OnderOns wandeltocht
Welkom in De Krim, een veenkoloniaal streekdorp in de Overijsselse gemeente Hardenberg.
De herkomst van de naam is onduidelijk. Soms wordt ze in verband gebracht met de Krimoorlog en soms met de bocht (de krimp) die zich bij het dorp in de Lutterhoofdwijk bevindt. Wat voor de laatste verklaring pleit is dat in de oudste vermelding van het dorp uit 1857 (dus al twee jaar nadat men met de aanleg van de Lutterhoofdwijk de bewuste bocht had bereikt) de naam inderdaad "DeKrimp" luidt.
Het dorp ligt langs de Lutterhoofdwijk, een zijtak van de Dedemsvaart die naar Coevorden loopt. Langs de Lutterhoofdwijk liggen de dorpen Slagharen en DeKrim. Op de zuidoever loopt tegenwoordig de N377
De krim 1Omstreeks 1855 is het eerste stuk van het kanaal gegraven tussen Lutten en de toenmalige grens van de gemeenten Ambt Hardenberg en Gramsbergen. In 1866 is het kanaal met een bocht verlengd tot Coevorden.
Het beeld van DE TURFSTEKER op het Turfstekersplein herinnert ons aan het verleden van het dorp.
De Lutterhoofdwijk was van veel belang voor de vervening van het gebied rond het kanaal. Veel wijken kwamen er op uit. Aanvankelijk werd veel turf vervoerd, later werden het meer en meer landbouwproducten zoals aardappelen en stro. De aardappelen gingen voor een groot deel naar de aardappelmeelfabrieken waarvan er één, met de naam Onder Ons (voorheen Inter Nos) bij De Krim langs het kanaal stond. Aan het begin van de twintigste eeuw kwam er een aardappelmeelfabriek in De Krim. De krim 2Toen deze in 1911 failliet ging namen de boeren deze over op coöperatieve basis en ging het bedrijf verder onder de naam Onder Ons. Later wordt het bedrijf overgenomen door Koninklijke Scholten-Honig en later door Avebe. Aan het eind van de twintigste eeuw werd de fabriek gesloten.
Nadat de moerassen geheel verveend waren, werden op de dalgronden akkerbouwbedrijven gevestigd. Een deel van de boeren is afkomstig uit Groningen. Hun boerderijen worden gekenmerkt door een Groninger bouwstijl.
Onze wandeltocht start met een lus naar het evenemententerrein, waar ook de ijsbaan met behulp van veel vrijwilligers gerealiseerd is. Mogelijk is er over een aantal jaren ook een Multi Functioneel Centrum te vinden op dit evenemententerrein, de plannen hiervoor zijn in de maak. Via de Lutterhoofdwijk gaan we het fabrieksterrein op. De arbeidershuisjes aan de Fabriekswijk hebben nog hetzelfde uiterlijk als 100 jaar geleden. “De fabriek” heeft jaren het dorpsbeeld bepaald en zorgde voor ‘brood op de plank’: boeren leverden aardappelen en een groot deel van de Krimse bevolking was werkzaam bij ‘de fabriek’.
De fabriekspiepe is voor veel krimmenezen een baken aan de horizon, het zien van de fabriekspiepe (na een kort of langer verblijf buiten De Krim) geeft altijd een gevoel van thuiskomen. Achter het fabrieksterrein (inmiddels industrieterrein) liggen de vloeivelden, het gebied is van oorsprong een spoelwaterbassin van aardappelmeelfabriek AVEBE. Nadat de fabriek in 1990 stopte werd het gebied steeds aantrekkelijker voor steeds meer vogelsoorten, waaronder diverse zeldzame soorten als de geoorde fuut, visdief, zwartkop meeuw, zomertaling, ransuil, kerkuil en blauwborst. Wanneer in de winter duizenden taiga- en toendrarietganzen hier in de avondschemer neerstrijken, is dat een fenomenaal gezicht. Voor meer info:www.vloeiveldendekrim.nlDe krim 3
De 25km route gaat vanaf de Vloeivelden naar ‘Landgoed De Groote Scheere’. Deze wandelaars vinden de 1e rust bij ‘De Ganzenhoeve’, één van de oude karakteristieke boerderijen van het landgoed (met de rood/gele luiken). De wandelaars op de 40km en 50km vervolgen hun weg naar de Lutter Esch en vinden de eerste rust bij ‘t Olde Schoeltie’.
Na de oversteek van de Dedemsvaartseweg komen we aan bij de voormalige vuilnisbelt “Collendoorn”: Van afvalberg tot bijzondere natuur.
Verwonder je over natuur op 20 meter hoogte op deze oude afvalberg. Het natuurgebied Collendoorn is wat dat betreft echt een bijzonder gebied. Opvallend zijn de gasputten in het gebied. Door het natuurlijke afbraakproces van het afval ontstaat gas. Collendoorn is nog steeds eigendom van ROVA en wordt beheerd door Landschap Overijssel. De natuur heeft zich hier geleidelijk ontwikkeld en verrast ons met gevarieerde natuur en een grote verscheidenheid aan bomen, planten, vogels, vlinders en paddenstoelen.
