropse
textielfabrikant P.C.M. van den Heuvel, die nauwe banden
onderhield met de plaatselijke kasteelheer.
De jacht-/ontvangstkamer heeft een eigen ingang. Vanaf
het woongedeelte bevinden zich achter de deuren: de
koestal, de varkenshokken met paardenstal, de deel en de
dorsschuur. Boven de drie stallen bevindt zich de
tasruimte voor het hooi. De paardenstal met ruif, heeft
een voerluik op de deel. De koestal is uitgevoerd als
potstal. Ze is nog compleet met stalhouten waar de
koeien worden aangebonden.
Voor de kop van het bedrijfsgedeelte ligt op het erf
de dorsberg. In de dorsschuur staat de dorsmachine. De
aandrijving geschiedde door een paard, die lopend rond
een spil een boom met tandwiel in beweging bracht.
Het interieur van het woongedeelte is met uitzondering
van een enkele aanpassing grotendeels ongewijzigd.
Villa
(Bogardeind 25)
Deze villa dateert uit de eind 19e eeuw.
Het is een herenhuis annex fabrikantenwoning
uitgevoerd in baksteen.
Het beschikt tevens over een koetshuis met versierde
topgevel.
(voormalig) Kantoorpand (Mierloseweg 16)
Het kantoorgebouw dateert uit 1923 en heeft kenmerken
van het Neoclassicisme en Neobarok.
Het is gebouwd voor textielfabrikant A. van der
Heijden en Zoon.
De bijbehorende fabriek, die in de jaren zestig van de
twintigste eeuw is gesloopt, lag aan de oostkant van
het kantoor.
De fabriek was gespecialiseerd in het spinnen van
breigaren later ook in lakens (wollenstoffen). Vooral
kloosters betrokken stoffen van hier.
Het kantoorgebouw heeft een rechthoekige plattegrond.
De voor- of noordgevel ligt aan de Mierloseweg. De
andere drie gevels liggen vrij op het erf. Aan de
zuidzijde van het perceel stroomt de rivier de Dommel.
Na de sluiting van de fabriek heeft het kantoor een
nieuwe kantoorbestemming gekregen.
(voormalig) Raadhuis
(Heuvel 1)
Het oude raadhuis dateert uit 1870 en is gebouwd in
Eclectische stijl.
De opdrachtgever was burgemeester Wilhelmus Knaapen,
tevens textielfabrikant. De tekening is gemaakt door
H.A. Aghterberg uit Geldrop. Aannemer Frans van den Berg
bouwde het voor ƒ 5.176,00.
Oorspronkelijk stond het raadhuis vrijstaand op de
hoek met de Hofstraat. De voor- of zuidgevel staat aan de
Heuvel. Aan de westkant grenst de voormalige
tramremise en aan de noordkant het voormalige postkantoor die
beiden buiten de bescherming vallen.
Nu is het raadhuis in gebruik bij de gemeente.
Fabrikantenwoning
(Heuvel 5)
Het woonhuis aan de Heuvel 5 dateert uit 1869.
Het is gebouwd in Eclectische stijl en bevat een
dienstwoning uit het midden van de negentiende eeuw.
Het huis ligt aan drie zijden vrij op het perceel. De
voor- of westgevel ligt aan de Heuvel. De zuidgevel
staat op de perceelsscheiding. Deze grenst aan Heuvel 6.
Terugspringend ten opzichte van de voorgevel ligt aan
de noordkant van het huis een kleine dienstwoning.
Fabrikantenwoning
(Heuvel 19)
Het herenhuis dateert uit 1903 en is in Eclectische
stijl gebouwd voor bierbrouwer Jos Bolsius.
Aan de Molenstraat stond zijn brouwerij. Bolsius
bracht met het merk 'Cambrinus' zijn bier op de markt.
Na Bolsius woonde hier rentenier Raaijmakers. Later
burgemeester Van der Put.
In 1936 werd in dit huis de eerste Gemeentelijke
Gezondheids Dienst van Noord-Brabant gevestigd. Ook hebben
er achtenveertig weeskinderen in huis gewoond.
