Berkelland en omgeving

Kernen van Berkelland
Avest, Beltrum, Borculo, Brinkmanshoek, Broeke, De Bruil, De Haar, De Heurne, Eibergen, Geesteren, Gelselaar, Haarlo, Holterhoek, Hoonte, Hupsel, Leo-Stichting, Lintvelde, Lochuizen, Loo, Mallem, Neede, Noordijk, Noordijkerveld, Olden Eibergen, Rekken, Rietmolen, Ruurlo en Veldhoek.

Beltrum
Borculo
De Bruil
De Haar
Eibergen
Geesteren
Neede
Ruurlo

Berkelland is een grensgemeente in de Gelderse Achterhoek. Berkelland wordt in het zuiden begrensd door de gemeente Groenlo-Lichtenvoorde, in het westen door Bronckhorst en Lochem, in het noorden door Overijsselse gemeenten Hof van Twente en Haaksbergen en in het oosten door Stadt Vreden in Duitsland. Voor velen in de nieuwe gemeente is het nieuw dat zij voortaan in een grensgemeente wonen.
Het Gemeentehuis en de Gemeentewinkel van Berkelland vindt u in Borculo. Een deel van de gemeentelijke organisatie is gehuisvest in Eibergen. Naast de gemeentewinkel in Borculo zijn er Servicepunten in Ruurlo, Neede en Eibergen

Geschiedenis
Geschiedenis van het landschap
Ontstond er na de ijstijd eerst een toendralandschap; met de stijging van de gemiddelde temperatuur veranderde dit in een bos- en veenlandschap. Door de vorming van keileem in de ijstijd wilde het water op sommige plaatsen slecht weg met als gevolg hoogveenvorming. De eerste mensen vestigden zich op de hogere delen in het landschap langs de rivierlopen. Door de toenemende bevolking veranderde het landschap. De bossen en het veen verdwenen langzamerhand. De heidevelden, ontstaan door begrazing met schapen, kwamen daarvoor in de plaats. Grote delen van Berkelland veranderden in natte heidevelden.
Er ontstonden enkele bewoningskernen. Verspreid in het landschap werden kleine boerenbedrijven gevestigd op verhogingen in het landschap. Op die verhogingen werd landbouw bedreven. De grond werd vruchtbaar gemaakt met schapenmest en heideplaggen. Zo ontstonden de essen en een-mans esjes. Door de bevolkingsontwikkeling en de toenemende behoefte aan landbouwgrond verdwenen de boerderijen van de essen en werden op de flank van de essen gebouwd. Veel één-mansesjes zijn verdwenen of nauwelijks herkenbaar onderdeel geworden van akkers en weiden …

Enkele historische feiten
Algemeen: Heerlijkheid Borculo en Havezate van de heren Van Roderlo
Sedert de 12e eeuw worden de heren van Borculo in de annalen vermeld.
De heerlijkheid bestond aanvankelijk uit het kasteel Borculo met een betrekkelijk klein gebied er omheen. Het gebied werd in de loop der eeuwen uitgebreid, zodat Eibergen en Neede er ook toe gingen behoren. De Heerlijkheid bleef tot 1795 (de Franse tijd) bestaan.
Het kasteel Ruurlo, voor het eerst vermeld in 1326 was aanvankelijk een Havezate van de heren van Roderlo.

Bossen in en om Berkelland
De natuur in en om Berkelland is prachtig! De bossen in Ruurlo, Beekvliet (gedeeltelijk in Lochem), Hoonesbos, Kerkloobos kunnen worden genoemd. Maar het unieke van het coulissenlandschap is de afwisseling. Natuur is interessanter wanneer het ene landschap het andere ontmoet. De gevarieerdheid in water, bosjes, weiland en akker boeit en is een lust voor het oog. Ook andere natuurgebieden in en om Berkelland mogen niet onvermeld blijven. Noordijkerveld, de Needse berg, het Needs Achterveld, de Leemputten (straks: Groenlo-Lichtenvoorde), het Zwillbrocker Venn (nét gelegen in Duitsland) met flamingo’s en een meeuwenkolonie met 4000 broedparen,................... voor de natuurliefhebber is Berkelland de moeite waard.

Beken en rivieren; de nieuwe gemeente bruist aan alle kanten!
Hoe komt het dat we in Berkelland - naast de rivieren de Berkel en de Slinge - zo veel beken hebben? Buurserbeek, Schipbeek, Elsbeek, Bolksbeek, Ramsbeek, Pollegötte, Lerinkbeek, Meibeek, Baakse Beek,....het zijn er heel wat wanneer je ze op een rijtje zet.
Weliswaar is aan de oppervlakte ook zand aanwezig, de ondergrond van Berkelland bestaat uit klei. Soms tertiaire klei, tot wel 25 miljoen jaar oud toen hier nog de kustlijn liep en waarin wel haaietanden worden gevonden (Needse berg), keileem (ijstijd) en rivier- en beekklei. Klei is ondoordringbaar en het water kan dus niet weg. Vandaar de beken en rivieren in Berkelland!


Berkelland kent verschillende (voormalige) kastelen, havezaten en landhuizen. Om er enkele te noemen….


Havezate van Bevervoorde (Gelselaar)
Vorig jaar is met de voltooiing van een project in het kader van het reconstructieplan „Steurig Vedan“ een fraai stukje geschiedenis van het kerkdorp Gelselaar bloot gelegd. Aldaar zijn de fundamenten opgegraven van de voormalige havezate van Bevervoorde. Op een openbaar terrein aan de Jonkersweg wordt door middel van informatie en markering de herinnering aan het verleden van Gelselaar levend gehouden.
Berkelland is een gemeente in de Achterhoek, in de Nederlandse provincie Gelderland. Berkelland is per 1 januari 2005 ontstaan door de samenvoeging van de gemeenten Borculo, Eibergen, Neede en Ruurlo ten gevolge van een gemeentelijke herindeling. De gemeente is met 45.261 (1 januari 2006, bron: CBS) inwoners de op één na grootste in de Achterhoek.
Op 29 juni 2004 stemde de Eerste Kamer in met de plannen. De plaatsnaamborden van de opgeheven gemeenten zijn momenteel een geliefd doelwit van souvenirjagers.
De nieuwe gemeente ontleent zijn naam aan het riviertje de Berkel, dat door de voormalige gemeenten Eibergen en Borculo stroomt.

Het Achterveld is een landelijk gebied in de gemeente Berkelland in de Nederlandse provincie Gelderland, in de streek de Achterhoek. Het is gelegen tussen de kernen Lochuizen, Markvelde en Rietmolen.
Het Achterveld is tevens de naam van een 110 hectare groot natuurgebied in die streek. Dit natuurgebied is uniek omdat er één van de laatste stukjes natte heidevelden in Nederland te vinden is.
Naast verdroging vormt vergrassing één van de grootste bedreigingen voor dit natuurgebied. Om dit tegen te gaan wordt het gebied van tijd tot tijd begraasd door runderen.