Op ruim 20 meter hoogte heb je een prachtig uitzicht over de omgeving en kun je tot in Duitsland (de windmolens staan in DLD) kijken. Wandelend op de berg zie je pony’s grazen. Zij helpen met het beheer. Van Collendoorn gaat het verder naar Engeland, een buurtschap in de voormalige gemeente Gramsbergen (nu Hardenberg). Het Engelandse Bos 'raakt' de provinciale weg N34 en de Overijsselse Vecht. Het is het enige punt waar de automobilist vanaf de N34 een weids uitzicht heeft op de meanderende Vecht.
In het kader van de herinrichting van de N34 tot 100km-weg (2012-2014) is o.a. het kunstwerk Geo-Metrie bij het Engelandse Bos gerealiseerd.
Het kunstwerk maakt deel uit van de Kunstwegenroute, een ca. 140 km lange route langs de Duitse en Nederlandse Vecht, die met meer dan 60 sculpturen een van de grootste ‘open musea' van Europa vormt.
Hier kruist onze route ook het Pieterpad.
Via Anevelde en het gastvrije rustpunt IJskothee(k) op hetmelkveebedrijf van de familie Waterink, komen we (bijna) uit in Gramsbergen (waar deVecht ons landbinnenstroomt). Het schitterende pad langs de Vecht geeft ons aan de rechterkant een blik op hetliefelijke Gramsbergen. We komen bij het waterknooppunt De Haandrik, gelegentussen Gramsbergen en Coevorden. Hier kruist de Overijsselse Vecht met hetKanaal Almelo-De Haandrik.
De 40km lopers buigen hier af naar ‘Landgoed De Groote Scheere’, terwijl de wandelaars op de 50km het Willem Wolthuispad (voormalig dijkgraaf) volgen en lopend langs de Vecht de Duitse grens oversteken en uitkomen in Het Laar. De grensgemeente Laar kijkt uit over de Vechte én over ruim achthonderd jaar geschiedenis.
Het gemoedelijke dorpje ligt weliswaar wat verscholen tussen Gramsbergen, Coevorden en Emlichheim, maar heeft voor Vechtliefhebbers steeds meer te bieden. Langzaam maar gestaag kruipt het Vechtdaltoerisme de grens over. Als grensgemeente vormt Laar de eerste schakel op het Duitse traject. Sinds kort houdt het Vechtdalpad, een van de populairste Nederlandse langeafstandswandelpaden, niet meer op in Gramsbergen. De wandelaar loopt nu volledig bewegwijzerd bij Laar Duitsland in. De Vechtdal-fietsroute was al eerder de grens overgestoken en inmiddels doen hier ook platbodems, de zogenaamde Vechtzompen, hun herintrede op de Vecht.
De molen in het Laar is ons keerpunt. Via de Vilsterborg keren we terug naar De Haandrik. Bij de gastvrije familie Fokkert aan de Hooiweg in Holthone, vinden we een rust op het erf van hun boerenbedrijf waarna we vol energie verder gaan naar ‘landgoed De GrooteScheere’: (waar ook de 40km en 25km wandelaars langzamerhand weer aanhaken) een historisch cultuurlandschap van ruim 800 hectare. Grasland, akkers,rietgedekte boerderijen met karakteristieke luiken en andere streek eigen gebouwen, bossen, natuurterrein, houtwallen en singels worden middels eeuwenoude zandpaden met elkaar verbonden en vormen dit unieke landschap.
Met aan de rand een aantal karakteristieke boerderijen vormt de eeuwenoude Holthoner es de historische kern van het landgoed. Dit centrale deel van hetlandgoed wordt gekenmerkt door een kleinschalig landschap rond de grote, bolvormige es, met oude boerderijen, akkers, graslanden en houtwallen. Daaromheen liggen de lagere beekdalgronden van de kleine Vecht. Verder richting de Krim liggen veen- en heideontginningsgronden uit het begin van de 20e eeuw. Dit zijn momenteel ook de belangrijkste agrarische gebieden.
Van oudsher heeft het landgoed een sterk agrarisch karakter met een zevental verpachte of in erfpacht uitgegeven agrarische bedrijven.Een aantal voormalige boerderijen heeft inmiddels een woonfunctie. In de gerestaureerde monumentale boerderij DeGanzenhoeve is in 2004 een restaurant gevestigd. Het hoofdhuis, oostelijk gelegen aan de Kleine Vecht, behoort niet meer tot het landgoed en wordt particulier bewoond. U herkent de boerderijen die bij hetlandgoed horen (of hoorden) aan de rood/gele luiken.
Het pad door De Groote Scheere brengt u weer bij de Lutterhoofdwijk die nu ook wordt overgestoken. Aan de noordzijde van ‘het kanaal’ is het veenkoloniale karakter van de regio nog goed te zien. U ziet hier de Groninger boederijen en de lange rechte akkers. We volgen een gedeelte van het plaatselijke wandelrondje “Het Akkerpad” en melden ons na 50km weer bij het Dorpshuis De Planeet.
Henk Kersies