Momenteel is het weer in gebruik als woning.
Het blokvormige tweelaagse huis heeft een rijke
architectuur.
Arbeidershuisjes
(Heggestraat 67, 69 en 71)
De arbeidershuisjes dateren uit 1880 en zijn gebouwd
in Ambachtelijke-traditionele stijl in opdracht van het
Burgerlijk Armbestuur.
Het is het enige overgebleven gave voorbeeld van
arbeidershuizen uit de vorige eeuw.
De voor- of westgevel van de huizen ligt in de
Heggestraat. De buitenste twee huizen, de nummers 67 en 71
liggen met de oost- en respectievelijk de noord- en de
zuidgevel vrij op het perceel.
Het grote erf is gemeenschappelijk gebruik. Het is
tegenwoordig via een nieuwe steeg bereikbaar.
Voordat de huizen omstreeks 1975 een eigen toilet
kregen aangebouwd, was het erf toegankelijk via een andere
steeg.
Oorspronkelijk beschikte de huizen over een
gezamenlijk toilet dat tegen de gezamenlijke schuur was
aangebouwd.
Elk huis heeft twee kamers, een voor- en een
achterkamer. In de achterkamer bevindt zich tevens de keuken en
de trap naar de open zolder.
Villa (Gemeentehuis)
(Hofstraat 4)
Het huis dateert uit 1868 en is gebouwd in Eclectische
stijl voor textielfabrikant J.M. Eijcken.
Het huis heeft een rechthoekige plattegrond.
Het is nu in gebruik als onderdeel van het
gemeentehuis van Geldrop.
Koetshuis bij Villa
Wegwijzer
(Mierloseweg/Nuenenseweg)
Op de hoek van de Mierloseweg/Nuenenseweg is een
wegwijzer geplaatst die dateert uit 1866.
In die tijd stonden dergelijke wegwijzers bij
belangrijke wegsplitsingen langs provinciale wegen. Dit
exemplaar is een van de laatst overgebleven voorbeelden uit
die tijd.
De wegwijzer is vervaardigd uit gietijzer.
Er zijn drie richtingborden op bevestigd, wijzende
naar Geldrop, Nuenen en Helmond. Het wapen van Brabant is
erop afgebeeld en de top beeldt een granaatappel uit.
Stationsoverkapping
(Parallelweg 2b)
Het station van Geldrop heeft een perronoverkapping
met wachtkamer annex dienstgebouw uit 1912. Het ontwerp
is van architect ir. G.W. van Heukelom.
De spoorlijn verbindt Eindhoven met Weert. De lijn
werd in 1904 door de Tweede Kamer goedgekeurd.
Omdat de spoorlijn aanvankelijk een moerasachtig
gebied doorkruiste, is ze bovenop een dijklichaam gelegd.
Oorspronkelijk lag oostelijk aan de voet van de dijk
voor de overkapping het eigenlijke stationsgebouw. Deze
is afgebroken in 1974.
Bij de uitgang van het station ligt een
voetgangerstunnel onder het spoor en de overkapping door. De tunnel
is aangelegd in de jaren zestig van de twintigste
eeuw. Ze behoort niet tot het beschermde monument.
Het dienstgebouw bestaat uit een seinhuis,
wisselwachters- en wachtlokaal. Tegenwoordig zijn hier ook
stationsloketten in gevestigd. Het wisselwachterlokaal heeft
erkers die uitzicht hebben over de spoorlijn.
Het station is zeldzaam wegens opzet en constructie.
Daarnaast is het exterieur nog bijzonder gaaf gebleven.
Het geheel is als klein station van grote
architectuurhistorische waarde.
Kerk H. Maria en Brigida
(Pastoor van Hooffstraat 1)
De kerk H. Maria en Brigida, is gebouwd tussen 1879 en
1884.
Het is een R.K.-kerk in Neo-Gotische stijl.
Het ontwerp is van architect H.J. van Tulder. Het is
een driebeukige kruiskerk met toren en dakruiter onder
zadel- en lessenaarsdaken met leien gedekt.
De kerk staat in het voormalige kerkdorp Zesgehuchten,
aan de Pastoor van Hooffstraat 1.
Broederhuis
(Stationsstraat 21)
Het broederhuis is een voormalig klooster genaamd 'St.
Antoniushuis'.
Het dateert uit 1930 en is gebouwd in
expressionistische stijl. Het ontwerp is van architect J. Duynstee uit
Den Haag.
Het klooster is destijds gebouwd voor acht broeders
van de Congregatie Broeders Onze Lieve Vrouw van Lourdes
(Broeders van Dongen). Deze broeders verzorgden in de
tijd het onderwijs in de naastgelegen school voor
jongens in Geldrop.
Momenteel wordt het broederhuis bewoond door de
laatste overgebleven broeders.
(voormalig) Schoolgebouw (Stationsstraat 19)
Het voormalig schoolgebouw dateert uit 1916 en is
gebouwd in Overgangsarchitectuur.
Het is een voormalige achtklassige Openbare school. De
ontwerper ervan is architect P. van der Velden.
In 1930 werd het de 'Nazarethschool'. Dit was een
school voor Katholiek onderwijs geleid door de Congregatie
van de Broeders Onze Lieve Vrouw van Lourdes (Broeders
van Dongen).
Naast de school is het klooster gevestigd waar nog
enkele broeders woonachtig zijn.
De school dient nu als Volksuniversiteit. Deze zal in
de loop van 2001 verhuizen naar een nieuwe locatie,
het plan Hofdael. Wat er daarna met dit gebouw zal
gebeuren, is nog niet bekend.
(voormalig) Schoolgebouw - (Stationsstraat 38)
Het voormalig schoolgebouw dateert uit 1931 en is
gebouwd in expressionistische stijl.
Het ontwerp is van architect Hanrath te Hilversum. Het
was oorspronkelijk een tweeklassige school maar heeft
tegenwoordig vier klassen.
In 1956 kreeg de school de naam 'Prinses Beatrix'. De
school is gebouwd voor de Christelijke Nationale
Schoolvereniging.
Een gevelsteen verwijst naar de eerste steenlegging
voor J.M. baron van Tuyll van Serooskerken.
In 1957 is de school uitgebreid in dezelfde stijl.
Momenteel wordt het gebouw gebruikt door de stichting
Meare. Het gebouw draagt de naam "'t Laar" en dient
als dagbestedingscentrum voor verstandelijk
gehandicapten.
Woonhuis met dokterspraktijk (Stationsstraat 27)
Het betreft een woonhuis met dokterspraktijk gebouwd
in 1937 in Traditionalistische stijl.
Het ontwerp is van architect ir. G.M. Leeuwenberg. Het
huis is oorspronkelijk gebouwd voor dokter Koch.
De naam 'Gildenrode' verwijst naar de oorspronkelijke
funktie van het terrein waarop het huis staat. Hier
kwam voor 1937 het plaatselijk schuttersgilde bijeen.
Het huis beschikt over twee ingangen, één voor de
praktijk en één voor het woonhuis. Het beschikt tevens
over een garage en bergplaats.
Momenteel is er een dierenkliniek in gevestigd.
Kerk en Pastorie St. Jozef (Sint Jozefplein 2)
Het R.K. kerkcomplex 'St. Jozef' dateert uit 1932.
Het is ontworpen door de architecten B.J. Koldewey en
C.M. van Moorsel uit Voorburg.
Het complex bestaat uit twee onderdelen: een kerk en
pastorie. Tesamen met een school en plein vormen zij
één stedenbouwkundig geheel van hetzelfde ontwerpteam.
De parochie werd gesticht in het jaar 1929. Het complex
ligt in het centrum van de woonwijk Braakhuizen.
De eerste steenlegging vond plaats op 11 augustus
1931. De bouwsom was begroot op ƒ17.380,00.
De school aan de overkant van het plein valt niet
binnen de bescherming.
Oude Raadhuis Mierlo (Dorpsstraat)
Gebouwd in 1806 naar een ontwerp van de Mierlonaar P.
van Driel. Hierin werden naar departementale
voorschriften uit de Franse tijd ook de veldwachterskamer, het
cachot en tevens de brandspuit ondergebracht. In
gebruik geweest als raadhuis tot 1963.
Sinds de restauratie van 1990 is de voormalige
raadszaal in gebruik als trouwzaal en zijn de heemkundekring
en de VVV in het gebouw gehuisvest. Het gebouw is
grotendeels nog in authentieke staat.
Standerdmolen Mierlo (Dorpsstraat)
Halfgesloten houten standerd korenmolen. De vlucht van
de wieken is 25.10 meter. De molen wordt door
vrijwillige molenaars draaiende gehouden.
Stond voorheen op de molenheide en was eigendom van de
Heren van Mierlo. In 1855 aangekocht door Anna
Branten-Doers en naar het dorp verplaatst. In 1956 door de
gemeente aangekocht en diverse malen gerestaureerd.
Kasteelboerderij
(Kasteelweg)
Vermoedelijk gebouwd aan het einde van de 17e begin
18e eeuw in opdracht van de Heren van Mierlo, de
families Van Grevenbroeck en van Scherpenzeel. Het was een
pachtboerderij behorende bij het kasteel dat hier
tegenover heeft gelegen. Deze boerderij heeft meerdere
voorgangers gehad, de naam "´t goet ten Nieuwenhuis" komt
al voor in de archiefstukken van 1429. Tot 1940 was de
boerderij eigendom van barones de Heusch de la
Zangrije, die gehuwd was met ridder Schellekens.
Huize Karelstein (Hekelstraat)
Staat op de eerste kadastrale kaart van 1832 aangeduid
als brouwerij. Later woonhuis en brouwerij van
burgemeester/brouwer Antonie Keunen. Waarschijnlijk rond 1870
verbouwd tot zijn huidige staat. In de jaren vijftig
gebruikt als woonhuis annex rijkspolitiepost.
RK H. Luciakerk en pastorie
(Heer van Scherpenzeelweg)
Deze neogotische kerk is een ontwerp van de Tilburgse
architect H. van Tulder en is gebouwd tussen 1856 en
1858 door aannemer M.H. Verbroekx uit Heusden. In de
toren bevindt zich nog de toren van de oude kerk die uit
1496 dateerde. Van 1648 tot 1818 was die kerk in
gebruik geweest voor de protestante eredienst. Kenmerkend
voor de neogotiek is dat het grondplan van de kerk is
gebouwd in de vorm van een Romeins kruis. Begin jaren
tachtig is de kerk gerestaureerd. In de toren bevinden
zich drie klokken. Twee daarvan zijn in 1953 gegoten
door Koninklijke Eijsbouts klokkengieterij te Asten. De
zwaarste klok dateert uit 1414, de gieter is
waarschijnlijk Jan van Venlo. Het opschrift is in latijn:
"Maria heet ik, maand april 1414". Deze klok is in de jaren
´30 geregistreerd als monumentklok. Eén oude klok uit
1467, ook van Jan van Venlo is verdwenen,
waarschijnlijk omgegoten in 1953.
De pastorie dateert uit 1905. Het ontwerp is van
architect J.H.H. van Groenendaal uit Vugt en de aannemer
was Jaq. Van Roij uit ´s-Hertogenbosch.
T.V.-toren
Markant en beeldbepalend gebouw bij uitstek in Mierlo
is de t.v.-toren van de PTT. De toren is gebouwd in
1961 en heeft een hoogte van 105 meter. Tegenwoordig
wordt de toren naast t.v. verbindingen verder gebruikt
voor alle soorten straalverbindingen van KPN Telecom.
Het Eindhovensch Kanaal
Aangelegd in 1843 door het stadsbestuur van Eindhoven
en nog altijd eigendom van deze gemeente. Het kanaal
is helemaal met de hand gegraven en aangelegd om de
stad Eindhoven aansluiting te geven op de
Zuid-Willemsvaart, die Maastricht met ´s-Hertogenbosch verbindt. De
kanalen zijn erg belangrijk geweest voor de industriele
ontwikkeling van deze regio. Met de komst van andere
vervoermiddelen zoals trein en auto, raakte met name
het Eindhovensch Kanaal in onbruik. Eind jaren zestig is
het aan zijn bestemming onttrokken. Sinds die tijd
heeft het 13 kilometer lange kanaal en zijn oevers zich
ontwikkeld tot een waardevol natuurgebied dat zich
uitstekend leent voor fiets-, wandel- of vaartochten.
Beschermd Dorpsgezicht
"Het Broek"
Omstreeks 1200 is dit gebied ontgonnen hetgeen blijkt
uit de dikke laag, door plaggenbemesting, opgebrachte
zwarte grond. Het is nu een beschermd dorpsgezicht dat
wordt bevolkt door zowel agrarische- als
burgerbevolking. Het Broek behoort tot het nederzettingstype zoals
dat vroeger in grote getale voorkwam op de Brabantse
zandgronden. Het driehoekige plein wordt gevormd door
een aantal boerderijen met in het midden een waterkuil
voor het drenken van vee en het blussen van branden.
Het geheel wordt omzoomd door eikenbomen. De kuil is
inmiddels gedempt en het oorspronkelijke wegenpatroon is
door de aanleg van het Eindhovensch Kanaal in 1843
enigszins veranderd. De structuur van de zogenaamde
langrepelakkers en paden zijn door de ruilverkaveling
verdwenen.
Elderse molen
(Geldropseweg)
Gebouwd in 1851 als stenen grondmolen door molenmaker
Godefridus van Driel. De vlucht van de wieken is 24.70
meter. Hij werd gebruikt voor het malen van graan.
Later is de romp verhoogd en werd de belt aangebracht. In
de dertiger jaren raakte de molen in verval en werd de
molenbelt afgegraven. In 1944 is het woonhuis
aangebouwd.
(voormalig) klooster
(Heer van Scherpenzeelweg)
De bouw van het klooster in 1874 werd mogelijk gemaakt
door de overgebleven fondsen van een fondatie gedaan
door kardinaal Van Enkevoirt in 1531 t.b.v. het
"Apostelhuis". De zusters Franciscanessen namen de zorg over
voor de 12 oude mannen en stichtten een "taalschool".
Na een grondige verbouwing in 1910 kwam de
professionele ouderenzorg echt op gang. Vanaf 1932 draagt het
gebouw de naam Huize Bethanië.
In de oorlogsjaren gebruikt voor de inkwartiering van
Duitse militairen. Na de bevrijding van Mierlo op 21
september 1944 werd hier het hoofdkwartier van het 8e
Britse legerkorps ondergebracht en werd het gebouw
tijdelijk bewoond door o.a. veldmaarschalk Montgomery. Het
pand werd het laatste oorlogsjaar gebruikt voor hulp
aan en opvang van meer dan 800 vluchtelingen in Mierlo.
Thans is hier het Medisch Centrum gevestigd.
Patronaatsgebouw (Heer van Scherpenzeelweg)
Gebouwd in 1914 als verenigingsgebouw en kosterwoning.
Het ontwerp van het gebouw is van architect J.H.H. van
Groenendaal uit Vugt. Aannemer was P. Huybrechts uit
Mierlo. De adellijke familie Van Scherpenzeel-Heusch
die nauwe banden had met Mierlo heeft een belangrijke
financiële bijdrage geleverd voor de realisering van dit
gebouw. Op het wapentableau boven de deur staat dan
ook het familiewapen met het opschrift "in pharetra et
sagitta" (met de pijl in de koker), hetgeen vrij
vertaald zou kunnen betekenen: bewaar de vrede. Het beeld
van de H. Ludovicus verwijst waarschijnlijk naar
Jan-Lodewijk van Scherpenzeel-Heusch.
Mariakapel
(Bekelaar)
Uit dankbaarheid voor hun behouden thuiskomst uit
Indonesië hebben gerepatrieerde Mierlose militairen in
1950 het initiatief genomen voor de bouw van deze
Mariakapel. Het is tevens een herinnering aan Martien Louwers
en Jan Peters-Rit, die als KNIL-militairen tijdens de
Tweede Wereldoorlog omkwamen bij de aanleg van de
Birma-Spoorweg voor de Japanners.
Het ontwerp van de kapel is van Frans Vervest, het
beeld van de hand van kunstenaar Piet Slegers en het
smeedwerk is gemaakt door Bernard Goeijers. Op 22 juli
1951 wijdde pastoor Th. Van Lierop de kapel in.
Brits ereveld
Het Brits ereveld aan de Geldropseweg is onthuld op 30
december 1945. Op de begraafplaats staat een
offerkruis (een ‘Cross of Sacrifice’) dat symbool staat voor de
Britse militairen die in Nederland zijn gesneuveld
tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op het kruis is een
bronzen zwaard aangebracht. Achter het offerkruis staat een
rij zerken met naam en rang, geboorte- en sterfdatum
van 665 gesneuvelde militairen. Tussen de grafstenen
bevinden zich open plekken. Dit zijn de plaatsen waar
onbekende soldaten rusten.
Het kasteel.
Het kasteel is in 1616 gebouwd en is gelegen in een
prachtig park in het centrum van Geldrop. In het kasteel
bevinden zich onder anderen: een expositieruimte en
een oudheidkamer, In de oudheidkamer zijn historische
voorwerpen, gevonden in de Geldropse grond, zoals
gebruiksvoorwerpen en ambachtswerktuigen van de vroegere
nijverheid en een groot aantal documenten en foto's van
geschiedkundige en heemkundige betekenis samengebracht.
In het kasteel zijn verder ondergebracht: de
heemkundekring, de gilden en een permanente collectie
schilderijen van Teun Gijsen . Naast een bezoek aan het kasteel
is het ook zeker de moeite waard om een wandeling te
maken door het kasteelpark en de kinderboerderij te
bezoeken.
Korenmolen ‘t Nupke.
Korenmolen ‘t Nupke aan de Molenakker werd gebouwd in
1843. Het is een Beltmolen (een molen met verhoogde
voet). De molen kreeg de naam ‘t Nupke, naar de vroegere
naam van de grond waarop de molen is gebouwd ("nupke"
betekent onder meer een verhoging, een bult in het
landschap). De molen staat vlakbij het station. Op het
InterNet is een verzameling molens te vinden via The
Society for the Preservation of Old Mills
De Brigida kerk.
Op de plaats van deze kerk werd waarschijnlijk in de
14de eeuw een kerk gebouwd in opdracht van de Heer van
Geldrop. In 1627 stortte de kerk gedeeltelijk in. In
de tweede helft van de 19de eeuw besloot men de kerk op
te ruimen en een nieuwe te bouwen. Architect C. Weber
uit Roermond voltooide in 1891de huidige H. Brigida
(koepel) kerk, die in romanogotogische stijl is
opgetrokken.
Wisselluiden in de Brigida kerk.
De klokkentoren van de Brigida kerk herbergt naast een
vieroctaafscarillion ook het Geldrops
wisselluidersgilde: 'de Brigidaluiders'.
De Dommel in haar nieuwe bedding
Strabrechtse heide
De Strabrechtse heide is een natuurreservaat van ruim
1.500 hectare, liggend in de gemeenten Heeze, Geldrop,
Mierlo, Someren en Maarheeze. Binnen Geldrop liggen
203 ha. van de heide. De Strabrechtse Heide ontleent
haar naam aan het gehucht Strabrecht onder Heeze. “Stra”
betekent ontginning aan de weg en Brecht (of Brink)
betekent open plek in het bos.